Το 2014 η Βραζιλία της ανάπτυξης, η χώρα που κατάφερε όχι μόνο να αποπληρώσει το χρέος της προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αλλά να του δώσει και…δάνειο, ετοιμάζεται να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου. Δύο χρόνια αργότερα, η ίδια χώρα θα διεξάγει και τους Ολυμπιακούς Αγώνες (2016).
Το Ρίο ντε Τζανέιρο θα αποτελέσει το κέντρο του κόσμου και οι προετοιμασίες έχουν ήδη αρχίσει… Τι περιλαμβάνουν; Μεταξύ άλλων και ότι ακριβώς συνέβη στο Πεκίνο: Ξεσπίτωμα των κατοίκων «για το καλό του τόπου», Ξεπούλημα των εδαφών «για το καλό των Αγώνων».
Αυτή τη φορά οι πρώτοι που απομακρύνονται δια της βίας από τους τόπους διαμονής τους είναι οι Ινδιάνοι που ζουν στα περίχωρα του θρυλικού σταδίου «Μαρακανά» με στόχαστρο το μουσείο Ινδιάνων.
Οι βίαιες «εκκαθαρίσεις» έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό και τις τελευταίες εβδομάδες εντείνονται, με τις αστυνομικές αρχές να προχωρούν σε ευρεία χρήση χημικών, προκειμένου να απομακρύνουν τους «ανεπιθύμητους». Τις περισσότερες φορές καταλήγουν σε σοβαρά επεισόδια, με την αστυνομία να μην διστάζει ακόμη και να πυροβολήσει εναντίον των «αυτοχθόνων» και των διαδηλωτών – υποστηρικτών τους…
Μία από αυτές τις επιχειρήσεις έγινε και στις 22 Μαρτίου 2013, όταν οι δυνάμεις καταστολής αποφάσισαν να εκκενώσουν το κτήριο όπου στεγάζεται το Ινδιάνικο Μουσείο και στο οποίο διέμεναν 22 οικογένειες από το 2006. Η κοινότητα των Ινδιάνων έχει κάνει κατάληψη του χώρου και της γύρω περιοχής όπου έχει χτίσει σπίτια, περιοχή που πλέον ονομάζεται “Maracana Village”.
Το Μουσείο αποτελεί το κέντρο μιας παρατεταμένης νομικής μάχης ανάμεσα στους αυτόχθονες και τις δημοτικές αρχές, με τους πρώτους να διεκδικούν την χρησιμοποίησή του για την προώθηση του πολιτισμού τους και τον δήμο να σχεδιάζει την ανακαίνισή του.
Πλέον, το κτήριο αποφασίστηκε να κατεδαφιστεί. Πληροφορίες αναφέρουν ότι προορίζεται για πάρκινκ 10.000 θέσεων και άλλες για εμπορικό κέντρο… “Ήταν οδηγία της FIFA. Καλή η… δημοκρατία αλλά το κτήριο δεν έχει κάποια ιστορική αξία και θα το γκρεμίσουμε”, δήλωσε, πριν από λίγο καιρό, ο δήμαρχος του Ρίο ντε Τζανέιρο.
Διάψευση από την FIFA
Ομως άμεσα ήρθε η αντίδραση από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, την οποία δημοσίευσε η εφημερίδα Jornal do Brazil: “Δεν υπήρξε καμία τέτοια οδηγία. Δεν ζητήσαμε ποτέ την κατεδάφιση του παλιού κτηρίου του Ινδιάνικου Μουσείου”, ήταν η απάντηση των αξιωματούχων της FIFA.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση, οι αυτόχθονες θεωρούν ότι έχουν το δίκιο με το μέρος τους… Υποστηρίζουν πως το παλιό αρχοντικό με τα ψηλά ταβάνια, το οποίο είναι πλέον ετοιμόρροπο και στέγαζε το παλιό μουσείο, ήταν δωρεά ενός πλούσιο Βραζιλιάνου, ο οποίος το παραχώρησε στην κυβέρνηση το 1847 προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως κέντρο μελέτης των παραδόσεων των ιθαγενών.
Το μουσείο παρέμεινε κλειστό για περισσότερα από 30 χρόνια μέχρι την στιγμή που οι αυτόχθονες αποφάσισαν να το χρησιμοποιήσουν όπως και την γύρω περιοχή για την διαμονή τους.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει σε όλες τις περιοχές που γειτονεύουν με το Μαρακανά και με άλλες εγκαταστάσεις που αναμένεται να χρησιμοποιηθούν για το Μουντιάλ και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. “Οι άνθρωποι αυτοί είναι κατατρεγμένοι για περισσότερα από 500 χρόνια και τώρα, με αφορμή το Μουντιάλ και τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τους διώχνουν γι ακόμη μια φορά”, λένε οι χιλιάδες υποστηρικτές τους.
Υπενθυμίζουμε ακόμα τις ιθαγενικές φυλές, απ’ τον Βορρά ως τον Νότο, που έρχονται καθημερινά αντιμέτωπες με το κράτος και τα αντιπεριβαλλοντικά προγράμματα όπως το PAC και τα έργα για το Παγκόσμιο Κύπελλο, που ποδοπατούνται κάτω απ’ τους εκσκαφείς και τα μηχανήματά προκειμένου λίγοι να συνεχίσουν να συσσωρεύουν χρήματα, καταστρέφοντας την εναπομείνασα άγρια φύση και τους ανθρώπους που ζουν απ’ αυτήν και αντιστέκονται γι αυτήν.
Απ’ το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο του Belo Monte no Pará και τις συγκρούσεις γύρω απ’ τη δημιουργία ενός νέου τέτοιου στο Mato Grosso do Sul, οι αποδείξεις του καταπιεστικού χαρακτήρα των πολιτικών της κυβέρνησης απέναντι στις διάφορες φυλές που κατοικούν αυτά τα εδάφη, η γη των οποίων λεηλατείται και εξαντλείται για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς, μια διαδικασία που εξελίσσεται ως συνέχεια της αποικιακής γενοκτονίας μέσα από δολοφονίες αντιστεκόμενων, όπως έγινε στην πρόσφατη επίθεση που φονεύθηκε ο Oziel Gabriel, ινδιάνος Terena, η ευθύνη η οποία βρίσκεται στα χέρια του βραζιλιάνικου Κράτους και των γαιοκτημόνων του.
Οι καταληψίες των εγκαταστάσεων που παρέλυσαν τις εργασίες κατασκευής του τρίτου μεγαλύτερου υδροηλεκτρικού φράγματος παγκοσμίως στη Βραζιλία. Οι περίπου 200 ανθρώποι από διάφορες τοπικές φυλές κατέλαβαν ένα από τα τρία εργοτάξια στο φράγμα του Μπέλο Μόντε στον ποταμό Ξινγκού σταματώντας την εργασία 3.000 εργατών από τους 22.000 που απασχολούνται στο έργο. Ζητούν από την κυβέρνηση της Βραζιλίας να συνομιλήσει με τους αυτόχθονες πριν κατασκευάσει τα φράγματα που έχουν τεράστιες συνέπειες στα εδάφη τους και στον τρόπο ζωής τους, ένα ζήτημα που έχει προκαλέσει επί χρόνια διαμαρτυρίες ενάντια στο φράγμα του Μπελ Μόντε. Στις τελευταίες διαμαρτυρίες συμμετείχαν 100 Ινδιάνοι Μουντουρούκου από τον ποταμό Ταπάγιος, το μοναδικό ποταμό στη λεκάνη του Αμαζονίου που δεν έχει φράγματα, στον οποίο ωστόσο η κυβέρνηση σκοπεύει να κατασκευάσει δεκάδες, προκειμένου να ανταποκριθεί στη ραγδαία αύξηση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στη Βραζιλία. Η κυβέρνηση έστειλε αστυνομία και στρατό στον ποταμό Ταπάγιος νωρίτερα φέτος για να περιφρουρήσουν τους γεωλόγους και τους βιολόγους που πραγματοποιούσαν έρευνα για την οικοδόμηση φράγματος, στην οποία αντιτίθενται οι Μουντουρούκου.
Ινδιάνοι που ανήκουν στην φυλή των Pataxó Hã Hã Hãe κατέλαβαν έως τώρα 62 αγροκτήματα με σκοπό να ανακτήσουν 54.000 εκτάρια στην περιοχή ανάμεσα στις πόλεις Pau Brasil, Camacan και Itaju do Colônia Τα αγροκτήματα αποτελούν μέρος δρυμού της φυλής και είχαν ενοικιαστεί από παλαιότερη διοίκηση της επιτροπής προστασίας των ιθαγενών, σε επιχειρηματίες αγρότες την περίοδο μεταξύ 1937 και 1942 και έκτοτε οι ενοικιαστές της γης είχαν βρει τρόπους να αποκτήσουν τίτλους ιδιοκτησίας, να εξαπλωθούν και να οικειοποιηθούν όλη την έκταση του δρυμού.
