Ελένη Τομπέα-Η τελευταία μέρα του Σεπτεμβρίου ήταν αφιερωμένη στη Μετάφραση ως η Διεθνής Ημέρα Μετάφρασης, καθιερωμένη από το 1991 από τη Διεθνή Ομοσπονδία Μεταφραστών (FIT).
Το socialpolicy.gr θεωρώντας τη μετάφραση, τόσο επιστημονικών όσο και λογοτεχνικών κειμένων, σημαντική πνευματική εργασία μεγάλης πολιτιστικής και εκπαιδευτικής προσφοράς, ερευνά και παραθέτει για τους αναγνώστες του τα 20 καλύτερα βιβλία παγκόσμιας λογοτεχνίας σε μετάφραση που -ίσως- να μην είχατε την ευκαιρία να διαβάσετε έως τώρα, σύμφωνα με το Open Letter Book.
To Open Letter Book αποτελεί τον λογοτεχνικό εκδοτικό οίκο του Αμερικανικού Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ, ο οποίος είναι αφιερωμένος στη σύνδεση των αναγνωστών με μεγάλους διεθνείς συγγραφείς και τα έργα τους. Δημοσιεύοντας δέκα βιβλία το χρόνο και λειτουργώντας μια online λογοτεχνική ιστοσελίδα που ονομάζεται Three Percent, o εκδοτικός οίκος Open Letter Book είναι μια από τις ελάχιστες οργανώσεις των ΗΠΑ που προσπαθούν να καλλιεργήσουν την εκτίμηση για τη διεθνή βιβλιογραφία (μόλις το 3% ή και λιγότερο των βιβλίων που εκδίδονται στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι αρχικά γραμμένο σε άλλη γλώσσα πέρα των Αγγλικών). Ο οίκος παρέχει επίσης πρακτική άσκηση, ειδικά για φοιτητές που είναι εγγεγραμμένοι σε προγράμματα λογοτεχνικής μετάφρασης του Πανεπιστημίου.
Έτσι ο διευθυντής του Open Letter Book, Chad W. Post, με πολλά χρόνια εμπειρίας στην Παγκόσμια Λογοτεχνία, επιλέγει και δημιουργεί μια λίστα των 20 καλύτερων-και όχι τόσο γνωστών- μεταφράσεων από όλο τον κόσμο.
1. The Box Man Kobo Abe, μετάφραση από τα Ιαπωνικά -E. Dale Saunders (Εκδοτικός Οίκος Vintage)
Φανταστείτε έναν Samuel Beckett από την Ιαπωνία, αλλά πιο περίεργο. Πολλαπλασιάστε αυτή την παραξενιά επί δύο και προσθέσετε μια έξτρα δόση πενυματικότητας και χιούμορ. Τώρα έχετε μια αίσθηση για το πως είναι ο Box Man του Kobo Abe.
2. Act of the Damned, António Lobo Antunes, μετάφραση από τα Πορτογαλικά-Richard Zenith (Εκδοτικός Οίκος Grove Press)
Μαζί με τον José Saramago και το Fernando Pessoa, ο συγγραφέας Antunes θεωρείται ότι ένας από τους μεγάλους λογοτέχνες της Πορτογαλίας. Σε αντίθεση με τον Saramago και τον Pessoa, το έργο του μοιάζει περισσότερο με τον τρόπο γραφής του William Faulkner, ενσωματώνοντας μια σειρά από μοναδικές φωνές και πολύπλοκες λογοτεχνικές δομές. Το συγκεκριμένο του βιβλίο, αφορά μια δυσλειτουργική, άλλοτε πλούσια οικογένεια, που προσπαθεί να ξεφύγει από την σοσοαλιστική επανάσταση.
3. Concrete, Thomas Bernhard, μετάφραση από τα Γερμανικά-David McLintock (Εκδοτικός Οίκος Vintage)
Η μονή παράγραφος, το στόμφο στυλ του, επηρέασε δεκάδες συγγραφείς και συνεχίζει να είναι εξίσου καυστικός και αιχμηρός μέχρι και σήμερα, όπως όταν έγραψε για πρώτη φορά.
