Ο διεθνώς αναγνωρισμένος ορισμός για ένα παιδί που σχετίζεται με τις ένοπλες δυνάμεις ή μια ένοπλη ομάδα (παιδί-στρατιώτης) είναι κάθε άτομο κάτω των 18 ετών που έχει στρατολογηθεί ή χρησιμοποιείται από ένοπλες δυνάμεις ή ένοπλες ομάδες υπό οποιαδήποτε ιδιότητα, συπεριλαμβάνοντας παιδιά -χωρίς να περιορίζεται μόνο σε αυτά- αγόρια και κορίτσια, που χρησιμοποιούνται ως μαχητές, μάγειρες, αχθοφόροι, αγγελιαφόροι, κατάσκοποι ή για σεξουαλικούς σκοπούς. Δεν αναφέρεται μόνο σε ένα παιδί που λαμβάνει ή έχει λάβει άμεσα μέρος στις εχθροπραξίες. (Paris Principles and Guidelines on Children Associated with Armed Forces or Armed Groups, 2007.)
Τα παιδιά εμπλέκονται σε πολυάριθμες ένοπλες συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο. Πρόσφατα παραδείγματα είναι το Αφγανιστάν, το Τσαντ, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η Κολομβία, η Λαική Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ), η Ινδία, το Ιράκ, το Ισραήλ και η Παλαιστίνη, η Βιρμανία, το Πακιστάν, οι Φιλιππίνες, η Σομαλία, το Σουδάν, η Συρία, η Ταϊλάνδη και η Υεμένη.
Στις 12 Φεβρουαρίου* του 2002 το προαιρετικό πρωτόκολλο που απαγορεύει την αναγκαστική επιστράτευση και χρησιμοποίηση των παιδιών και εφήβων κάτω των 18 ετών σε ένοπλες συγκρούσεις, τέθηκε σε ισχύ. Αυτό το προαιρετικό πρωτόκολλο έχει γίνει αποδεκτό από περισσότερες από 150 κυβερνήσεις (Συνθήκη του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των Παιδιών στις Ένοπλες Συγκρούσεις).
Ωστόσο, ένοπλες ομάδες ακόμη και τακτικές κυβερνητικές δυνάμεις εξακολουθούν να προσλαμβάνουν και να χρησιμοποιούν παιδιά στρατιώτες. Πολλά από αυτά έχουν στρατολογηθεί με τη βία και δεν μπορούν να εγκαταλείψουν πια την ένοπλη μονάδα. Ενώ η πλειονότητα των παιδιών στρατιωτών είναι μεταξύ 15 και 18 ετών, σε ορισμένους πολέμους έχουν στρατολογηθεί ακόμη και παιδιά 9 ετών. Άλλα παιδιά μεγαλώνουν σε εμπόλεμες περιοχές και έτσι έχουν μικρή πιθανότητα επιβίωσης εάν δεν ενωθούν με μία από τις ένοπλες ομάδες «εθελοντικά».
*(Η Ημέρα της Ερυθράς Χειρός ή Ημέρα του Κόκκινου Χεριού γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 12 Φεβρουαρίου με σκοπό την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τα παιδιά που στρατεύονται παρά τη θέλησή τους σε πολέμους και ένοπλες συγκρούσεις).
Η σκληρή πραγματικότητα
Η ζωή των παιδιών-στρατιωτών είναι συχνά γεμάτη κινδύνους και χαρακτηρίζεται από σκληρή δουλειά, έλλειψη τροφίμων και πόσιμου νερού. Δεν υπάρχει υγειονομική περίθαλψη αλλά συνεχόμενος φόβος για κάποια ενέδρα, νάρκη ή σύγκρουση πυρών. Η πειθαρχία και η υπακοή επιβάλλονται με βίαιες μεθόδους. Πολλά παιδιά πεθαίνουν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, άλλα επιζούν με αναπηρίες ή ψυχολογικά τραύματα για όλη τους τη ζωή.
Τα αγόρια δεν είναι τα μόνα που κινδυνεύουν. Περίπου το ένα τρίτο των παιδιών στρατιωτών είναι κορίτσια. Εκτός από τις ίδιες εργασίες που πρέπει να εκτελούν με τα αγόρια, επιπλέον, είναι συχνά θέματα σεξουαλικής βίας και αναγκάζονται να είναι οι «συζύγοι» ή σεξουαλικοί σκλάβοι των διοικητών. Ως αποτέλεσμα πολλά κορίτσια μολύνονται με τον ιό HIV/AIDS ή άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και πολλά από αυτά μένουν έγκυες. Σε ορισμένες περιπτώσεις στιγματίζονται και αναγκάζονται να ζουν με τα μωρά τους υπό ακραίες συνθήκες.
Τα δεινά τους όμως δεν σταματούν ακόμα και όταν επιστρέφουν σπίτι τους. Μερικά παιδιά ανακαλύπτουν ότι έχουν σκοτωθεί οι οικογένειές τους ή ότι έχουν καταστραφεί τα σπίτια τους. Είναι ελάχιστες οι πιθανότητες για εύρεση εργασίας ή για να επιστρέψουν στο σχολείο, και το έγκλημα ή η πορνεία φαίνεται να είναι οι μόνες εναλλακτικές λύσεις. Πολλά από αυτά έχουν να αντιμετωπίσουν και σωματικές αναπηρίες. Οι κοινότητες μπορεί να δυσκολεύονται να αποδεχτούν τα πρώην παιδιά-στρατιώτες, και οι έφηβοι μπορεί να απορρίπτουν τους κοινοτικούς κανόνες και παραδόσεις.
Πηγές: Child Soldiers International , redhandday.org
Απόδοση/Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr