Ενώ στην Ελλάδα περί πολλών άλλων γίνεται συζήτηση και παίζονται κακοστημένα επικοινωνιακά παιχνίδια, περνάει απαρατήρητη μια πολύ σημαντική εξέλιξη που μπορεί να αλλάξει την πορεία των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής. Θα περίμενα κάποιος αυτό να έχει γίνει κεντρικό θέμα στην πολιτική συζήτηση και στα ΜΜΕ. Κι όμως είναι σχεδόν άγνωστο στο ευρύ κοινό. Ίσως η σιωπή από κόμματα και ΜΜΕ οφείλεται στο γεγονός ότι η όλη εξέλιξη οφείλεται σε πρωτοβουλία που ξεκίνησε από τους Πράσινους αλλά και υποστηρίχθηκε από τις σημαντικότερες πολιτικές ομάδες αποδεικνύοντας ότι το Ευρωκοινοβούλιο και οι ευρωβουλευτές δεν είναι απλώς φερέφωνα των κυβερνήσεων. Επιπλέον, χαλάει την κομματική σούπα, που δεν βασίζεται σε κατανόηση των ευρωπαϊκών διεργασιών και των δυνατοτήτων πολιτικής παρέμβασης με γνώση του ευρωπαϊκού παιχνιδιού και κυρίως του πώς μπορεί να υπάρξουν συσχετισμοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να προωθηθεί ένα σοβαρό, εναλλακτικό σχέδιο διεξόδου από την κρίση με ισορροπημένες, λογικές μεταρρυθμίσεις και ανατροπές που οδηγούν σε λύσεις και όχι φαντασιώσεις.
Σημαντική εξέλιξη στην αξιολόγηση των ακολουθούμενων πολιτικών από την Τρόικα (ΕΕ, ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Τράπεζα) αποτελεί η απόφαση της συνόδου των προέδρων των πολιτικών κομμάτων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) να δώσουν το “πράσινο φως” για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής που θα αναλάβει η Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του ΕΚ και θα περιλαμβάνει δημόσιες ακροάσεις με τη συμμετοχή κοινωνικών εταίρων και επιτόπου επισκέψεις για τη συλλογή δεδομένων στις χώρες που εφαρμόζεται το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Η έκθεση με τα ευρήματα της εξεταστικής επιτροπής θα ψηφιστεί στην ολομέλεια του ΕΚ τον Απρίλιο του 2014.
Η Τρόικα (αποτελούμενη από την ΕΚΤ, την Επιτροπή της ΕΕ και το ΔΝΤ) έχει παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στην συγκεκριμένη διαχείριση της κρίσης του ευρώ, αλλά το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών και των αποφάσεών της ελήφθη κεκλεισμένων των θυρών, με αδιαφανή τρόπο και χωρίς αξιολόγηση των επιπτώσεών τους.
Το Ευρωκοινοβούλιο, τα τελευταία δύο χρόνια, με σειρά ψηφισμάτων και αποφάσεων του, όπως για το “ευρωπαϊκό εξάμηνο” και το “εξαπλό πακέτο”, αλλά και πιο εξειδικευμένες αποφάσεις που σχετίζονται με την κοινωνική πολιτική, τον προϋπολογισμό της Ένωσης και την διαχείριση των Ταμείων, είχε ασκήσει κριτική στις πολιτικές που εφαρμόζονται αλλά κυρίως είχε επικεντρώσει στην αδιαφάνεια, στην έλλειψη λογοδοσίας και στην ανάγκη αξιολόγησης των πολιτικών της τρόικα. Είχε ζητήσει να αναθεωρείται το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής αν αποτυγχάνει ή έχει μη προβλεπόμενες συνέπειες, να μην πλήττονται από το πρόγραμμα η υγεία και η παιδεία, να μην επιβάλλεται με νομοθετικά μέτρα ο κατώτατος μισθός αλλά μετά από κοινωνικό διάλογο και οι αλλαγές στα προγράμματα προσαρμογής να γίνονται μετά από διάλογο, όχι μόνο με τις κυβερνήσεις αλλά και με τους κοινωνικούς φορείς.
Το Ευρωκοινοβούλιο, με πίεση και πρωταγωνιστικό ρόλο των Πράσινων, προχωρεί τώρα ένα βήμα παραπέρα και αναλαμβάνει να αξιολογήσει τόσο σε επιμέρους τομείς όσο και συνολικά τις επιπτώσεις των πολιτικών που προωθεί η τρόικα.
