Η σύγχρονη σκλαβιά: Η παιδική εργασία

Ντούνης Ανδρέας

Σήμερα, σε ολόκληρο τον κόσμο εργάζονται περίπου 215 εκατομμύρια παιδιά, πολλά εκ των οποίων σε συνθήκες «πλήρους απασχόλησης». Σύμφωνα, μάλιστα με έκθεση της Unicef το 1996, 250 εκατομμύρια παιδιά εργάζονταν ανά τον κόσμο. Η έκθεση της Unicef επισημαίνει ότι τα περισσότερα από τα παιδιά αυτά είναι ηλικίας από 5 έως 14 ετών και απασχολούνται σε συνθήκες άκρως βλαβερές για την υγεία τους και την ανάπτυξή τους..

Tα παιδιά που εργάζονται έχουν διακόψει το σχολείο και διαθέτουν λίγο ή καθόλου χρόνο για παιχνίδι. Πολλά από αυτά τα παιδιά δεν λαμβάνουν τη κατάλληλη φροντίδα ούτε τρέφονται σωστά. Περισσότερα από τα μισά από αυτά τα παιδιά εκτίθενται στις χειρότερες μορφές και συνθήκες παιδικής εργασίας όπως την εργασία σε επικίνδυνα και ανθυγιεινά περιβάλλοντα, σε συνθήκες σκλαβιάς ή σε άλλες συνθήκες εξαναγκαστικής εργασίας που περιλαμβάνουν δυστυχώς παράνομες δραστηριότητες όπως διακίνηση παράνομων ουσιών, πορνεία καθώς και ανάμιξή τους σε ένοπλες συγκρούσεις.

Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας προσπαθεί μέσω ενεργειών και πρωτοβουλιών να οδηγήσει σταδιακά στην πλήρη απαγόρευση και κατάργηση της παιδικής εργασίας και την ενσωμάτωση αυτής της απαγόρευσης στα νομικά πλαίσια όλων των χωρών-μελών του οργανισμού.

Είναι σαφές ότι η παιδική εργασία παραβιάζει κατάφωρα τα ανθρώπινα δικαιώματα των παιδιών, και καταστρέφει δια παντός την αθωότητα της παιδικής ηλικίας:

Το υπερεθνικό νομικό πλαίσιο

Α) Ο.Η.Ε

Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού υιοθετήθηκε ομόφωνα από την Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Νοεμβρίου του 1989. Στην Ελλάδα επικυρώθηκε το 1992.

Άρθρο 27
Παρ 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα κάθε παιδιού για ένα κατάλληλο επίπεδο ζωής που να επιτρέπει τη σωματική, πνευματική, ψυχική, ηθική και κοινωνική ανάπτυξή του.
Παρ 3. Τ α Συμβαλλόμενα Κράτη υιοθετούν τα κατάλληλα μέτρα, σύμφωνα με τις εθνικές τους συνθήκες και στο μέτρο των δυνατοτήτων τους, για να βοηθήσουν τους γονείς και τα άλλα πρόσωπα που είναι υπεύθυνα για το παιδί, να εφαρμόσουν το δικαίωμα αυτό και προσφέρουν, σε περίπτωση ανάγκης, υλική βοήθεια και προγράμματα υποστήριξης, κυρίως σε σχέση με την διατροφή,το ρουχισμό και την κατοικία.

Β) Ευρωπαϊκή Ένωση – Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

 
Άρθρο 24
Τα δικαιώματα των παιδιών

1. Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα για ένα τέτοιο επίπεδο προστασίας και φροντίδας που είναι απαραίτητο για την ευημερία τους. Μπορούν να εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις τους. Αυτές οι απόψεις θα λαμβάνονται υπόψιν για θέματα που σχετίζονται με αυτά σε συνάρτηση με την ηλικία και το επίπεδο ωριμότητάς τους.

2. Σε όλες τις πράξεις/δράσεις αναφορικά με τα παιδιά, είτε αναλάμβανονται από δημόσιες αρχές είτε από ιδιωτικούς οργανισμούς, πρωταρχική μέριμνα θα πρέπει να είναι τα συμφέροντα του παιδιού.

3. Κάθε παιδί θα έχει το δικαίωμα να διατηρεί σε τακτική βάση μία προσωπική σχέση και άμεση επαφή και με τους δύο γονείς του/της, εκτός εάν αυτή η πράξη θεωρείται αντίθετη με το συμφέρον του/της.

Σύμφωνα με την Έκθεση της UNICEF με τίτλο «Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2012» η παιδική εργασία είναι δύσκολο να εντοπιστεί, καθώς η κοινωνική πραγματικότητα είναι ότι τα παιδιά πέφτουν συχνά θύματα εκμετάλλευσης από το ίδιο το οικογενειακό τους περιβάλλον.Αν και σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας, στα οποία αναφέρεται ο Συνήγορος του Παιδιού, κάθε χρόνο εκδίδονται μόνο 1.500 βιβλιάρια εργασίας ανηλίκων περίπου, η ΕΛ.ΣΤΑΤ. υπολογίζει τον αριθμό των εργαζομένων ηλικίας 15 ως 18 χρόνων σε 8.886 (2011).

Λαμβάνοντας όμως υπόψη τον αριθμό της σχολικής διαρροής σε συνάρτηση με τις εκτιμήσεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, και ότι το 70% των μαθητών που διακόπτουν το σχολείο εισέρχονται στην αγορά εργασίας, ο Συνήγορος του Παιδιού υπολογίζει ότι στην πραγματικότητα οι ανήλικοι εργαζόμενοι στην Ελλάδα ξεπερνούν τις 100.000