Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου: Το Θέατρο Τέχνης και αναφορά σε διάσημα θεατρικά έργα

Ελένη Τομπέα-

Η ανάγκη του ανθρώπου να μεταδώσει τις εσωτερικές του σκέψεις και να καταγράψει γεγονότα, τον οδήγησε στη δημιουργία των τεχνών ως μέσο επικοινωνίας. Η εξέλιξη της τέχνης έχει φτάσει πλέον σε τέτοιο σημείο ώστε να μπορεί να ταξινομείται σε διαφορετικές κατηγορίες που έχουν περαιτέρω υποκατηγορίες. Οι διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και οι διάφοροι πολιτισμοί επηρέασαν βαθιά την εξέλιξη του πολιτισμού.

Οι τέχνες μπορούν να διακριθούν ανάλογα με το μέσο έκφρασης τους όπως π.χ. με πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, με την αρχιτεκτονική και διάφορες άλλες χειροτεχνίες καθώς επίσης και με την συμμετοχή του ανθρωπίνου σώματος όπως μέσω της υποκριτικής, χειρονομιών, διάλογων και τραγουδιών. Έτσι, βάσει αυτών των διακρίσεων, οι τέχνες μπορούν να ταξινομηθούν ευρέως ως εικαστικές, τέχνες του θεάματος και τέχνες της γλώσσας.

Οι αρχαίοι Έλληνες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο να εδραιώσουν την συσχέτιση του ανθρωπίνου σώματος με την τέχνη , η οποία υπάγεται  στην κατηγορία του θεάματος. Εδώ το σχήμα ενός ατόμου χρησιμοποιείται ως μέσο έκφρασης της τέχνης σε αντίθεση με τα υλικά στοιχεία όπως την πέτρα, το πηλό, τα μέταλλα ή τα χρώματα. Υποκατηγορίες των τεχνών του θεάματος είναι το θέατρο, ο χορός, η μουσική, η όπερα, με τους καλλιτέχνες που τα υπηρετούν να ονομάζονται ηθοποιοί, χορευτές και τραγουδιστές αντίστοιχα. 

Η λέξη θέατρο (theater) προέρχεται από την ελληνική λέξη θέατρον: ο τόπος όπου εξελίσσονται τα γεγονότα. Παραστάσεις πραγματοποιούνταν σε ειδικές εκδηλώσεις κυρίως θρησκευτικής σημασίας και έτσι η κυρίως ιδέα περιστράφηκε γύρω από τους αρχαίους θεούς, με τους ρόλους των αρσενικών θεών να έχουν ταυτιστεί με την αρρενωπότητα, κομψότητα και ισορροπία ενώ οι γυναικείες θεότητες με την ομορφιά, τη χάρη και τη σωστή ανατομία του σώματος. Εκτός από τον διάλογο, ως μέσο έκφρασης χρησιμοποιήθηκε και το τραγούδι.  Μαζί με τα κοστούμια, οι μάσκες αποτελούσαν μέρος της ενδυμασίας των ηθοποιών, με τη σκηνή να την ορίζει ένα σκηνικό σε ρεαλιστικό τοπίο.

Κατά το Μεσαίωνα, τα θεατρικά έργα καθορίζονταν ως επί το πλείστον από βιβλικά περιστατικά με επιρροές από τη Βυζαντινή και Γοτθική τέχνη. Η ανατολική τέχνη εξαρτιόταν κυρίως από  τη δυτική μεσαιωνική τέχνη, δίνοντας ελάχιστη προσοχή στην απεικόνιση ρεαλιστικών εικόνων. Τα κοστούμια ήταν και αυτά επιφανειακά φτιαγμένα, δίνοντας βάση στο βασικό χρώμα του χιτώνα, που τονίζονταν περισσότερο από το φως όταν οι παραστάσεις πραγματοποιούνταν κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Το 19ο και 20ο αιώνα πραγματοποιήθηκαν σημαντικές και τεράστιες εξελίξεις μέσω των ανακαλύψεων που έγιναν στην εποχή του Αριστοτέλη, του Αϊνστάιν και του Νιούτον. Το φως χρησιμοποιήθηκε για να διαφοροποιεί το χρώμα και να επιφέρει μια ρεαλιστική αίσθηση στο κοινό. Με τις εφευρέσεις, τα ταξίδια γίνονταν ευκολότερα και αυτό οδήγησε στην επιρροή της μιας κουλτούρας στην άλλη, αποτελώντας επίσης την αιτία για την εξάπλωση της δυτικής αίσθησης του θεάτρου σε όλο τον κόσμο.

Με το πέρασμα των χρόνων υπάρχουν πολλές αλλαγές στην τέχνη του θεάτρου που απεικονίζουν διαφορετικές κουλτούρες και αξίες. Τα θέματα περιστρέφονται γύρω από παραμύθια, μύθους, θρησκείες, θρύλους, παραδόσεις, κωμωδίες, ιστορικά έπη, ειδύλλια, βιογραφίες, φανταστικές ιστορίες και άλλες πηγές.

Το 1962, το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου, καθιέρωσε τη 27η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου.

