Επιμέλεια-Μετάφραση: Τομπέα Ελένη
Μια νέα μελέτη διαπίστωσε πως τα άτομα με καταναγκαστικές διαταραχές όπως η κατάχρηση ουσιών, η υπερκατανάλωση φαγητού και οι ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, παρουσιάζουν παρόμοια πρότυπα λήψης αποφάσεων και εγκεφαλικές δομές.
Οι ερευνητές της μελέτης, που δημοσίευσαν την έκθεση των ευρημάτων τους στο περιοδικό Molecular Psychiatry, εξηγούν πώς ανακάλυψαν ότι οι άνθρωποι που επηρεάζονται από καταναγκαστικές διαταραχές τείνουν να πράττουν αυτοματοποιημένες συνήθεις επιλογές από ότι συμπεριφορές βάσει προκαθορισμένων στόχων. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τους ερευνητές εμφανίζουν μικρότερους όγκους φαιάς ουσίας – που σημαίνει λιγότερα εγκεφαλικά κύτταρα – σε περιοχές του εγκεφάλου που βοηθούν στην επίτευξη στόχων και ανταμοιβών.
Η συγγραφέας της μελέτης Δρ. Valerie Voon, επίτιμη σύμβουλος νευροψυχιατρικής και Wellcome Trust Fellow στο Τμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Cambridge στη Βρετανία, ανέφερε: “Παρόμοιες ποικίλες επιλογές – χρήση ναρκωτικών, γρήγορη πολυφαγία παρά την αύξηση του σωματικού βάρους και ψυχαναγκασμός που αφορά την καθαριότητα ή τον ελέγχο – έχουν ένα υποκείμενο κοινό πρότυπο: οι επιλογές των ανθρώπων αυτών είναι αυτόματες και συνήθεις παρά επιλογές που βασίζονται σε προδιαμορφωμένες σκέψεις “.
Κάθε μέρα παίρνουμε δύο τύπους αποφάσεων: αποφάσεις που βασίζονται στη συνήθεια ή αποφάσεις που προσανατολίζονται σε κάποιο στόχο. Ένα καλό παράδειγμα λήψης αποφάσεων που βασίζονται σε συνήθεις διαδικασίες είναι όταν βρικόμαστε σε “αυτόματο πιλότο”, όταν οδηγούμε τη γνωστή διαδρομή από τη δουλειά προς το σπίτι. Η συγκεκριμένη διαδικασία μπορεί να μεταβεί σε προσανατολισμένη συμπεριφορά, αν έχουμε μεταβεί σε ένα λιγότερο γνωστό δρόμο -με επικείμενο στόχο την επαναφορά στη γνωστή διαδρομή.
Μερικές φορές προσπαθούμε να ελέγξουμε τη λήψη αποφάσεων μας, καταλήγοντας στις συνήθεις επιλογές ακόμη κι όταν θέλουμε να λάβουμε αποφάσεις με προσανατολισμένο στόχο. Η καθημερινότητα μας είναι γεμάτη από “καλοήθη” παραδείγματα καταναγκαστικής συμπεριφοράς, όμως οι καταναγκαστικές διαταραχές προκύπτουν όταν αυτές οι συμπεριφορές γίνονται ακραίες.
Η ερευνητική ομάδα του Cambridge, για να μπορέσει να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει όταν η λήψη αποφάσεων μας πάει στραβά κατά αυτόν τον τρόπο, σύγκρινε σχεδόν 150 άτομα με καταναγκαστικές διαταραχές – συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας λόγω πολυφαγίας, της εξάρτησης από μεθαμφεταμίνη και την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή – με υγιή άτομα ίδιας ηλικίας και φύλου.
Στην αρχή, οι συμμετέχοντες πραγματοποίησαν εργασίες στον υπολογιστή, δοκιμάζοντας την ικανότητά τους να κάνουν επιλογές με προσανατολισμένους στόχους σε σχέση με ψυχαναγκαστικές επιλογές. Στη συνέχεια, οι ερευνητές συνέκριναν τις μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου τριών ομάδων συμμετεχόντων: ένα υποσύνολο παχύσαρκων ατόμων με και χωρίς διατροφική διαταραχή, και μια ομάδα από υγιείς εθελοντές. Η ευκαιριακή άμετρη διατροφική διαταραχή είναι μια καταναγκαστική διαταραχή , όπου το άτομο καταβροχθίζει τεράστιες ποσότητες τροφίμων πολύ γρήγορα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν πως υπήρχε ένα κοινό πρότυπο λήψης αποφάσεων στις ομάδες με τις καταναγκαστικές διαταραχές: όλοι έδειξαν μια στροφή προς αυτόματες συνήθεις επιλογές και όχι σε προσανατολισμένες στοχευμένες συμπεριφορές.
Τα αποτελέσματα της μαγνητικής τομογραφίας έδειξαν ότι σε σύγκριση με τους υγιείς εθελοντές και με τους συμμετέχοντες που δεν έπασχαν από ευκαιριακή άμετρη διατροφική διαταραχή, τα παχύσαρκα άτομα με καταναγκαστική διατροφική διαταραχή εμφάνιζαν χαμηλότερα ποσοστά γκρι όγκων – ενδεικτικό λιγότερων νευρώνων ή κυττάρων του εγκεφάλου – στο προμετωπιαίο φλοιό και στο ραβδωτό σώμα του εγκεφάλου. Οι συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου βοηθούν στον προσανατολισμό στόχων και ανταμοιβών.
Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης πως ακόμη και μεταξύ των υγιών εθελοντών, όσοι είχαν την τάση να κάνουν περισσότερες συνήθεις επιλογές στο πρώτο μέρος της μελέτης, έτειναν να έχουν χαμηλότερους όγκους φαιάς ουσίας σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου.
“Οι ψυχαναγκαστικές διαταραχές μπορούν να έχουν μια βαθιά αρνητική επίδραση στα άτομα”, ανέφερε η Δρ. Voon, σημειώνοντας ότι “τώρα που γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει με τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, μπορούμε να εξετάσουμε την ανάπτυξη θεραπειών, για παράδειγμα, με τη χρήση ψυχοθεραπείας που να επικεντρώνεται στον μακρόπνοο σχεδιασμό ή παρεμβάσεις όπως την φαρμακευτική αγωγή που να στοχεύει στη τάση των ατόμων προς τις συνήθεις επιλογές.”
Η συγκεκριμένη μελέτη ακολουθεί δύο προηγούμενες εργασίες του Cambridge, που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό “Βιολογική Ψυχιατρική” και οι οποίες περιέγραφαν τον τρόπο με τον οποίο ερευνητές – συμπεριλαμβανομένων και ορισμένων που εργάστηκαν για αυτή την τελευταία μελέτη – ανακάλυψαν μια τάση που μετατρέπει τις κακές συνήθειες σε ιδεοψυχαναγκατικές διαταραχές. (ΙΨΔ). Εντόπισαν ένα μοντέλο καταναγκασμού που μπορεί να εκτείνεται πέρα από την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και να αποδειχθεί ένας καλός δείκτης για το πώς οι άνθρωποι χάνουν γενικότερα τον έλεγχο της συμπεριφοράς τους.
Πηγή: medicalnewstoday.com
socialpolicy.gr
