Ο όρος γνώση στον τομέα της κοινωνιολογίας που είναι γνωστός ως η κοινωνιολογία της γνώσης, αναφέρεται σε όλες τις συμβολικές δημιουργίες του πολιτισμού. Η κοινωνιολογία της γνώσης, ή η μελέτη των συστημάτων των πεποιθήσεων, της ηθικής, της τέχνης και της τεχνολογίας υποστηρίζει ότι όλες οι ανθρώπινες δημιουργίες αποτελούν κοινωνικά και ιστορικά φαινόμενα.
Απλοποιώντας τον ορισμό, για να γνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο παράγεται η «γνώση» (πολιτισμός), θα πρέπει να γνωρίζουμε πρωτίστως τις κοινωνικοιστορικές συνθήκες που σχετίζονται με την παραγωγή αυτής της γνώσης.
Σύμφωνα με το Φιλοσοφικό-Κοινωνιολογικό Λεξικό, η κοινωνιολογία της γνώσης αποτελεί τον τομέα της κοινωνιολογίας και της κοινωνικής φιλοσοφίας που μελετά τις κοινωνικές πτυχές και τους κοινωνικούς παράγοντες που συντελούν στην παραγωγή, συστηματοποίηση, αναπαραγωγή, διάδοση και χρησιμοποίηση διαφόρων τύπων γνώσης από άτομα, κοινωνικές ομάδες και θεσμοθετημένες μορφές λειτουργίας και ανάπτυξης των γνωστικών διαδικασιών.
Η σημαντικότητα της κοινωνιολογίας της γνώσης είναι αυταπόδεικτη: μας καθιστά ικανούς να διερωτηθούμε υπό ποιες κοινωνικές συνθήκες μπορεί να αποκτηθεί η γνώση για την κοινωνία. Επιπρόσθετα, μας οδηγεί στη διερεύνηση ενός εκ των σημαντικότερων ερωτημάτων σχετικά με την κοινωνία: ποία δομή ισχύος επιτρέπει σε όλες τις κοινωνικές ομάδες να εκφράσουν τις εμπειρίες τους, να γίνουν φορείς επικοινωνίας της γνώσης τους για την κοινωνία προς τους άλλους, και να μοιραστούν τη μορφοποίηση της ίδιας της δομής της εμπειρίας (κοινωνία);
Η κοινωνιολογία της γνώσης είναι γνωστή και ως το ρεύμα της κοινωνικής κατασκευής της πραγματικότητας (κονστρουξιονισμός – constructionism), ενώ έχει συντελέσει στην μετεξέλιξη και ανάπτυξη της πολύπλευρης ερμηνευτικής θεωρίας.
Επιμέλεια: Ντούνης Ανδρέας
___________________________________________________
Πηγές: 1) Daniel W. Rossides: Social Theory: Its Origins, History, and Contemporary Relevance, σελ 3-5, 1998, General Hall, New York.
2) Λήμματα στο Φιλοσοφικό-Κοινωνιολογικό Λεξικό, Τ. 1-5, Αθήνα 1994-1995, Εκδόσεις Καπόπουλος