Του Αντώνη Πύργου,
Απόφοιτου Τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής,
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Ήμουν θυμάμαι 17, ολοκληρώνοντας με επιτυχία το σαθρό και ψυχοφθόρο πανελλαδικό διαγωνισμό (εκ της διαδικασίας) κατέφθασε η ώρα να αντικρύσω με θάρρος και σθένος την επόμενη διαδρομή. Προορισμός ήταν η Κόρινθος, το ταξίδι άγνωστο, οι βαλίτσες μου γεμάτες με τρελά όνειρα.
Οι πρώτες σκέψεις που κατέκλεισαν το μυαλό μου ήταν ‘’εάν είναι να φύγω από τη Θεσσαλονίκη για έναν τόσο μακρινό προορισμό γιατί να μη φύγω για σπουδές στο εξωτερικό..’’ Σε αντίθεση με τις σκέψεις μου η πραγματικότητα ήταν τελείως διαφορετική, τελική στάση η Κόρινθος. Συγκεκριμένα, τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, ένα αντικείμενο που μόνο ως κάτι στο φάσμα της φαντασίας μπορούσα να προσεγγίσω. Αμέσως γεννήθηκαν ερωτήματα που επιζητούσαν άμεσες απαντήσεις ‘’κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα;; εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλάδα;; είναι κάτι υπαρκτό;; μπορούμε να απασχοληθούμε σε αυτό το αντικείμενο;; μπορούμε πραγματικά να βοηθήσουμε;;’’ – τα πράγματα περιπλέχθηκαν ακόμα περισσότερο στην ομιλία του πρώτου ανθρώπου που μας υποδέχθηκε στη σχολή, πόσο μάλλον όταν μας περιέγραψε το όραμα του, παρουσιάζοντάς το συνοπτικά αφορούσε το πάντρεμα αυτών των δύο πεδίων, της διεπιστημονικής και διαθεματικής προσέγγισης των σύγχρονων κοινωνικών ζητημάτων [1].
[Αναπολώντας εκείνη την πρώτη επαφή, ιδιαίτερα θετική εντύπωση μου έκανε το οικογενειακό κλίμα που διαφαινόταν να επικρατεί, λίγος κόσμος, λίγα λόγια, περισσότερα έργα;;]
Συνεχίζοντας την περιήγηση στις αναμνήσεις μου διαπίστωσα πως αυτό που συμβαίνει στις αίθουσες διδασκαλίας θα μας στιγματίσει για πάντα, οι καθηγητές προσπαθούσαν για το καλύτερο απέναντι σε ολιγάριθμες ομάδες φοιτητών, με προσεγγίσεις ιδιαιτέρως ξεχωριστές και καινοτόμες δίνοντας βαρύτητα στα ποιοτικά στοιχεία της Κοινωνικής Πολιτικής και των επιμέρους πεδίων της όπως η Εκπαιδευτική Πολιτική, η Μετανάστευση, η Απασχόληση, η Υγεία, η κοινωνική ασφάλιση, η πρόνοια, οι κοινωνικές διακρίσεις και ο κοινωνικός αποκλεισμός.
Μέσα από τις διαλέξεις, ένας καινούριος κόσμος άρχισε σταδιακά να αποκαλύπτεται μπροστά μου, ειδικότερα ο συνδυασμός των παραπάνω αντικειμένων ο οποίος χρειαζόταν υποστήριξη και ενίσχυση (άλλωστε οι καλύτεροι εκφραστές και συνεχιστές του έργου των δασκάλων δε μπορούσαν να είναι άλλοι από του ίδιους τους μαθητές), ένα δυναμικό πεδίο άρσης της κοινωνικής αδικίας με όπλα την κοινωνική αλληλεγγύη, την κοινωνική δικαιοσύνη, την ισότητα και τον δίκαιο καταμερισμό της κοινωνικής ευημερίας χωρίς κοινωνικές διακρίσεις εις βάρος των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Τότε άρχισα σταδιακά να εντοπίζω το ρόλο των υποψήφιων αποφοίτων, ήταν η διασφάλιση, η προαγωγή και η συνέχιση των παραπάνω ιδεών με νέες μεθόδους εναρμονισμένες στο ιδιαίτερο κοινωνικό περιβάλλον της κάθε ομάδας.
[Σκαλίζοντας τις αναμνήσεις μου και ερμηνεύοντας εκ του αποτελέσματος, η συγκρότηση ομάδων (η μεθοδολογία, η οργάνωση, ο συντονισμός) μπορεί να καλλιεργήσει ισχυρούς δεσμούς διεκδίκησης προς όφελος του συνόλου, μικρές συλλογικές ομάδες μπορούν να καταφέρουν ριζικές αλλαγές, αποδομώντας κοινωνικές παθογένειες..]
Πρώτο και κύριο μέλημα ήταν η δημιουργία της ομάδας, διασφαλίζοντας το πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης. Δρώντας στα πλαίσια της ομάδας και του συλλογικού πνεύματος στόχος ήταν να διεκδικήσουμε απλά καθημερινά πράγματα, τα οποία τότε φάνταζαν ανυπέρβλητα. Επομένως έπρεπε να εντοπίσουμε τις πραγματικές ανάγκες μας, πράγμα που συνέβη μέσα από συζητήσεις, ζυμώσεις και κυρίως διαφωνίες παρουσιάζοντας ο καθένας τη δική του αλήθεια και πραγματικότητα με αποτέλεσμα τη συμμετοχική διαδικασία και τη δράση με ενέργειες που σχετίζονταν με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των φοιτητών.