Οι ιθαγενείς ζητούν την ακύρωση των τίτλων ιδιοκτησίας και η υπόθεση θα αποφασιστεί στα ανώτατα ομοσπονδιακά δικαστήρια. Παρόλο που η δίκη είχε οριστεί για τον περασμένο Νοέμβρη, μετά από απόφαση της κυβέρνησης της Bahia που επικαλέστηκε αδυναμία εκτέλεσης της απόφασης, η δίκη έχει αναβληθεί.
Άνδρες και γυναίκες της φυλής βαριά οπλισμένοι με πολυβόλα, πιστόλια και μαχαίρια άρχισαν να εισβάλουν σταδιακά εδώ και μία εβδομάδα στα αγροκτήματα εκδιώκοντας τους «ιδιοκτήτες» από την πατρογονική τους γη, ενώ κάτοικοι της πόλης Pau Brasil έχουν αποκλείσει τους χωματόδρομους που οδηγούν στις καταλυμένες περιοχές εμποδίζοντας την πρόσβαση στις αστυνομικές δυνάμεις.
Οι τσιφλικάδες με την συνδρομή ιδιωτικού στρατού προσπαθούν να εκδιώξουν τους ιθαγενείς από τα αγροκτήματα και δεν διστάζουν ακόμα και να κάψουν σπίτια με σκοπό να δυσφημίσουν τους καταληψίες ενώ τους κατηγορούν για την εξαφάνιση 4000 από τα 20000 βοοειδή που εκτρέφονται στην περιοχή παρ’ όλη την προειδοποίηση των καταληψιών προς τους «γαιοκτήμονες» να αποσύρουν τα ζώα τους από την περιοχή αμέσως μόλις άρχισαν οι καταλήψεις.
Το Εθνικό Πάρκο Σινγκού βρίσκεται στην πολιτεία Μάτο Γκρόσο της Βραζιλίας. Καλύπτει περίπου 27.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα—έκταση σχεδόν όση το Βέλγιο. Αυτό το πάρκο, στο οποίο κατοικούν περίπου 3.600 Ινδιάνοι από 14 εθνικές ομάδες, είναι μια κατάφυτη όαση στη μέση ενός «γιγάντιου τραπεζιού μπιλιάρδου», όπως μοιάζει η περιοχή σε δορυφορικές φωτογραφίες. Τα γύρω δάση είτε έχουν καεί για να διαθέτουν οι ξυλοκόποι πρόσβαση σε δέντρα που μπορούν να αξιοποιηθούν εμπορικά είτε έχουν μετατραπεί σε βοσκοτόπια για τεράστια κοπάδια βοοειδών.
Τη δεκαετία του 1960, η κυβέρνηση της Βραζιλίας άρχισε να δημιουργεί ειδικές περιοχές διαβίωσης για τους Ινδιάνους. Σήμερα αυτές οι περιοχές, οι οποίες βρίσκονται κυρίως στην περιφέρεια του Αμαζονίου, καλύπτουν το 12 περίπου τοις εκατό της έκτασης της Βραζιλίας. Η δημιουργία τέτοιων περιοχών έχει συμβάλει σε μια εκπληκτική αντιστροφή της κατάστασης: Ο πληθυσμός των Ινδιάνων της Βραζιλίας αυξάνεται—για πρώτη φορά τα τελευταία 500 χρόνια! Πιστεύεται ότι αριθμεί περίπου τριακόσιες χιλιάδες. Αυτός, όμως, ο αριθμός αντιπροσωπεύει ένα μικρό μόνο μέρος του πληθυσμού των Ινδιάνων το 1500, ο οποίος υπολογίζεται ότι κυμαινόταν από δύο μέχρι έξι εκατομμύρια.
Τα περασμένα 500 χρόνια, όπως ανέφερε ένας συγγραφέας, «έλαβε χώρα μια συγκλονιστική δημογραφική τραγωδία τεράστιας έκτασης». Τι οδήγησε σε αυτή τη δραστική μείωση του πληθυσμού των Ινδιάνων; Μήπως η αύξηση των τελευταίων χρόνων σημαίνει ότι οι Ινδιάνοι της Βραζιλίας έχουν διαφύγει οριστικά τον κίνδυνο της εξαφάνισης;