Αν λάβουμε υπόψη και το γεγονός ότι η Κομισιόν ξεκινάει μια έρευνα για τα υπερβολικά εμπορικά πλεονάσματα της Γερμανίας σε μια εποχή που πολλές χώρες υποφέρουν από το χρέος και τα προγράμματα λιτότητας, φαίνεται ότι επιταχύνονται ορισμένες διεργασίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να επιτρέψει η Ευρώπη και οι δυο τουλάχιστον από τους θεσμούς της (Ευρωκοινοβούλιο, Κομισιόν) σε μια τροχιά που θα είναι προς όφελος των κοινωνιών. Χρειάζεται καθημερινά, σε όλα τα επίπεδα, αλλά και με τη συμμετοχή και επιλογές των πολιτών στις ευρωεκλογές να δοθεί πραγματικά ώθηση στις πολιτικές εκείνες που στηρίζουν την ενίσχυση της δημοκρατίας, τη λογοδοσία, την προστασία των ευάλωτων ομάδων, την απασχόληση, την κοινωνική συνοχή, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την δίκαιη αμοιβή και την αξιοπρεπή διαβίωση.
Όπως δήλωσε και ο συνάδελφος Φιλίπ Λαμπέρτς, Βέλγος Πράσινος ευρωβουλευτής, εκπρόσωπος τύπου της ομάδας των Πράσινων στο ΕΚ για οικονομικά θέματα: “Αυτή η έρευνα θα είναι ένα κρίσιμο βήμα για την αξιολόγηση των λαθών στην αντιμετώπιση της κρίσης της Ευρωζώνης και για να διασφαλίσει ότι θα διορθωθούν και δεν θα επαναληφθούν ξανά. Έχουμε πολύ σοβαρές καταγγελίες για κακοδιοίκηση και παραβάσεις του κοινοτικού και διεθνούς δικαίου από πολιτικές που επιβάλλονται από τη Τρόικα, επομένως είναι σημαντικό το Κοινοβούλιο να διεξάγει μια αυστηρή έρευνα. Τυχόν πορίσματα για κακοδιοίκηση ή νομική αμέλεια πρέπει να συνοδεύονται από συγκεκριμένες συστάσεις για διορθωτικές δράσεις.
Οι Πράσινοι αναλάβαμε τη πρωτοβουλία και πιέσαμε από τη πρώτη στιγμή για αυτή την έρευνα, καθώς πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό αυτές οι σοβαρές καταγγελίες να ερευνηθούν με στόχο την διασφάλιση, έστω καθυστερημένα, του δημοκρατικού ελέγχου των μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης.
Οι λανθασμένες επιλογές της Τρόικα είχαν καταστροφικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις στα κράτη μέλη της ΕΕ που δέχθηκαν οικονομική βοήθεια. Εκτός από την απολύτως αντιδημοκρατική φύση της Τρόικα και του ρόλου της, η στρεβλή πολιτική εστίαση στη δημοσιονομική αναπροσαρμογή και τη λιτότητα που επιβλήθηκε στις χώρες της κρίσης από την Τρόικα υπήρξε σαφώς καταστροφική. Είναι καιρός για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως το δημοκρατικά εκλεγμένο θεσμικό όργανο της ΕΕ, να ασκήσει μεγαλύτερο δημοκρατικό έλεγχο σε αυτή την αδιαφανή και μη-δημοκρατική οντότητα.
* Ο Νίκος Χρυσόγελος (www.chrysogelos.gr) είναι ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων/Ομάδα Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο
Η χρονολογική σειρά των γεγονότων
1. Μετά από πρωτοβουλία του Γερμανού Ευρωβουλευτή των Πράσινων, Σβεν Γκίγκολντ, η Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ξεκίνησε μια σημαντική διαδικασία αξιολόγησης των επιπτώσεων των πολιτικών της τρόικα στις χώρες της κρίση. Την Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε ακρόαση στην Επιτροπή αυτή με την παρουσία οικονομολόγων και στελεχών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όχι όμως και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
2. Την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου, ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, ζήτησε κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ευρωκοινοβουλίου να ξεκινήσει μια παρόμοια διαδικασία από την Επιτροπή αυτή με θέμα της επιπτώσεις των πολιτικών της τρόικα στην περιφερειακή ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Η πρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης δεσμεύτηκε να συζητηθεί η πρόταση στην σύνοδο των συντονιστών των πολιτικών ομάδων. Στις επαφές που είχε ο Νίκος Χρυσόγελος με τους συντονιστές όλων των πολιτικών ομάδων υποσχέθηκαν ότι θα στηρίξουν την πρότασή του και πρόταση των Πράσινων. Στην πρόταση του Νίκου Χρυσόγελου και των Πράσινων επισημαίνεται η ανάγκη να προσκληθούν εκπρόσωποι της Τρόικα αλλά και των περιφερειών, οικονομολόγοι και κοινωνικοί φορείς.