Επόμενο στάδιο η εξωστρέφεια, η γνωριμία με την τοπική κοινωνία της Κορίνθου και η ενσωμάτωση με τον κοινωνικό ιστό της πόλης. Στα προστατευτικά πλαίσια της ομάδας είχαμε τη δυνατότητα να συμβάλλουμε τοπικά με ενέργειες κοινωνικού σκοπού. Η ενεργός εμπλοκή με τις τοπικές κοινωνικές ανάγκες εμφανίστηκε κυρίως μέσω της πρακτικής άσκησης, μέσα από διαρκή έρευνα πεδίου μπορούσαμε να σχεδιάσουμε σε πρωτόλειο επίπεδο καλές πρακτικές και παρεμβάσεις σε τοπικό επίπεδο με έμφαση την κοινωνική ανάπτυξη. Στόχος ήταν η διαμόρφωση της γνώσης από πολλούς διαφορετικούς δρώντες, η σύνδεση της έρευνας με τα προβλήματα της τοπικής κοινωνίας. Τα αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών συνήθως παρουσιάζονταν σε ανοικτό κύκλο, με την πραγμάτωση ημερίδων και συνεδρίων, στρογγυλών τραπεζών και εργαστηρίων.
[Ψαχουλεύοντας λίγο ακόμα εκείνες τις μέρες, ακόμα προβληματίζομαι για τη στάση της ελληνικής περιφέρειας (στην περίπτωσή μας η πόλη της Κορίνθου) και την (αν)ωριμότητά της να συζητήσει ενταξιακές κοινωνικές πολιτικές ..]
Ακόμα και εάν στα χρόνια εκείνα δεν ήταν αρκετά ευδιάκριτο, το οικογενειακό κλίμα, η αίσθηση της συλλογικότητας, της ισότητας και της αλληλεγγύης αποτέλεσαν βασικούς παράγοντες για την μετέπειτα πορεία και εξέλιξη των μελών της ομάδας. Ακόμα και εάν τα χρόνια μάς προσπέρασαν οι συνεκτικοί δεσμοί υπάρχουν για να μας θυμίζουν ποιοι είμαστε, που κατευθυνόμαστε και ποιος είναι ο απώτερος σκοπός.
Επιλογικά
Σήμερα σαν απόφοιτοι πλέον καλούμαστε να προστατέψουμε και να υπερασπιστούμε τις αρχές και τις αξίες της επιστήμης της Κοινωνικής Πολιτικής. Παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες, λειτουργώντας σε συλλογικότητες μπορούμε να προκαλέσουμε τις συνθήκες της αλλαγής στο κοινωνικό πεδίο.
Ορμώμενοι με ισχυρές αρχές της Κοινωνικής Πολιτικής που μας δίδαξαν δάσκαλοι με ανώτερα ιδανικά και πιστεύω, οφείλουμε να επιχειρούμε και να δρούμε σε μέγιστο βαθμό για το καλύτερο του συνόλου και των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων και εάν πάλι λόγω των δύσκολων καιρών δεν καταφέρουμε να απασχοληθούμε στο αντικείμενό μας, θα κουβαλάμε πάντα μαζί μας τις αρετές της Κοινωνικής Πολιτικής.
Και ήρθε ο καιρός και το ταξίδι προς αναζήτηση της αλήθειας συνεχίζεται..
*Ο Αντώνης Πύργος είναι κοινωνικός ερευνητής, απόφοιτος του Τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής με μεταπτυχιακές σπουδές στις «Κοινωνικές Διακρίσεις, Μετανάστευση και Ιδιότητα του Πολίτη»
—————————————————————
[1] Η ‘’κοινωνική πραγματικότητα’’ αποτελείται από ένα πλέγμα αλληλοσχετιζόμενων φαινομένων με δικούς τους κώδικες, δικές τους δομές, σε δικό τους κοινωνικό περιβάλλον, που δεν διαχειρίζονται μόνο από μια σκοπιά.
Ένα σύγχρονο κοινωνικό ζήτημα έχει επιπτώσεις σε πολλά και διαφορετικά κοινωνικά πεδία, για την ποιοτικότερη αντιμετώπιση των πολύπλοκων κοινωνικών προβλημάτων που παρουσιάζονται στις σύγχρονες κοινωνίες επιδιώκεται η συνεργασία διάφορων επιστημονικών πεδίων, αναζητώντας και παράγοντας καινούριες μεθόδους, προσεγγίσεις και πολιτικές ένταξης. Σκοπός είναι η μέγιστη κοινωνική αποτελεσματικότητα μέσα από τον διάλογο, την αλληλεπίδραση, τη διαπραγμάτευση και τη συνεργασία των επιμέρους κοινωνικών ομάδων που έχουν άμεση σχέση με ένα κοινωνικό πρόβλημα.
Με απλά λόγια διεπιστημονική προσέγγιση της Κοινωνικής Πολιτικής ορίζεται η από κοινού μελέτη εννοιών από τους διαφόρους κλάδους των επιστημών αυτών και διαθεματική προσέγγιση η πολύπλευρη διερεύνηση και μελέτη ενός θέματος που άπτεται πολλών γνωστικών αντικειμένων.