4. Dolly City, Orly Castel-Bloom, μετάφραση από τα Εβραικά- Dalya Bilu (Εκδοτικός Οίκος Dalkey Archive Press)
Η σάτιρα για τα πάντα, από τη μητρότητα μέχρι το κράτος του Ισραήλ, είναι καυστική. H γιατρός Dolly, γιατρός μόνο κατ ‘όνομα, που ασκεί παράνομα εργαστήριο στο σπίτι της, βρίσκει ένα μωρό σε μια πλαστική σακούλα, τον ονομάζει Son και συμπεριφέρεται υστερικά ανησυχόντας για την υγεία του. Δεν θα σας βοηθήσει να καταλάβετε την πολιτική κατάσταση στο Ισραήλ, αλλά θα σας δώσει μια ιδέα της παραφροσύνης της.
5. Zero, Ignacio de Loyola Brandão, μετάφραση από τα Πορτογαλικά -Ellen Watson (Εκδοτικός Οίκος Dalkey Archive Press)
Ο Brandão, ο συγγραφέας οκτώ μυθιστορημάτων και πολλών άλλων έργων, είναι ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους συγγραφείς της Βραζιλίας. Αρκετά έργα του-συμπεριλαμβανομένου του Zero, το οποίο είναι σίγουρα το καλύτερο βιβλίο που έχει γράψει έως τώρα- σχετίζονται με την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας στη Βραζιλία, ενώ παράλληλα ενσωματώνει και ορισμένα sci-fi στοιχεία.
6. The Obscene Bird of Night, José Donoso, μετάφραση από τα Ισπανικά-Hardie St. Martin και Leonard Mades (Εκδοτικός Οίκος David R. Godine)
Παρά το γεγονός ότι πολλοί από τους άλλους συγγραφείς της “Boom” Λατινο-Αμερικάνικης λογοτεχνικής, ποιητικής και κριτικής περιόδου, μπορεί να έχουν λάβει περισσότερη προσοχή-ειδικά ο Fuentes και ο Vargas Llosa- ο Donoso και το αριστούργημά του, προβλέπεται να αποτελεί το πιο διαχρονικό, πρωτοποριακό και πιο παράξενο βιβλίο από εκείνα του συγκεκριμένου χρονικού δαστήματος (1960-1970). Είναι ένα μυθιστόρημα για το τελευταίο μέλος μιας αριστοκρατικής οικογένειας, έναν τερατώδες μεταλλαγμένο, ο οποίος περιβάλλεται από άλλα τέρατα, ώστε να μην αισθάνονται εκτός τόπου.
7. The Zafarani Files, Gamal al-Ghitani, μετάφραση από τα Αραβικά-Farouk Abdel Wahad (Εκδοτικός Οίκος American University in Cairo Press)
Ένα άτυπα αναζωογονητικό αιγυπτιακό μυθιστόρημα, το Zafarani Files είναι ένα υστερικό μυθιστόρημα για την κατάρα που σπέρνει ένας σεΐχης στο Zafarani Alley, προκαλώντας σε όλους τους άντρες ανικανότητα. Σχετιζόμενο με μια σειρά από σημειώσεις και παρατηρήσεις από έναν ανώνυμο παρατηρητή, το βιβλίο του al-Ghitani αποτελεί μια κωμικό Αραβική έκδοση ενός Γαλλικού Nouveau Roman (1950) μυθιστορήματος.
8. Mysteries, Knut Hamsun, μετάφραση από τα Νορβηγικά-Sverre Lyngstad (Εκδόσεις Penguin)
Ο Hamsun είναι περισσότερο γνωστός για το βιβλίο Hunger, το πρώτο του μυθιστόρημα για έναν καλλιτέχνη που λιμοκτονεί, αλλά το Mysteries είναι ένα πολύ πιο ελκυστικό και γοητευτικό βιβλίο. Επικεντρώνεται γύρω από έναν μυστηριώδη άνδρα που εμφανίζεται σε μια μικρή νορβηγική πόλη και καταστρέφει τις ζωές όλων με τις περίεργες συμπεριφορές και δράσεις του. Το μυθιστόρημα περιέχει επίσης το χαρακτήρα “The Midget,” έναν από τους καλύτερους λογοτεχνικούς χαρακτήρες σε όλο το φάσμα της λογοτεχνίας.
9. The Blind Owl, Sadegh Hedayat, μετάφραση από τα Περσικά-D. P. Costello (Εκδοτικός Οίκος Grove Press)
Ένα κλειστοφοβικό, πυρετώδες μυθιστόρημα για έναν ζωγράφο μινιατούρων, του οποίου η ζωή ξετυλίγεται μετά από την απιστία της συζύγου του (ή δεν είναι ετσι;). Το κυκλικό μυθιστόρημα του Hedayat έχει συσχετιστεί με το έργο του Πόε και του Ντοστογιέφσκι, ισορροπώντας ανάμεσα στη σκοτεινή ψυχολογία και τη μαύρη κωμωδία.
