Οι μετανάστες και το άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η άφιξη φορτωμένων καραβιών στην Ευρώπη με φτωχούς και απελπισμένους πρόσφυγες και μετανάστες, ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη πίεση στην Ευρωπαική Ένωση για να βρεθεί μια λύση.

Εκατοντάδες μετανάστες εκτός της Ευρωπαικής Ένωσης έχουν πνιγεί κατά την προσπάθεια τους να φτάσουν στο μικρό ιταλικό νησί της Λαμπεντούζα αυτό το μήνα. Αιτίες της μετανάστευσης αποτελούν οι πολέμοι και η φτώχεια στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Το 2011 η μεγάλη πρόκληση αποτέλεσε η άφιξη χιλιάδων μεταναστών από την Τυνήσια που έφθαναν στη Λαμπεντούζα. Αργότερα, χιλιάδες μετανάστες από την υποσαχάρια Αφρική προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τη σύγκρουση στη Λιβύη. Τώρα είναι το κύμα των Σύριων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον φαύλο κύκλο του εμφυλίου πολέμου στη χώρα τους.

Η Ιταλία και η Μάλτα έκαναν έκκληση για περισσότερη βοήθεια από την ΕΕ – όχι για πρώτη φορά. Πριν από αυτό το καλοκαίρι το επίκεντρο ήταν περισσότερο στην Ελλάδα, επειδή τα χερσαία σύνορά της με την Τουρκία είχαν μετατραπεί στο μεγαλύτερο σημείο διέλευσης για τους μετανάστες που εισέρχονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ιταλική κυβέρνηση δηλώνει πως 35.085 μετανάστες αποβιβάστηκαν στην Ιταλία την περίοδο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους, εκ των οποίων το 73% πληροί τα νομικά κριτήρια για άσυλο.

Τα προβλήματα της Ιταλίας συμμερίζονται γειτονικές της χώρες της Μεσογείου. Τα κέντρα υποδοχής στην Ελλάδα και τη Μάλτα είναι υπερπλήρη και δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους. Και οι δύο χώρες έχουν επικριθεί από τον οργανισμό προσφύγων του ΟΗΕ (UNHCR) και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίοι τις κατηγορούν για παραβίαση των δικαιωμάτων των μεταναστών.

Υπάρχουν πολλές άλλες διαδρομές που ακολουθούν οι παράνομοι μετανάστες για να εισέλθουν στην ΕΕ και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή. Η ηπειρωτική Ελλάδα παραμένει ένα σημαντικό σημείο διέλευσης, αφού πολλοί μετανάστες ταξιδεύουν μέσα από τα Βαλκάνια, με την ελπίδα να φτάσουν στη βόρεια Ευρώπη.

Στη κεντρική Μεσόγειο, ο μεγαλύτερος αριθμός μεταναστών φέτος προήλθε από τη Συρία, την Ερυθραία και τη Σομαλία. Ο πόλεμος μαίνεται στη Σομαλία και τη Συρία και οι ιταλικές αρχές πιστεύουν πως πολλοί από τους μετανάστες δικαιωματικά αιτούνται άσυλο, καθώς προσπαθούν να αποφύγουν τις διώξεις στη χώρα τους. Στην περίπτωση της Ερυθραίας,  πολλοί μετανάστες φαίνεται να είναι νέοι άνδρες που εγκαταλείπουν τη χώρα τους λόγω της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, η οποία έχει παρομοιαστεί με τη δουλεία. Ομάδες υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αναφέρουν πως η Ερυθραία μαστίζεται από πολιτική καταπίεση.

Το 2012, ο μεγαλύτερος αριθμός αιτήσεων ασύλου στην ΕΕ προέρχονταν από Αφγανούς ( 28.010). Οι άλλες μεγάλες χώρες προέλευσης ήταν η Ρωσία (24,285), η Συρία (21.100), το Πακιστάν (19.685), η Σερβία (19.060) και η Σομαλία (14.270).

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ένας τεράστιος αριθμός πολιτών της ΕΕ μετακινούνται από τη μία χώρα της ΕΕ στην άλλη ελεύθερα. Αυτοί, περιγράφονται επίσης, ως «μετανάστες», αλλά είναι πλήρως προστατευμένοι από το νόμο της ΕΕ, εκτός και αν είναι φυγόδικοι εγκληματίες. Η κατάστασή τους είναι πολύ διαφορετική από εκείνη των μη κοινοτικών μεταναστών. Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, η μετακίνηση πολιτών έχει αποτελέσει ζήτημα, λόγω της πίεσης που ασκείται στις κοινωνικές υπηρεσίες και τον ανταγωνισμό για τις θέσεις εργασίας.

Το 2012 υπήρξαν 335.365 αιτήσεις ασύλου στην ΕΕ – αύξηση σε σχέση με το 2011. Η Γερμανία κατέλαβε την πρώτη θέση, διαχειρίζοντας το ένα τέταρτο του συνόλου των αιτήσεων.

Σχεδόν τα τρία τέταρτα των πρώτων αποφάσεων ήταν αρνητικά, έτσι μόλις λίγο πάνω από το ένα τέταρτο των αιτήσεων ήταν επιτυχές.

Από τους επιτυχόντες, 52% πήρε το καθεστώς του πρόσφυγα – που χορηγείται για εκείνους που διέφυγαν τις διώξεις. Οι άλλοι πήραν το καθεστώς της «επικουρικής προστασίας» – που σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να σταλούν πίσω, καθώς αυτό θα τους έβαζε σε κίνδυνο.

Πηγή: bbc.co.uk