Απόδοση-επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
Το θέμα της φετινής παγκόσμιας ημέρας διατροφής είναι – Family Farming: “Feeding the world, caring for the earth”– και έχει επιλεγεί για την ανάδειξη της οικογενειακής γεωργίας και των μικροκαλλιεργητών αγροτών. Εστιάζει την προσοχή του κόσμου στο σημαντικό ρόλο της οικογενειακής γεωργίας για την εξάλειψη της πείνας και της φτώχειας, παρέχοντας διατροφική ασφάλεια, βελτίωση της διαβίωσης, διαχείριση των φυσικών πόρων, προστασία του περιβάλλοντος και επίτευξη της αειφόρου ανάπτυξης, ιδίως στις αγροτικές περιοχές.
Εννέα στα δέκα από τα 570 εκατομμύρια αγροκτήματα παγκοσμίως, διαχειρίζονται από οικογένειες, στοιχείο που αποδεικνύει πως η γεωργική εκμετάλλευση οικογενειακού χαρακτήρα είναι η κυρίαρχη μορφή γεωργίας, και κατά συνέπεια ένας δυνητικά κρίσιμος παράγοντας αλλαγής για την επίτευξη της βιώσιμης επισιτιστικής ασφάλειας και για την εξάλειψη της πείνας στο μέλλον, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του ΟΗΕ που κυκλοφόρησε σήμερα, 16 Οκτωβρίου 2014.
Οι οικογενειακές φάρμες παράγουν περίπου το 80% των τροφίμων στον κόσμο. Η επικράτηση και η παραγωγή τους σημαίνει ότι είναι ζωτικής σημασίας για την επίλυση του προβλήματος της πείνας, που πλήττει περισσότερους από 800 εκατομμύρια ανθρώπους, όπως έγραψε ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (Food and Agriculture Organization of the United Nations), José Graziano da Silva στην εισαγωγή της νέας έκθεσης του FAO για την κατάσταση των τροφίμων και της γεωργίας “State of Food and Agriculture” για το 2014.
Τα οικογενειακά αγροκτήματα είναι επίσης οι θεματοφύλακες ποσοστού περίπου 75% όλων των γεωργικών πόρων στον κόσμο, και ως εκ τούτου αποτελούν κλειδί για την οικολογική βιωσιμότητα των πόρων. Αποτελούν επίσης μεταξύ των πιο ευάλωτων από τις συνέπειες της εξάντλησης των πόρων και της κλιματικής αλλαγής.
Ενώ στοιχεία δείχνουν εντυπωσιακές αποδόσεις σε κομμάτια γης που διαχειρίζονται οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, πολλά μικρότερα αγροκτήματα δεν είναι σε θέση να παράγουν αρκετά για να παρέχουν αξιοπρεπή μέσα συντήρησης για τις οικογένειες.
Έτσι οι οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις αντιμετωπίζουν μια τριπλή πρόκληση: να αναπτυχθούν ούτως ώστε να ικανοποιήσουν την ανάγκη του κόσμου για την επισιτιστική ασφάλεια και την καλύτερη διατροφική περιβαλλοντική βιωσιμότητα, για την προστασία του πλανήτη και να εξασφαλίσουν τη δική τους παραγωγική ικανότητα- και ανάπτυξη της παραγωγής όσο και διαφοροποίηση των γεωργικών τους δραστηριοτήτων για να βγουν από τη φτώχεια και την πείνα. Σύμφωνα με την έκθεση του FAO, όλες αυτές οι προκλήσεις, σημαίνουν ότι οι αγρότες πρέπει να καινοτομήσουν.
Η έκθεση ζητά ο δημόσιος τομέας, να εργαστεί με τους αγρότες, με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα, για τη βελτίωση των συστημάτων καινοτομίας για τη γεωργία. Η καινοτομία πρέπει να προωθηθεί σε διάφορα επίπεδα, με κίνητρα για τους αγρότες, τους ερευνητές, τους παρόχους υπηρεσιών συμβουλευτικής ώστε να αλληλεπιδρούν και να δημιουργήσουν δίκτυα και εταιρικές σχέσεις για την ανταλλαγή πληροφοριών.
Οι φορείς για τη χάραξη πολιτικής πρέπει επίσης να εξετάσουν την ποικιλομορφία των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων από άποψη μεγέθους, τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται, και την ενσωμάτωση τους στις αγορές, καθώς και τις οικολογικές και κοινωνικο-οικονομικές ρυθμίσεις. Όλες οι φάρμες χρειάζονται καλύτερη διακυβέρνηση, μακροοικονομική σταθερότητα, φυσική και θεσμική υποδομή της αγοράς, εκπαίδευση, καθώς και βασική γεωργική έρευνα.