10. That Smell, Sonallah Ibrahim, μετάφραση από τα Αραβικά -Robyn Creswell (Εκδοτικός Οίκος New Directions)
Μέσα από μια επίπεδη, ανεπηρέαστη πρόζα που λειτουργεί περισσότερο με ότι έχει απομείνει ανείπωτο – ή για πολιτικούς λόγους, δεν θα μπορούσε να ειπωθεί – το μυθιστόρημα του Ibrahim του 1966, εμβαθύνει στην χώρα της Αιγύπτου και παραμένει ακόμα και σήμερα επίκαιρο. Γραμένο ως ένα ημερολόγιο ενός πρώην κρατούμενου που βρίσκει το δρόμο του πίσω στον κόσμο, το That Smell είναι ένα έντονο χρονικό μιας ζωής υπό την συνεχή απειλή του εγκλεισμού.
11. The True Deceiver, Tove Jansson, μετάφραση από τα Σουηδικά-Thomas Teal (Εκδοτικός Οίκος New York Review Books Classics)
Ένα τέλεια κατασκευασμένο βιβλίο για την αλήθεια και την εξαπάτηση, και την εξαπάτηση μέσω της αλήθειας, είναι προφανές γιατί αυτό το βιβλίο κέρδισε το Βραβείο του καλύτερου μεταφρασμένου Βιβλίου το 2011.
12. Kassandra and the Wolf, Μαργαρίτα Καραπάνου, μετάφραση από τα Ελληνικά-N.C. Germanacos (Εκδοτικός Οίκος Clockroot Books)
Η Κασσάνδρα της Καραπάνου, είναι ένα δυσάρεστο μίγμα κοριτσιού και λύκου. Το διφορούμενο μυθιστόρημα αφορά τα θύματα, αυτούς που θυσιάζονται και την γκρί ζώνη μεταξύ αυτών των δυο, αφήνοντας τον αναγνώστη σε ένα ασταθές έδαφος καθώς προχωρά η ιστορία, η οποία εξελίσσεται μέσα από μια σειρά στυγμιότυπων καταλήγοντας σε μια αδυσώπητη σύνοψη.
13. Satantango, László Krasznahorkai, μετάφραση από τα Ουγγρικά- Georges Szirtes (Εκδοτικός Οίκος New Directions)
Βραβευμένο ως το καλύτερο μεταφρασμένο βιβλίο του 2013, το Satantango εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1984 και πήρε πάνω από δύο δεκαετίες στον μεταφραστή Georges Szirtes για να το μεταφράσει. Για το λόγο αυτό και μόνο αξίζει να το διαβάσετε. Επίσης, αποτελεί μια διαβολική και αποκαλυπτική αποδόμηση του μεσσιανισμού, που μετατράπηκε σε μια εκπληκτική επτάωρη ταινία από τον Béla Tarr.
14. Stone Upon Stone, Wiesław Myśliwski, μετάφραση από τα Πολωνικά-Bill Johnston (Εκδοτικός Οίκος Archipelago Books)
“Έχοντας ένα τάφο που χτίστηκε.” Με αυτή τη φράση ξεκινά την πλοκή του το Stone Upon Stone. Με αφήγηση από τον αξέχαστο χαρακτήρα του Szymek, ένας αγρότης που μισεί την ανάγνωση, αλλά αγαπάει το αλκοόλ και τις γυναίκες, πρόκειται για ένα επικό μυθιστόρημα για τον εκσυγχρονισμό της αγροτικής Πολωνίας.
15. Life, a User’s Manual, Georges Perec, μετάφραση από τα Γαλλικά-David Bellos (Εκδοτικός Οίκος David R. Godine)
Ένα λογοτεχνικό παιχνίδι και παζλ για έναν άνθρωπο που περνά τη ζωή του ταξιδεύοντας στον κόσμο ζωγραφίζοντας υδατογραφίες, δημιουργώντας το έργο του σε γρίφους που στη συνέχεια πρέπει να επιλύσει ο ίδιος, πριν τις βυθίσει στο νερό, βλέποντας τις ζωγραφίες να εξαφανίζονται. Το βιβλίο είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία του κινήματος Oulipo-γαλλικό λογοτεχνικό κίνημα στο οποίο οι συγγραφείς χρησιμοποιούν σαφείς περιορισμούς για τη δημιουργία των κειμένων τους- και αφορά… τη ζωή. Υπάρχουν ορισμένοι περιορισμοί σε αυτό το μυθιστόρημα, με τον κυριότερο να είναι πως ο Perec πήρε μια φωτογραφία μιας πολυκατοικίας διαστάσεων 10×10, εφαρμόζοντας την κίνηση του Ίππου από το σκάκι για να καθορίσει κάθε ένα από τα 100 κεφάλαια -ένα για κάθε χώρο του κτηρίου.