Διάσημα Διαχρονικά Θεατρικά Έργα

“Άμλετ” του Γουίλιαμ Σαίξπηρ

Ο πατέρας της τραγωδίας Άμλετ, έρχεται κατευθείαν από το κουτί με τους θησαυρούς του Γουίλιαμ Σαίξπηρ, έργο του ρεπερτορίου του που έγινε διαχρονικό εκ των υστέρων. Η ιστορία είναι του Πρίγκιπα Άμλετ που ανακαλύπτει την απιστία της μητέρας του, συνειδητοποιώντας πως ήταν ο αδελφός του βασιλιά, ο Κλαύδιος, ο οποίος σκότωσε τον πατέρα του. Ο Άμλετ, κλονισμένος από τη διαπίστωση, παλεύει με τον ίδιο του τον εαυτό και με την ιδέα να εκδικηθεί τον βασιλιά – πατέρα του.

“Ο θάνατος του Εμποράκου” του Άρθουρ Μίλλερ

Ο θάνατος του Εμποράκου, που έκανε πρεμιέρα στο Broadway το 1949, έχει παιχτεί στο θεατρικό σανίδι πάνω από 740 φορές, κερδίζοντας τέσσερα βραβεία Tony. Η ιστορία αφηγείται την ενδιαφέρουσα σχέση μεταξύ ενός πατέρα με τους δυο του γιους. Και οι τρεις έχουν αποτύχει στη ζωή τους, ο καθένας με τον τρόπο του, αλλά αρνιούνται να το παραδεχτούν ο ένας στον άλλο. Τελικά, οι καταστάσεις τους οδηγούν στο να παραδεχθούν τα λάθη και τις ατέλειες τους.

“Η σημασία του να είσαι σοβαρός” του Όσκαρ Ουάιλντ

Η κωμωδία του Όσκαρ Ουάιλντ, που τον οδήγησε στη φυλακή, εξακολουθεί να παραμένει ένα από τα καλύτερα και διασημότερα έργα όλων των εποχών, ύστερα από την πρώτη του εκτέλεση, το 1895. Η άσκοπη πλοκή του και η αδικαιολόγητη επίθεση σε κοινωνικούς θεσμούς όπως π.χ. το γάμο, το τοποθέτησαν στη μαύρη λίστα των κριτικών, με το κοινό όμως να απολαμβάνει τους πνευματώδεις διαλόγους του και την κωμική ελαφρότητα του.

“Περιμένοντας τον Γκοντό” του Σάμιουελ Μπέκετ

Το πρώτο επαγγελματικό έργο του Σάμιουελ Μπέκετ, αφηγείται την ιστορία δυο ανδρών που αναζητούν το νόημα της ζωής. Περιμένοντας κοντά σε ένα δέντρο σε μια άγονη έκταση γης, κάποιον που ονομάζεται Γκοντό, κάνουν ενδιαφέρουσες συζητήσεις που μαζί με τη σάτιρα καθιστούν το έργο απολαυστικό.

“Ρωμαίος και Ιουλιέτα” του Γουίλιαμ Σαίξπηρ

Ένα από τα πρώτα έργα του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, η πασίγνωστη τραγωδία αφηγείται την ιστορία δυο νεαρών εραστών των οποίων ο θάνατος ενώνει δυο αντιμαχόμενες οικογένειες. Το έργο φανερώνει το δραματικό ύφος της γραφής του Σαίξπηρ, και μαζί με τον “Μάκβεθ” και τον “Άμλετ”, καταλαμβάνει μια θρυλική θέση στις καρδιές όλων των θεατρόφιλων.

“Λεωφορείον ο Πόθος” του Τένεσι Ουίλιαμς

Εξερευνώντας το καλό, το κακό και το άσχημο στις σχέσεις, το έργο του Τένεσι Ουίλιαμς βασίζεται στην ιστορία δύο αδελφών και στο ταξίδι τους στη ζωή. Η μια από αυτές, η Στέλλα αγωνίζεται να συμβιβαστεί με τον βάναυσο και δεσποτικό σύζυγο της ενώ η άλλη η Blanche, έχει χάσει την επαφή με την πραγματικότητα αφού ανακάλυψε πως ο άντρας της διατηρούσε ομοφυλοφιλική σχέση.

“Το κουκλόσπιτο” του Ίψεν

Αμφιλεγόμενο την εποχή που γράφτηκε, το 1879, το έργο δημιούργησε τρομερές αντιδράσεις επικρίνοντας τα συστήματα γάμου του 19ου αιώνα. Ενώ πολλοί ισχυρίστηκαν πως το επίκεντρο του ήταν τα δικαιώματα των γυναικών, ο Ίψεν το περιέγραψε σαν μια ιστορία που αναφέρει πως κάθε άτομο πρέπει να βρει τι θέλει από τη ζωή. Η πρωταγωνίστρια Νόρα, απορρίπτει να ζήσει στο “κουκλόσπιτο” που δημιούργησε ο σύζυγος της και ως εκ τούτου και την λανθασμένη του αντίληψη για εκείνη.

socialpolicy.gr