Μια νέα έκθεση από τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO), παρουσιάζει τις τελευταίες τάσεις στην κοινωνική ασφάλεια διαπιστώνοντας ότι οι περισσότεροι άνθρωποι παγκοσμίως βρίσκονται χωρίς επαρκή κοινωνική προστασία, σε μια εποχή όπου την χρειάζονται περισσότερο από ποτέ.
Σύμφωνα με την “Παγκόσμια Έκθεση για την κοινωνική προστασία 2014/15: Η οικοδόμηση της οικονομικής ανάκαμψης, ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και κοινωνική δικαιοσύνη”, ένα μεγαλύτερο ποσοστό από 70% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν καλύπτεται επαρκώς από την κοινωνική προστασία, μόλις το 27% διαθέτει πρόσβαση σε ολοκληρωμένη κοινωνική ασφάλεια.
Η κοινωνική προστασία αποτελεί ένα βασικό εργαλείο πολιτικής για τη μείωση της φτώχειας και της ανισότητας, τονώνοντας παράλληλα την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, ενισχύοντας την υγεία και τις ικανότητες των ευάλωτων τμημάτων της κοινωνίας ώστε να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους, δίνοντας τους τη δυνατότητα να στηρίζουν την εγχώρια ζήτηση και να διευκολύνουν τις διαρθρωτικές μετατροπές των εθνικών οικονομιών.
Κοινωνική Προστασία και Οικονομική Κρίση
Η πολύπλευρη λειτουργία που διαδραματίζει η κοινωνική προστασία στις οικονομίες και τις κοινωνίες έγιναν ιδιαίτερα εμφανής κατά τη διάρκεια της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης. Στην πρώτη φάση της κρίσης (2008-09), τουλάχιστον 48 χώρες υψηλού και μεσαίου εισοδήματος έθεσαν σε εφαρμογή πακέτα τόνωσης της οικονομίας τους, ύψους 2,4 τρισεκατομυρίων δολαρίων (ΗΠΑ), αφιερώνοντας περίπου το ένα τέταρτο για μέτρα κοινωνικής προστασίας. Η στήριξη αυτή λειτούργησε ως αυτόματος σταθεροποιητής που βοήθησε τις οικονομίες να επανακτήσουν ισορροπία και να προστατεύσουν τους ανέργους και ευάλωτους από την οικονομική καταστροφή στις χώρες όπου είχε επεκταθεί η κρίση.
Κατά τη δεύτερη φάση της κρίσης όμως, από το 2010 και μετά, πολλές κυβερνήσεις άλλαξαν πορεία και ξεκίνησαν πρόωρα τη δημοσιονομική εξυγίανση, παρά την επείγουσα ανάγκη να συνεχιστεί η στήριξη των ευάλωτων πληθυσμών και η σταθεροποίηση της κατανάλωσης.
“Σε αντίθεση με τη δημόσια αντίληψη, τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης δεν περιορίζονται στην Ευρώπη”, δήλωσε η Isabel Ortiz, Διευθύντρια του Τμήματος Κοινωνικής Προστασίας της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. “Στην πραγματικότητα, 122 κυβερνήσεις συρρικνώνουν τις δημόσιες δαπάνες τους το 2014, εκ των οποίων 82 είναι αναπτυσσόμενες χώρες.”
“Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν μεταρρυθμίσεις στα συστήματα συνταξιοδότησης, υγείας και πρόνοιας, που συχνά περιλαμβάνουν μείωση στην κάλυψη ή τη χρηματοδότηση αυτών των συστημάτων, την κατάργηση των επιδοτήσεων και περικοπές ή ανώτατα όρια για τον αριθμό επαγγελματιών υγείας και κοινωνικών λειτουργών ή τους μισθούς τους. Στην πραγματικότητα, το κόστος της δημοσιονομικής εξυγίανσης και προσαρμογής μεταβιβάζεται στους πληθυσμούς σε μια εποχή χαμηλής απασχόλησης όπου η υποστήριξη χρειάζεται περισσότερο”.
Οι τελευταίες τάσεις δείχνουν ότι ένας αριθμός χωρών υψηλού εισοδήματος συριρρικώνει τα συστήματα κοινωνικής ασφάλειάς τους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι περικοπές στην κοινωνική προστασία έχουν ήδη συμβάλει στην αύξηση της φτώχειας που πλήττει σήμερα 123 εκατ. άτομα ή το 24% του πληθυσμού, πολλοί από τους οποίους είναι παιδιά, γυναίκες, ηλικιωμένοι και άτομα με αναπηρίες.
Από την άλλη πλευρά, πολλές χώρες μεσαίου εισοδήματος επεκτείνοντας τα συστήματα κοινωνικής προστασίας τους, στηρίζουν το εισόδημα των νοικοκυριών ενισχύοντας έτσι τη ζήτηση και την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς. Η Κίνα, για παράδειγμα, είναι κοντά στην επίτευξη καθολικής κάλυψης των συντάξεων και έχει αυξήσει το όριο των κατώτατων μισθών και η Βραζιλία έχει επιταχύνει την επέκταση της κάλυψης της κοινωνικής προστασίας και των ελάχιστων μισθών από το 2009.
Ορισμένες χώρες με χαμηλό εισόδημα, για παράδειγμα, η Μοζαμβίκη, έχουν επίσης επεκτείνει το επίπεδο κάλυψης του συστήματος κοινωνικής προστασίας, αλλά συχνά μέσω προσωρινών διχτυών ασφαλείας με πολύ χαμηλά επίπεδα παροχών. Πολλές από αυτές τις χώρες καταβάλλουν τώρα προσπάθειες για να χτίσουν κατώτατα επίπεδα κοινωνικής προστασίας ως μέρος ολοκληρωμένων συστημάτων κοινωνικής προστασίας.
socialpolicy.gr