16. A Broken Mirror, Mercè Rodoreda, μετάφραση από τα Καταλανικά-Josep Miquel Sobrer (Εκδοτικός Οίκος University of Nebraska Press)
Ένας από τους πιο αγαπημένους συγγραφείς της Καταλονίας, ο Rodoreda έγραψε μια σειρά από βιβλία που θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν εδώ, όπως το In Diamond Square και το Death In Spring. Όμως το A Broken Mirror είναι το πιο φιλόδοξο από τα μυθιστορήματά της, ένα οικογενειακό έπος που ξεκινά το 1870 και τελειώνει το 1930, η αφήγηση εξελίσσεται σε όλο το βιβλίο, από μια βικτοριανή αρχή σε κάτι πιο μοντέρνο, καταλήγοντας σε ένα αποσπασματικό τέλος, αντικατοπτρίζοντας τη ζωή και τις εποχές των διαφόρων χαρακτήρων.
17. The Event, Juan José Saer, μετάφραση από τα Ισπανικά-Helen Lane (Εκδοτικός Οίκος Serpent’s Tail)
Τα μυθιστορήματα του Saer -που διαβάζονται σαν μια διασταύρωση μεταξύ του Alain Robbe-Grillet και του Javier Marias- είναι όλα μαγικά και αξίζει να τα διαβάσει κανείς, αλλά αυτό, το The Event, είναι για έναν ανυπόληπτο μάγο που προσπαθεί να ανακτήσει τη ζωή του στην Αργεντινή (συγκεκριμένα στην περιοχή των Pampas) και είναι ιδιαίτερα συγκινητικό και καλοφτιαγμένο.
18. Maidenhair, Mikhail Shishkin, μετάφραση από τα Ρωσσικά- Marian Schwartz (Εκδοτικός Οίκος Open Letter Books)
Ένα από τα καλύτερα βιβλία της περασμένης δεκαετίας, το Maidenhair είναι το είδος του όμορφα πυκνογραμμένου βιβλίου, που ύστερα από την ανάγνωση των πρώτων 50 σελίδων ο αναγνώστης έχει μπερδευτεί -υπάρχουν τρεις διαφορετικές ιστορίες οι οποίες εναλλάσονται η μια με την άλλη, χωρίς να συνδέονται μεταξύ τους μέχρι το τέλος του βιβλίου- όμως θα ξέρετε πως αυτό που διαβάζετε είναι απόλυτα ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
19. The Museum of Unconditional Surrender, Dubravka Ugresic, μετάφραση από τα Κροατικά -Celia Hawkesworth (Εκδοτικός Οίκος New Directions)
Αν ο κόσμος ήταν δίκαιος, η Dubrakva Ugresic θα είχε κερδίσει το βραβείο Νόμπελ. Μια μεγάλη χρονικογράφος της σύγχρονης Ευρώπης, της νοσταλγίας και της ζωής στην εξορία, τα μυθιστορήματα, τα δοκίμια καθώς και οι ιστορίες της, αξίζουν όλα να αναγνωστούν-ειδικά το συγκεκριμένο βιβλίο που αποτελείται από μια ευρεία ποικιλία λογοτεχνικών μορφών.
20. Five Spice Street, Can Xue, μετάφραση από τα Κινέζικα-Karen Gernant και Zeping Chen (Εκδοτικός Οίκος Yale University Press)
Τα τελευταία 30 χρόνια η συγγραφεάς Can Xue έχει παράγει ένα τόνο δουλειάς—120 ιστορίες, μια ντουζίνα από νουβέλες, 5 μυθιστορήματα—τα οποία όλα είναι παράξενα, σουρεαλιστικά και πολύ συναρπαστικά. Διαβάζοντας τη δουλειά της Κινέζας συγγραφέως είναι σαν να παίρνεις μέρος σε μια λογοτεχνική παράσταση, ξεδιαλύνοντας τη λογική κάτω από τα ονειρικά πλεγμένα τοπία. Μια σειρά από τα έργα της είναι διαθέσιμα στα Αγγλικά, αλλά αυτό το μυθιστόρημα είναι ίσως το καλύτερο για να ξεκινήσει κανείς.
