Η κοινωνική κατασκευή της ιατρικής γνώσης

Ντούνης Ανδρέας

Το πεδίο της κοινωνιολογίας της υγείας βασίζεται στην τεκμηρίωση και στην έμφαση του επιχειρήματος ότι η ιατρική γνώση αποτελεί ένα κοινωνικό προϊόν. Η κοινωνιολογία της γνώσης αναπτύχθηκε στην κλασσική κοινωνιολογία μέσα από τα έργα του Emile Durkheim.

Στο σύγχρονο πεδίο της κοινωνιολογίας της υγείας το επιχείρημα αυτό αποτέλεσε το εφαλτήριο για την ανάπτυξη της έννοιας του ‘κοινωνικού κονστρουξιονισμού’ ή κοινωνικής κατασκευής, που επιχειρηματολογεί ότι η ιατρική γνώση μπορεί να επεξηγηθεί με κοινωνικούς όρους, ως προϊόν συγκεκριμένων κοινωνιών, στο συγκεκριμένο – δηλαδή – κοινωνικό της συγκείμενο.

Ένα από τα πρώτα έργα ανάπτυξης της έννοιας της κοινωνικής κατασκευής της ιατρικής γνώσης εντοπίζονται στα «πονήματα» του Ludwik Fleck, ο οποίος κατέδειξε τον τρόπο με τον οποία η ιατρική γνώση της ασθένειας, της μόλυνσης και του σώματος-οργανισμού μπορεί να αποτελέσει προϊόν πολιτικών, οικονομικών και πολιτισμικών παραγόντων.

Προσεγγίσεις

Εν συντομία, η Μαρξιστική προσέγγιση καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο οι καπιταλιστικές κοινωνικές σχέσεις κατασκευάζουν την ιατρική γνώση, η φεμινιστική προσέγγιση δείχνει τον τρόπο με τον οποίο οι πατριαρχικές υποθέσεις και προιδεασμοί στοιχειοθετούν την ιατρική γνώση των γυναικείων σωμάτων, ενώ η Φουκωική προσέγγιση εστιάζει στην κατασκευή της ιατρικής γνώσης μέσα από τον διοικητικό μηχανισμό του κράτους και μέσα από το ιατρικό επαγγελματικό πεδίο.

 Η ιατρική γνώση σχηματίζεται και παράγεται επίσης μέσα από τις ρατσιστικές κοινωνικές πρακτικές.

Kevin White “An Introduction to the Sociology of Health and Illness’’, London, Sage Publications, 2002 σελ.14

socialpolicy.gr