Κοινωνική Πολιτική και Απασχόληση: Ανοικοδομώντας τη Σχέση

ΕPΕΥΝΗΤΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ –  Τα επίμονα υψηλά επίπεδα ανεργίας καθώς και οι άτυπες μορφές απασχόλησης ως απόρροια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης αυξάνουν τον διεθνή προβληματισμό. Οι πρόσφατες συζητήσεις για τα κατώτατα όρια κοινωνικής προστασίας (social protection floors) αποδεικνύουν ότι παρότι οι κοινωνικές πολιτικές βρίσκονται ακόμη «ψηλά» στην παγκόσμια ατζέντα, εντούτοις επιδιώκουν ολοένα και πιο μινιμαλιστικούς στόχους.

Ποιες είναι οι συνδέσεις μεταξύ κοινωνικής πολιτικής και απασχόλησης; Η σύνοψη συμπερασμάτων πολιτικής από το Ερευνητικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Κοινωνική Ανάπτυξη υποστηρίζει ότι κατά το διάστημα των τριών τελευταίων δεκαετιών οι σχέσεις αυτές αποδυναμώθηκαν τόσο σε όρους διαμόρφωσης πολιτικής όσο και σε όρους πραγματικών αποτελεσμάτων. Το Ερευνητικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Εθνών για την Κοινωνική Ανάπτυξη θεωρεί ότι η εκ νέου αναγνώριση των σχέσεων μεταξύ κοινωνικής πολιτικής και απασχόλησης είναι υψίστης σημασίας για την διαμόρφωση πολιτικής και την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων. Η Αναπτυξιακή Ατζέντα πέραν του έτους 2015 παρέχει, σύμφωνα με το Ινστιτούτο, μία μεγάλη ευκαιρία για την επανασύνδεση της κοινωνικής πολιτικής και της απασχόλησης.

Η παγκόσμια κρίση επανέφερε την προσοχή στις πολιτικές απασχόλησης. Όμως, οι μακροοικονομικές πολιτικές εμφανίζονται αποκομμένες από το κοινωνικό τους αντίκτυπο (social moorings), εστιάζοντας όχι στη δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά στη συγκράτηση του ύψους του δημόσιου χρέους και του πληθωρισμού. Δυστυχώς, οι κοινωνικές πολιτικές παραμένουν «μια παρηγορητική πράξη για την αντιμετώπιση των χειρότερων εκ των κοινωνικών συνεπειών των (νεοφιλελεύθερων) οικονομικών πολιτικών». Όμως, η απασχόληση και οι κοινωνικές πολιτικές είναι αλληλοσυνδεόμενες και αδιαχώριστες. Θα πρέπει να επανασυνδεθούν στο πλαίσιο του σχεδιασμού πολιτικής με στόχο να καθορισθούν λύσεις απέναντι στην κρίση που να βασίζονται σε μία μεγέθυνση που θα είναι μακροχρόνια, βιώσιμη, και βασισμένη στην απασχόληση (employment-centered).

H Ιστορική Σχέση μεταξύ Κοινωνικής Πολιτικής και Απασχόλησης

Τα κράτη πρόνοιας στις χώρες υψηλού εισοδήματος παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις, εντούτοις όλα εξ αυτών συνέδεσαν τις πολιτικές της αγοράς εργασίας με τις κοινωνικές πολιτικές

Τα μοντέλα των κρατών πρόνοιας διαφοροποιούνται σε σχέση με τις αντιλήψεις αναφορικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των κρατών, των αγορών, των νοικοκυριών και των ατόμων για την προστασία και την προώθηση της κοινωνικής πρόνοιας. Όμως, σε πλείστες προσεγγίσεις/αντιλήψεις,  η διανομή των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων είχε συνηθέστερα συνδεθεί με την ιδιότητα του πολίτη και την ενεργό συμμετοχή του/της στην αγορά εργασίας. Ιστορικά, σημαντικό μέρος των προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας συνδέθηκαν με την κατάσταση απασχόλησης (στερεοτυπικά με το μοντέλο του άντρα που εργάζεται και συνεισφέρει «male breadwinners»)

Η Ρύθμιση και η επισημοποίηση της απασχόλησης διευκόλυνε την επέκταση των προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας:

Η καθιέρωση των εκτεταμένων προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας αποτέλεσε, εν μέρει, μία απάντηση στα αιτήματα της συλλογικής δράσης του οργανωμένου εργατικού κινήματος καθώς και έτερων κοινωνικών ομάδων, όπως οι αγρότες. Οι βαθμοί υποστήριξης από το κράτος και τους εργοδότες ήταν διαφορετικοί ανάλογα με το πλαίσιο των διεκδικήσεων. Σε πολλές περιπτώσεις, η επέκταση των προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας σε μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού διευκολύνθηκε ή συνοδεύθηκε από την επισημοποίηση της απασχόλησης και των εργασιακών ρυθμίσεων.

Τα Μακροοικονομικά εργαλεία χρησιμοποιούνταν για την Προώθηση της Απασχόλησης

Επιπρόσθετα, υπήρξε μία υπόρρητη αντίληψη στην διαμόρφωση πολιτικής αναφορικά με την αναγκαιότητα μίας βιώσιμης πολιτικής πλήρους απασχόλησης που θα υποστηριζόταν από το κράτος, με στόχο να χρηματοδοτηθεί και να διατηρηθεί ένα εκτεταμένο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας. Για αυτό τον σκοπό απαιτήθηκε η χρήση όλων των εργαλείων πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των μακροοικονομικών εργαλείων.

Μηνύματα – «Κλειδιά»

►► Η Απασχόληση θα πρέπει να τίθεται στο επίκεντρο της οικονομικής πολιτικής.

►► Οι «παρηγορητικές» προσεγγίσεις του διχτυού ασφαλείας προσφέρουν ανεπαρκή προστασία υπό την πραγματικότητα των οικονομικών κινδύνων.

►► Οι κοινωνικές παροχές που βασίζονται στην ιδιότητα του πολίτη αποτελούν σημαντικά συμπληρώματα, αλλά δεν αναπληρώνουν τις εύρωστες πολιτικές απασχόλησης.

►► Τα εργασιακά πρότυπα και η προστασία είναι ζωτικής σημασίας για την μείωση των διαφορών μεταξύ αμειβομένης και μη-αμειβομένης εργασίας.

►► Οι κοινωνικές παροχές λειτουργούν ως υποστηρικτικό εργαλείο στις αρένες της απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής μέσω της ασφάλισης για τον κίνδυνο της ανεργίας, των δημοσίων συντάξεων, και των εργασιακών ρυθμίσεων, που αναφέρονται ευρέως ως κοινωνική ασφάλιση.

Δείτε την πλήρη σύνοψη:

Κοινωνική Πολιτική και Απασχόληση: Ανοικοδομώντας τη Σχέση

socialpolicy.gr