Δικαιώματα παιδιών – Προσεγγίσεις και κριτικές (Μέρος Ι)

Ντούνης Ανδρέας 

Ένα από τα ρεύματα σκέψης σχετικά με την έννοια και το περιεχόμενο των δικαιωμάτων των παιδιών αναφέρεται στην απελευθέρωση των παιδιών (children’s liberation) μέσω μίας ολιστικής προσέγγισης κατοχυρωμένων δικαιωμάτων. Οι αντιφάσεις αυτού του κινήματος και επιχειρηματολογίας, σαφώς και δεν εκλείπουν.

Κίνημα απελευθέρωσης παιδιών (Children’s Liberation Movement)

– Τα δικαιώματα των παιδιών πρέπει να είναι ισότιμα με εκείνα των ενηλίκων. Η οικογένεια ως θεσμός, μπορεί να αποτελέσει μέσο καταπίεσης τόσο για τις γυναίκες όσο και για τα παιδιά. Δύο κύριοι θεσμοί, αυτός της πυρηνικής οικογένειας και αυτός του σχολείου αποτελούν σύμφωνα με τους υπέρμαχους του κινήματος της απελευθέρωσης των παιδιών ως μοχλοί καταπίεσης της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους.

Κύριο σημείο της ιδεολογίας του κινήματος απελευθέρωσης των παιδιών είναι η εξισορρόπηση και η παροχή ισότιμων δικαιωμάτων σε ενήλικες και παιδιά. Μέσω αυτού του κινήματος αποκρούεται η έννοια της “παιδικότητας” και της παιδικής ηλικίας, καθώς η τελευταία υπολογίζεται ως ένα στάδιο της συνολικής ζωής των ατόμων που δεν θα πρέπει να διαχωρίζεται από την ενήλικη ζωή.

Τα γενικά και απαραβίαστα δικαιώματα που πρέπει να απολαμβάνει κάθε παιδί είναι το ελάχιστο επίπεδο παροχής φροντίδας υγείας, εκπαίδευσης και η εξάλειψη κάθε μορφής βίας και καταπίεσης (παθητικά δικαιώματα που το επίπεδο παροχής και προστασίας θα πρέπει να είναι τα εχέγγυα του κράτους και των φορέων άσκησης πρόνοιας). Στα ενεργητικά δικαιώματα των παιδιών συγκαταλέγονται, σύμφωνα με το κίνημα απελευθέρωσης, το δικαίωμα ψήφου, εργασίας και ταξιδίων ως εκδήλωση της λήψη αποφάσεων τους ως ελεύθερα σκεπτόμενα άτομα.

Κριτική απέναντι στο κίνημα απελευθέρωσης παιδιών

• Η “ανισότητα” με βάση την ηλικία υφίσταται κυρίως στην εξάρτηση των βρεφών από τους γονείς/κηδεμόνες τους.
• Η ιδέα της απελευθέρωσης των παιδιών μπορεί να θεωρηθεί ως προκλητική ρητορική καθώς περιέχει ασυνέχειες και ασάφειες.
• Ο αυτοπροσδιορισμός των παιδιών δεν είναι δυνατόν να επιτυγχάνεται στον ίδιο βαθμό με αυτόν των ενηλίκων, όχι μόνο εξαιτίας της μικρής ηλικίας τους αλλά κυρίως λόγω της μη ώριμης και πλήρους ανεπτυγμένης σκέψης τους (αποφάσεις, ωριμότητα, κριτική σκέψη).

Further Reading: Archard D., (1993): “Children, Rights and Childhood”, Routledge eds.

© socialpolicy.gr