Το Πνεύμα της Επιστήμης. Βρίσκει τη Δύναμή του στη Λεπτομέρεια, Όχι στο Σύνολο. Τα μικρότερα πεδία που έχουν διαχωριστεί από την επιστήμη, τα χειρίζονται με τρόπο καθαρά αντικειμενικό: αντίθετα, οι μεγάλες, γενικές επιστήμες θέτουν, θεωρούμενες ως σύνολο, αυτό το ζήτημα – ζήτημα, είναι αλήθεια, άκρως ιδεαλιστικό – στα χείλη: γιατί; για ποιά χρησιμότητα; Λόγω αυτής της ενασχόλησης με τη χρησιμότητα, χειρίζονται το σύνολο λιγότερο απρόσωπα απ’όσο τα μέρη του. Έτσι, στη φιλοσοφία, καθώς είναι η κορυφή κάθε πυραμίδας των επιστημών, γενικά, το ζήτημα της χρησιμότητας της γνώσης βρίσκεται αθέλητα εξυψωμένο και κάθε φιλοσοφία έχει ασυνείδητα στόχο της να αποδώσει την πιο υψηλή χρησιμότητα. Έτσι, σ’όλες τις φιλοσοφίες, υπάρχει τόση εξέλιξη που αποδίδεται στη μεταφυσική και τόσος φόβος για τις λύσεις της φυσικής που φαίνονται ασήμαντες επειδή η σπουδαιότητα της γνώσης για τη ζωή πρέπει να φαίνεται όσο το δυνατό μεγαλύτερη. Εκεί βρίσκεται ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα ιδιαίτερα επιστημονικά πεδία και στη φιλοσοφία…
Η τελευταία θέλει αυτό που επιθυμεί η τέχνη: να δώσει στη ζωή και στη δράση όσο γίνεται περισσότερη βαθύτητα και σημασία: στα πρώτα, αναζητούμε τη γνώση και τίποτα περισσότερο – ό,τι και αν μπορεί να προέλθει από αυτή. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει φιλόσοφος στα χέρια του οποίου η φιλοσοφία να μην έχει γίνει απολογία της γνώσης – σε αυτό το σημείο, τουλάχιστον, όλοι είναι αισιόδοξοι – εκεί πρέπει να αποδοθεί η μεγαλύτερη χρησιμότητα. Όλα τυραννιώνται από τη λογική: και αυτό είναι, στην ουσία οπτιμισμός.
Φρίντριχ Νίτσε, Ανθρώπινο Πολύ Ανθρώπινο (Μτφ. Ελένη Καλκάνη), Εκδοτικός Οίκος Ν. Δαμιανού σελ.53 {Ανθρώπινο Πολύ Ανθρώπινο Ι}
