Το τελευταίο επίμονο κοινωνικό ταμπού: οι ψυχικές ασθένειες

Ντούνης Ανδρέας

Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας αποτελούν την τελευταία, ίσως, μειονοτική κοινωνική ομάδα κατά της οποίας είναι κοινωνικά αποδεκτή η διάκριση. Ορισμένες φορές , μάλιστα, οι κοινωνικές διακρίσεις κατά των ατόμων που πάσχουν από ψυχικές ασθένειες πραγματοποιούνται δίχως πρόθεση ή ακόμη και υπόρρητα [1].

Τα προβλήματα ψυχικής υγείας διαβαθμίζονται από τους καθημερινούς προβληματισμούς και ανησυχίες που βιώνουμε όλοι μας έως και τις σοβαρές-μακροχρόνιες ψυχικές παθήσεις. Η πλειονότητα των ανθρώπων που βιώνουν προβλήματα ψυχικής υγείας δύνανται να τα ξεπεράσουν ή μαθαίνουν «να ζουν με αυτά», ειδικότερα αν λάβουν έγκαιρη βοήθεια και θεραπεία[2].

Περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού βιώνει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας σε οποιοδήποτε έτος αναφοράς . Ένας ισχυρός μύθος, που δυστυχώς λειτουργεί ως θύλακας κοινωνικού αποκλεισμού για τα άτομα με ψυχικές παθήσεις, είναι ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από ψυχική ασθένεια δεν μπορούν να εργασθούν – η αλήθεια είναι ότι όλοι μας έχουμε τουλάχιστον έναν συνάδελφο που πάσχει από ψυχική ασθένεια. Σύμφωνα με την Βρετανική Οργάνωση Time to Change[3] 9 στους 10 ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας βιώνουν το στίγμα και την κοινωνική διάκριση.

–          Ο κοινωνικός στιγματισμός και ο αποκλεισμός από την αγορά εργασίας

Σύμφωνα με δημοσίευμα του guardian[4], τα άτομα είναι πιο απρόθυμα να αποκαλύψουν ότι πάσχουν από ψυχική νόσο από το να αποκαλύψουν ότι είναι ομοφυλόφιλοι/λες, σύμφωνα με μελέτη που κατέδειξε την «εγκυρότητα» των προειδοποιήσεων των ακτιβιστών σχετικά με την επιμονή του κοινωνικού ταμπού που «περιβάλλει» τις ψυχικές ασθένειες.

Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 2.000 ατόμων στη Βρετανία, σχεδόν το 30% ανέφερε ότι θα δυσκολευόταν να παραδεχθεί δημόσια ότι πάσχει από ψυχική ασθένεια, εν συγκρίσει με το 20%  που δήλωσε ότι θα αντιμετώπιζε την ίδια δυσκολία να παραδεχθεί δημόσια ότι είναι ομοφυλόφιλος/η.

Περίπου το ένα τρίτο των ερωτώμενων εξέφρασε την πεποίθηση ότι ένα άτομο που βιώνει πρόβλημα ψυχικής υγείας δεν μπορεί να «εκτελέσει υπεύθυνη εργασία».

«Ίσως δεν αποτελεί έκπληξη ότι μία έτερη μελέτη αποκάλυψε ότι λιγότεροι από 4 στους 10 εργοδότες δεν θα είχαν πρόβλημα να προσλάβουν κάποιον που αντιμετωπίζει πρόβλημα ψυχικής υγείας” ανέφεραν οι συγγραφείς της συγκεκριμένης μελέτης, που πραγματοποιήθηκε υπό την στήριξη της Οργάνωσης Time for Change.

«Τα ποσοστά καταδεικνύουν μία Βρετανική κοινωνία όπου τα προβλήματα ψυχικής υγείας σε θέτουν εκτός της αγοράς εργασίας, εκτός των κοινωνικών αλληλοδράσεων και εκτός της φυσιολογικής ροής της ζωής, εξαιτίας του υπέρμετρου κοινωνικού στιγματισμού που περιβάλλει την ψυχική ασθένεια».

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 75% των ατόμων που πάσχουν από ψυχικές διαταραχές στις αναπτυσσόμενες χώρες δεν λαμβάνουν καμία ιατρική βοήθεια και υποστήριξη..

Ελλάδα

Το κοινωνικό ταμπού των ψυχικών ασθενειών είναι εξαιρετικά επίμονο στη χώρα μας.. Σύμφωνα με Δελτίο Τύπου της Κίνησης Αδελφών Ατόμων με Προβλήματα Ψυχικής Υγείας ΚΙΝ. Α. ΨΥ[5], θα πρέπει απαραιτήτως «να σπάσει το ταμπού για τις ψυχικές ασθένειες»

Στη σχετική συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Ιανουρίου, αναδείχθηκαν τα θέματα που απασχολούν τα μέλη του οικείου περιβάλλοντος των ψυχικά νοσούντων, με βασικό αίτημα την άρση της περιθωριοποίησης τους, την εξοικείωση του κοινού με τις ψυχικές ασθένειες και την ομαλή κοινωνική επανένταξη των πασχόντων. Επιπλέον, εκφράστηκε η ανάγκη αξιοποίησης ιατρικών, ψυχολογικών και δικηγορικών υπηρεσιών υποστήριξης.

Η ελληνική κοινωνία, δυστυχώς, έχει θέσει εδώ και πολλά έτη τους ψυχικά νοσούντες στο περιθώριο. Στην αγορά εργασίας, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στις στάσεις, στις πεποιθήσεις, και στην πλήρη εκπλήρωση των δυνατοτήτων τους ..

Ελπίζουμε ότι η σύντομη αυτή έρευνα θα βοηθήσει, έστω και κατ’ελάχιστο, να τεθεί ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα της άρσης των διακρίσεων και του κοινωνικού στιγματισμού των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας.

socialpolicy.gr