Foucault: Η ιατρική γνώση κατά τον 18ο και 19ο αιώνα

«Είναι σημαντικό να καθορίσουμε πως και με ποιόν τρόπο οι μορφές ιατρικής γνώσης συσχετίστηκαν με τις θετικές εννοιολογήσεις της ‘υγείας’ και της ‘κανονικότητας’. Γενικότερα, μπορεί να ειπωθεί ότι έως το τέλος του δέκατου όγδοου αιώνα η ιατρική σχετιζόταν περισσότερο με την έννοια της υγείας παρά με την έννοια του φυσιολογικού – δεν εκκινούσε από την ανάλυση της ‘τυπικής’ λειτουργίας του οργανισμού συνεχίζοντας με την προσπάθεια αναγνώρισης πιθανών αποκλίσεων, από ποιό αίτιο προέκυψε αυτό καθώς και πώς θα μπορούσε να επανέλθει (ο οργανισμός) στην φυσιολογική του κατάσταση – αντ’αυτού αναφερόταν, στις ιδιότητες της ενέργειας, της ευλυγισίας και της ρευστότητας οι οποίες «χάνονταν» κατά την περίοδο ασθενείας που αποτελούσε καθήκον της ιατρικής να τις επαναφέρει.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ιατρική πρακτική έθετε ως σημαντική προτεραιότητα τις συνήθειες στα πλαίσια της καθημερινότητας και την δίαιτα, εν συντομία, στους κανόνες καθημερινής ζωής και διατροφής που το άτομο επέβαλλε στον εαυτό του. Αυτή η προνομιούχος σχέση μεταξύ ιατρικής και υγείας ενέπλεκε την πιθανότητα ένα άτομο να αποτελεί τον «φυσιολόγο-ιατρό» του εαυτού του.

Αντιθέτως, η ιατρική του δέκατου ένατου αιώνα, ρυθμιζόταν πολύ περισσότερο βάσει της έννοιας της κανονικότητας παρά με αυτήν της υγείας, οικοδομώντας τις εννοιολογήσεις της και προδιαγράφοντας τις παρεμβάσεις της σε σχέση με ένα πρότυπο λειτουργίας και οργανικής δομής, και γνώσης επί της φυσιολογίας – άλλοτε καθαρά περιθωριακή και απλώς θεωρητική γνώση για έναν ιατρό – που έμελλε να καθιερωθεί στο επίκεντρο του ιατρικού στοχασμού.

Επιπρόσθετα, το κύρος των επιστημών της ζωής κατά τον δέκατο ένατο αιώνα, ο ρόλος τους ως πρότυπο, ειδικότερα στις ανθρωπιστικές επιστήμες, συνδέεται πρωταρχικά όχι με το ολοκληρωμένο, μεταφέρσιμο χαρακτήρα των βιολογικών εννοιών, αλλά μάλλον, με το γεγονός ότι αυτές οι έννοιες ήταν διαρθρωμένες σε έναν χώρο όπου η θεμελιώδης δομή αποκρινόταν στην αντιπαράθεση υγιούς/νοσηρού όταν κάποιος αναφερόταν στη ζωή ομάδων και κοινωνιών, στη ζωή της φυλής, ή ακόμη και κατά την ερμηνεία της «ψυχολογικής ζωής», το πρώτο πράγμα που συλλογιζόταν κάποιος δεν ήταν η εσωτερική δομή του οργανωμένου όντος, αλλά η ιατρική διπολικότητα μεταξύ φυσιολογικού και παθολογικού”

Michel Foucault: Τhe Birth of the Clinic: Αn Archaelogy of Medical Perception, Routledge eds.,1989 , pp. 40-41

Μετάφραση / Απόδοση: Ντούνης Ανδρέας

socialpolicy.gr