Ντούνης Ανδρέας
Στα πλαίσια των μεταβαλλόμενων πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών κατά την μετάβαση από τον 20ο στον 21οαιώνα, της επικράτησης και θεσμοθέτησης μίας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, και υπό την σκέπη νέων μορφών ρύθμισης των κοινωνικών σχέσεων και δικαιωμάτων ο λόγος του νεοφιλελευθερισμού έπαιξε έναν καθοριστικό ρόλο στον επικαθορισμό και την νομιμοποίηση του νέου κοινωνικοοικονομικού γίγνεσθαι.
Πιο συγκεκριμένα, ο λόγος του νεοφιλελευθερισμού – κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες – δεν αποτέλεσε μία ενιαία ιδεολογικοπολιτική ρητορική αλλά ένα σχήμα λόγων που είτε εισήχθη με διαφορετικές εκφάνσεις εφαρμογής στο εκάστοτε κρατικό κοινωνικοπολιτικό πεδίο, είτε ακόμη ερμηνεύθηκε και επεξηγήθηκε κοινωνιολογικά υπό διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες[i].
Η σύγχρονη ακαδημαϊκή προσήλωση στην αποδόμηση και ερμηνεία των ρηματικών (κειμενικών) και εξω-ρηματικών (εξω-κειμενικών) πρακτικών [ii] του εκάστοτε λόγου, καθιστά ικανή την κριτική ανάλυση των λόγων [iii] του νεοφιλελευθερισμού τόσο στο γενικό κοινωνικό πλαίσιο και συνθήκες όπου αναπτύχθηκαν, όσο και στο ειδικό ρητορικό/ιδεολογικό τους επίπεδο.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[i] Ο Αριστείδης Χατζής για παράδειγμα, αποκρούει τον όρο «νεοφιλελευθερισμός», θεωρώντας τον καταχρηστικό και τον εντάσσει σε μία γενικότερη αλλαγή της οικονομικής ρύθμισης με την επιστροφή στην οικονομία της αγοράς. Δεν θεωρεί, δηλαδή, ότι συνιστά μία αυτούσια πολιτική ιδεολογία αλλά μία φυσική επιστροφή στην οικονομία της αγοράς ως απάντηση στις αποτυχημένες κεϋνσιακές πολιτικές. Βλ. Αριστείδης Χατζής : «Σαν ένα όνειρο…Η αποτυχημένη προσπάθεια «νεοφιλελευθεροποίησης» της Νέας Δημοκρατίας», Φιλελεύθερη Έμφαση, Άνοιξη 2009. Αντιθέτως οι Νoam Chomsky και David Harvey εδραιώνουν την έννοια της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας μέσω της προϋπόθεσης της εξασφάλισης πολιτικής συναίνεσης (με βίαια μέσα όπως την ανατροπή του Salvador Allende στην Xιλή ή με καθαρά κριτήρια εκφερόμενων λόγων μέσω της διεθνούς επιρροής επιφανών ακαδημαϊκών (Hayek, Friedman) ), με στόχο την επανόρθωση του κοινωνικού, οικονομικού και πολιτικού status και της ταξικής ισχύος των ‘στρωμάτων των ελίτ’. Βλ. David Harvey: «Neo-Liberalism and The Restoration of Class Power», Anthropology, CUNY Graduate Center και Chomsky Noam: «Profit Over People: Neoliberalism and Global Order», Seven Stories Press, 1999.
[ii] Βλέπε σχετικά Ηοwarth David: « H έννοια του λόγου», Εκδόσεις Πολύτροπον , Αθήνα , 2008
[iii] Teun A. van Dijk: «Principles of critical discourse analysis», Discourse and Society 2003 και Louise Phillips, Marianne Jorgensen: «Ανάλυση Λόγου – Θεωρία και Μέθοδος», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα , 2009
Discover more from socialpolicy.gr
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
