Ντούνης Ανδρέας
Τα τελευταία χρόνια η επέκταση της καταναλωτικής πίστωσης, η οικονομική κρίση καθώς και η αύξηση των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών σε συνδυασμό με την μείωση των εργασιακών αποδοχών έχουν οδηγήσει πολλούς καταναλωτές στην κατάσταση της υπερχρέωσης.
Η υπερχρέωση είναι ένα σύνθετο κοινωνικοοικονομικό φαινόμενο, το οποίο έχει λάβει τέτοιες διαστάσεις ώστε να αποτελεί ένα νέο επίμονο κοινωνικό πρόβλημα.
Επηρεάζει δηλαδή τόσο τα άτομα όσο και την κοινωνία συνολικά.
Αναζητώντας την σχέση μεταξύ υπερχρέωσης και υγείας πρωταρχικά διαφαίνεται ότι αποτελεί μία αμφίδρομη σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Έτσι ένας υπερχρεωμένος καταναλωτής έχει αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσει προβλήματα υγείας, και ένα άτομο που βρίσκεται σε κακή κατάσταση υγείας εμφανίζει πολλές πιθανότητες να βρεθεί αντιμέτωπο με την υπερχρέωση.
Στον πρώτο άξονα κύρια θέση στην βιβλιογραφία και στα ερευνητικά έργα καταλαμβάνει η εμφάνιση προβλημάτων ψυχικής υγείας ως αποτέλεσμα της υπερχρέωσης.
Συνηθέστερα η συσσώρευση χρεών προκαλεί συμπτώματα κατάθλιψης που είναι η απόρροια του συνεχούς στρες, των μειωμένων κοινωνικών και εργασιακών ευκαιριών και του κοινωνικού στιγματισμού που «συνοδεύει» την υπερχρέωση. Σε έρευνα που διεξήχθη στο Ηνωμένο Βασίλειο με στόχο την σύνδεση υπερχρέωσης και επιπέδου υγείας βρέθηκε ότι τα προβλήματα χρέους μπορεί να οδηγήσουν σε κατάθλιψη, χωρισμό και έντονες οικογενειακές διαμάχες.
Στον δεύτερο άξονα της σχέσης η αναπηρία εμφανίζεται ο κύριος παράγοντας εμφάνισης προβλημάτων χρέους. Σύμφωνα με τον Kober τα χρέη οξύνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό των ατόμων με αναπηρία. Ο φαύλος κύκλος της εγκατάλειψης της εργασίας εξαιτίας μίας αναπηρίας αναλύεται καθώς οδηγεί σε παθητική συσσώρευση χρεών που ως συνέπεια έχει την εμφάνιση άγχους και κατάθλιψης που επιδεινώνει περαιτέρω το πρόβλημα αναπηρίας οδηγώντας έτσι σε νέο κύκλο εργασιακού αποκλεισμού.Επίσης, τα κέντρα ψυχικής υγείας στην Ουαλία αναφέρουν ότι οι περισσότεροι ασθενείς αντιμετωπίζουν καταστάσεις αυξημένων χρεών.
Η υπερχρέωση δεν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως ένα απλό οικονομικό ζήτημα, καθώς οι κοινωνικές του προεκτάσεις και η αποδεικνυόμενη σύνδεση της με το επίπεδο υγείας του πληθυσμού πρέπει να οδηγήσει σε νέα διεπιστημονικά και αποτελεσματικότερα μέτρα αντιμετώπισης.
ΠΗΓΕΣ
Susan Mably & Nathan Jones : «The Links between Over-Indebtedness and Health in Wales»
Kober, C. In the balance: disabled people’s experiences of debt, Leonard Cheshire 2005