Οι δημόσιες επενδύσεις στη γεωργική έρευνα, καθώς και οι υπηρεσίες για την επέκταση και παροχή συμβουλών – οι οποίες θα πρέπει να σχεδιαστούν ώστε να είναι πιο συμμετοχικές – πρέπει να αυξηθούν για να τονίσουν την αειφόρο εντατικοποίηση και να καλύψουν τα κενά της παραγωγικότητας και τα κενά μεταξύ απόδοσης και εργασίας που χαρακτηρίζουν τα αγροκτήματα σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.
Αν και η γεωργική έρευνα από ιδιωτικές εταιρείες αυξάνεται, οι επενδύσεις του δημόσιου τομέα παραμένουν απαραίτητες για να εξασφαλιστεί η έρευνα στους τομείς που έχουν μικρό ενδιαφέρον από τον ιδιωτικό τομέα – όπως ο τομέας της βασικής έρευνας, οι μεμονωμένες καλλιέργειες ή οι πρακτικές βιώσιμης παραγωγής. Η έρευνα αυτή αποτελεί κοινό καλό με πάρα πολλούς δυνητικούς δικαιούχους.
Οι οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι ζωτικής σημασίας
Η έκθεση του FAO προσφέρει νέες λεπτομέρειες για τις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις. Οι περισσότερες είναι μικρές. 84% των παγκόσμιων αγροκτημάτων είναι λιγότερο από δύο εκτάρια σε μέγεθος. Ωστόσο, το μέγεθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων ποικίλλει ευρέως. Πράγματι, αγροκτήματα μεγαλύτερα από 50 εκτάρια – συμπεριλαμβανομένων πολλών οικογενειακών γεωργικών εκμεταλλεύσεων – καταλαμβάνουν τα δύο τρίτα των γεωργικών εκτάσεων παγκοσμίως.
Σε πολλές υψηλού εισοδήματος και άνω του μεσαίου εισοδήματος χώρες, μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, υπεύθυνες για την μεγαλύτερη γεωργική παραγωγή, αντιπροσωπεύουν τις περισσότερες γεωργικές εκτάσεις. Αλλά στις περισσότερες χαμηλής και κάτω του μεσαίου εισοδήματος χώρες, μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις καταλαμβάνουν τις περισσότερες γεωργικές εκτάσεις και παράγουν το μεγαλύτερο μέρος των τροφίμων.
Οι μικροκαλλιεργητές παράγουν ένα υψηλότερο μερίδιο των παγκόσμιων τροφίμων σε σχέση με το μερίδιο γης που χρησιμοποιούν, δεδομένου ότι τείνουν να έχουν υψηλότερες αποδόσεις από τις μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις εντός της ίδιες χώρες και αγρο-οικολογικών ρυθμίσεων.
Ωστόσο, η αύξηση της παραγωγικότητας της γης σε οικογενειακές εκμεταλλεύσεις περιλαμβάνει χαμηλότερη παραγωγικότητα εργασίας, η οποία διαιωνίζει τη φτώχεια και εμποδίζει την ανάπτυξη. Μεγάλο μέρος της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων περιλαμβάνει απλήρωτη εργασία από μέλη της οικογένειας.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να ωθηθεί η παραγωγή ανά εργαζόμενο, ειδικά σε χώρες με χαμηλά εισοδήματα, προκειμένου να αυξήσει τα γεωργικά εισοδήματα και να επεκτείνει την αγροτική οικονομική ευημερία γενικότερα. Επί του παρόντος, τα αγροκτήματα γίνονται όλο και μικρότερα στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες, όπου πολλά μικρά αγροτικά νοικοκυριά αντλούν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους από δραστηριότητες εκτός της γεωργίας.
Οι πολιτικές πρέπει να αποσκοπήσουν στην αύξηση της πρόσβασης στις εισροές, όπως είναι οι σπόροι και τα λιπάσματα, καθώς και πρόσβαση στις αγορές και στη πίστωση, σύμφωνα με την έκθεση του FAO. Οι πολιτικές πρέπει να είναι περιεκτικές και προσαρμοσμένες στις τοπικές περιστάσεις, έτσι ώστε οι αγρότες να έχουν την ιδιοκτησία της καινοτομίας, ώστε να λάβουν σοβαρά υπόψη τους θέματα φύλου και γενεών, με τη συμμετοχή των νέων στο μέλλον του γεωργικού τομέα.
Πηγή: fao.org
socialpolicy.gr
