Η Φεμινιστική προσέγγιση στην κοινωνική έρευνα

Ντούνης Ανδρέας

Τα θεμέλια της φεμινιστικής έρευνας εντοπίζονται στην κριτική θεωρία, και έτσι το συγκεκριμένο ερευνητικό μοντέλο είναι κριτικό και χειραφετικό, αντιλαμβανόμενο την πραγματικότητα, την επιστήμη και την έρευνα εντός αυτού του πλαισίου. Εν συντομία, η φεμινιστική έρευνα μελετά τις κοινωνικές συνθήκες των γυναικών εντός μίας σεξιστικής, ανδροκρατούμενης και πατριαρχικής κοινωνίας, παρέχοντας γνώσεις προς το κοινό για τις σεξιστικές πρακτικές που εκλαμβάνονται ως δεδομένες (taken-for-granted sexist practices), που οδηγούν τις γυναίκες στον εκτοπισμό, στην παραμέληση και  στην «σίγαση» των φωνών για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους – με τελική κατάληξη μία ουσιαστικά έμφυλη κοινωνική τάξη (social order) με πολύ μεγάλες έμφυλες ανισότητες και διακρίσεις.

Η φεμινιστική έρευνα βασίζεται στην καλά θεμελιωμένη πεποίθηση ότι, ιστορικά, οι γυναίκες δεν απολάμβαναν την ίδια δύναμη και τα ίδια προνόμια με τους άνδρες και ότι εξακολουθούν να ζουν σε μία καταπιεστική κοινωνία. Υπό αυτό το πρίσμα, η εστίαση της ερευνητικής προσπάθειας που συνενώνει όλους τους τομείς της φεμινιστικής έρευνας αποτελεί η ισχυρή δέσμευση για την αλλαγή της θέσης των γυναικών στις σύγχρονες κοινωνίες και η μελέτη του γυναικείου φύλου.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η φεμινιστική έρευνα βασίζεται στην παραδοχή ότι ο κόσμος είναι κοινωνικά κατασκευασμένος, εμφανίζοντας συχνά μία «αποστροφή» προς την εμπειρική θετικιστική μεθοδολογία, απορρίπτοντας παράλληλα την φύση της έρευνας που είναι απαλλαγμένη αξιών (value-free nature of research). Οι ερευνήτριες του παραδείγματος του φεμινισμού χρησιμοποιούν μία ποιοτική ή ακόμη και ποσοτική μεθοδολογία, αν και προσαρμόζουν την τελευταία ώστε να αντιστοιχεί στις «απαιτήσεις» του φεμινιστικού παραδείγματος.

Η βασική κριτική των Guba και Lincoln (1994) για τους κονστρουκτιβιστές ερευνητές εν γένει είναι ότι αποτελούν σχετικά ισχυροί ειδικοί που ερευνούν σχετικά ανίσχυρους ανθρώπους, και έτσι θα πρέπει να βρεθεί ο τρόπος ώστε να ξεπερασθεί η συγκεκριμένη ανισορροπία δυνάμεων. Όμως, ο σκοπός της φεμινιστικής έρευνας είναι να διευκολύνει την απελευθέρωση των γυναικών και να κατανοήσει τις κοσμοθεωρίες τους. Συχνά υπάρχει η αντίληψη ότι η φεμινιστική έρευνα στηρίζεται σε μία διαφορετική, πιο ισότιμη σχέση μεταξύ του ερευνητή και του ερευνώμενου.

________

Πηγές: “Feminist Research” http://www.palgrave.com/sociology/sarantakos/docs/chapter3.pdf

Colin Robson, Η Έρευνα του Πραγματικού Κόσμου, Εκδόσεις Gutenberg, 2007 σελ. 33.

© Ντούνης Ανδρέας – socialpolicy.gr  – 5/11/2013