Η Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος καθιερώθηκε το 1998 από την «Παγκόσμια Πρωτοβουλία για το Άσθμα», με τη συνδρομή της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας.
Το άσθμα είναι μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αεραγωγών. Οι αεραγωγοί (βρόγχοι) είναι οι σωλήνες που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες.
Όταν κάποιος ασθενής με άσθμα εισπνεύσει κάποιον ερεθιστικό παράγοντα από το περιβάλλον, προκαλείται μια υπερβολική απάντηση των βρόγχων με σύσπαση των λείων μυικών ινών των αεραγωγών (βρογχόσπασμος), η οποία οδηγεί σε στένωση του αυλού τους. Η φλεγμονή των βρόγχων χαρακτηρίζεται από οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων που είναι παχύρρευστες και κολλώδεις, με τελικό αποτέλεσμα την επιδείνωση της στένωσης του αυλού των βρόγχων. Έτσι, περιορίζεται η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους.
Οι ασθενείς με άσθμα έχουν μια γενετική (κληρονομική) προδιάθεση, αλλά τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά την έκθεση σε κάποιους εκλυτικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι λοιμώξεις (ιδιαίτερα οι ιογενείς), ερεθιστικοί παράγοντες στο περιβάλλον (σκόνη, γύρεις, τρίχωμα ζώων, υγρασία, καπνός, φάρμακα κ.λπ.) και η άσκηση.
Το άσθμα εμφανίζεται με επεισόδια που χαρακτηρίζονται από δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή), βάρος στο στήθος, βήχα ή συριγμό (σφύριγμα στην αναπνοή).
Τα συμπτώματα του άσθματος μπορεί να υποχωρήσουν με την κατάλληλη θεραπεία, αλλά μερικές φορές μπορούν να υποχωρήσουν αυτόματα. Η αποφυγή του ερεθιστικού παράγοντα που προκάλεσε τα συμπτώματα μερικές φορές αρκεί για να βελτιωθεί ο ασθενής.
Κάποιοι άνθρωποι με άσθμα εμφανίζουν ελάχιστα συμπτώματα λίγες φορές στη ζωή τους, ενώ κάποιοι άλλοι εμφανίζουν καθημερινά συμπτώματα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητά τους.
Περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άσθμα στον πλανήτη, ενώ περίπου 250.000 άνθρωποι πεθαίνουν από άσθμα κάθε χρόνο. Οι θάνατοι από άσθμα, ωστόσο, μειώνονται διαρκώς, λόγω της αποτελεσματικής θεραπείας. Αντίθετα, η συχνότητα του άσθματος και των αλλεργιών αυξάνεται.
Υπολογίζεται ότι 7-10% των ανθρώπων πάσχουν από άσθμα, αλλά το ποσοστό διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών. Είναι συχνότερο στις Δυτικές χώρες, αλλά φαίνεται ότι και άλλοι παράγοντες, γενετικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παίζουν ρόλο. Η θνητότητα, ωστόσο, είναι μεγαλύτερη στις χώρες με μέσο ή χαμηλό εισόδημα, ενώ τα συμπτώματα του άσθματος είναι περισσότερο συχνά (έως 20%) στη Μεγάλη Βρετανία, την Ιρλανδία, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία και λιγότερο συχνά (2-3%) στην Ανατολική Ευρώπη, την Ινδονησία, το Ουζμπεκιστάν, την Ινδία και την Αιθιοπία.
Το άσθμα είναι πιο συχνό στα αγόρια στην παιδική ηλικία και στις γυναίκες μετά την ενηλικίωση.
Αλλεργική ρινίτιδα και άλλες αλλεργίες
Περισσότεροι από τους μισούς ανθρώπους με άσθμα έχουν και αλλεργική ρινίτιδα. Από τους ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα, περίπου το 1/3 θα εμφανίσει κάποια στιγμή συμπτώματα άσθματος.
Τα τυπικά συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι: φτάρνισμα, φαγούρα στη μύτη, ρινική συμφόρηση ή/και καταρροή, αίσθημα φαγούρας στο λαιμό, τα αυτιά ή το στόμα, πονοκέφαλος, αδυναμία συγκέντρωσης.
Συχνά οι ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζουν και αλλεργίες στα μάτια (αλλεργική επιπεφυκίτιδα). Στην περίπτωση αυτή εμφανίζουν κόκκινα μάτια, που συχνά δακρύζουν με αίσθημα φαγούρας.
Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν όλα τα συμπτώματα, ενώ άλλοι μόνο μερικά από αυτά.
Κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα μόνο την άνοιξη ή το φθινόπωρο και πάσχουν από “εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα”. Αυτοί οι ασθενείς έχουν συνήθως αλλεργίες σε γύρεις (από φυτά, δένδρα, γρασίδι ή λουλούδια) ή σε μύκητες που υπάρχουν στην υγρασία.
Κάποιοι ασθενείς, ωστόσο, μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα ολόκληρο το χρόνο και τότε μιλάμε για “ολοετή αλλεργική ρινίτιδα”. Οι ασθενείς αυτοί έχουν κατά κανόνα αλλεργίες σε αλλεργιογόνα που υπάρχουν στην καθημερινότητα, όπως τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, το τρίχωμα των κατοικίδιων ζώων και κάποια χημικά ή τροφές.
Η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας είναι σημαντική για τον έλεγχο του άσθματος!
Πηγή: Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία – Ομάδα Άσθματος