Το Εννεάγραμμα είναι ένα γεωμετρικό σύμβολο που αναλύει την ανθρώπινη προσωπικότητα σε 9 διαφορετικούς τύπους και τις υποκατηγορίες τους, εμπεριέχοντας ένα μεγάλο φάσμα από διαβαθμίσεις για τη μοναδικότητα του κάθε τύπου. Αποτελεί επίσης ένα σύμβολο που χαρτογραφεί την πορεία της ανάπτυξης του ανθρώπινου ψυχισμού από τη γέννηση του παιδιού μέχρι τη διαμόρφωσή του στον συγκεκριμένο τύπο προσωπικότητας. Το Εννεάγραμμα είναι μια ψυχοπνευματική τυπολογία, η οποία βοηθά τους ανθρώπους να κατανοήσουν τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφοράς και συναισθηματικών αντιδράσεων, να εντοπίσουν τις περιοριστικές τους πεποιθήσεις και να αναγνωρίσουν τα συνειδητά και ασυνείδητα κίνητρά τους. Το Εννεάγραμμα δεν δημιουργήθηκε για να περιορίσει την ανθρώπινη προσωπικότητα σε συγκεκριμένες τυπολογίες, αλλά με σκοπό την αύξηση της επίγνωσης και της κατανόησης του εαυτού καθώς και τον τρόπο της αλλαγής και ωρίμανσής του.
Το γεωμετρικό σχήμα του Εννεαγράμματος είναι ένα αρχαίο σύμβολο που εντοπίζεται στην εποχή του Πυθαγόρα και πιθανώς ακόμα νωρίτερα. Αυτή η αρχαία και εσωτερική γνώση ήρθε στο φως μέσα από τη διδασκαλία του Γκουρτζίεφ στις αρχές του 20ου αιώνα. Στη συνέχεια ο Βολιβιανός φιλόσοφος και δάσκαλος πνευματικής ανάπτυξης Oscar Ichazo, σύνθεσε αυτή την παραδοσιακή γνώση με τη σύγχρονη ψυχολογία και χρησιμοποιούσε το Εννεάγραμμα ως τρόπο ανάλυσης της δομής της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον ρόλο και την επιρροή του “Eγώ”.
Μαθητής του Ichazo και ο πρώτος που ανέπτυξε το Εννεάγραμμα ως ένα σύστημα μελέτης και ταξινόμησης της προσωπικότητας σε 9 τύπους όπως και την ψυχοθεραπευτική του χρήση ήταν ο Ψυχίατρος και ένας από τους σημαντικότερους ψυχοθεραπευτές Gestalt, Claudio Naranjo. Στο βιβλίο του «Character and Neurosis» παρουσιάζει μια συνθετική ανάλυση της νεύρωσης και τον τρόπο με τον οποίο το Εννεάγραμμα μας βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα την ψυχοπαθολογία των 9 διαφορετικών τύπων προσωπικότητας . Έχει γράψει και άλλα σημαντικά βιβλία όπως το «The Enneagram of Society», όπου αναλύει επιπρόσθετα ευρύτερες κοινωνικές δομές, όπως ολόκληρες χώρες, με βάση την τυπολογία του Εννεαγράμματος.
Πώς μπορεί λοιπόν να μας βοηθήσει το Εννεάγραμμα; Η συμπεριφορά μας στο μεγαλύτερο ποσοστό της είναι καθοδηγούμενη από το ασυνείδητο λειτουργούμε με αυτόματες αντιδράσεις οι οποίες δεν αντικατοπτρίζουν τις πραγματικές μας ανάγκες στο εδώ και τώρα αλλά παρελθοντικές ανεκπλήρωτες ανάγκες και αντίστοιχα μοτίβα συμπεριφοράς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δυσκολεύει και να επηρεάζει αρνητικά τον τρόπο που συσχετιζόμαστε με τους ανθρώπους και γενικότερα την ίδια μας τη ζωή. Οι ασυνείδητες αυτές διεργασίες λειτουργούν έξω από το φάσμα της επίγνωσής μας και πολύ συχνά παραμένουν “αόρατες” για εμάς τους ίδιους. Το Εννεάγραμμα χρησιμοποιείται για να μας αποκαλύψει αυτές τις κρυφές πτυχές της προσωπικότητας μας ώστε να αποκτήσουμε μια πιο σφαιρική άποψη του εαυτού μας και να επαναφέρουμε την ισορροπία και την αρμόνια στην ψυχοσύνθεσή μας, δίνοντας χώρο για να αναπτυχτούν ελεύθερα όλες οι θετικές μας ποιότητες.
Το Εννεάγραμμα έχει γίνει πλέον ευρέως γνωστό, έχουν γραφτεί πολλές μελέτες και βιβλία για τις εφαρμογές του και στο εξωτερικό διεξάγονται συχνά σεμινάρια και ομάδες αυτογνωσίας. Χρησιμοποιείται ως μέσο αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης, ως θεραπευτικό και διαγνωστικό εργαλείο από τους επαγγελματίες της Ψυχικής Υγείας και ως εργαλείο επιλογής και αξιολόγησης προσωπικού στον χώρο των επιχειρήσεων.
Συγγραφή:
Πάρβη Πάλμου, Clinical Psychology M.A.
Δημήτρης Τζαχάνης, Σωματικός Ψυχοθεραπευτής
