Στην μεταμοντέρνα θεώρηση του λόγου μπορεί να αντιπαρατεθεί σε όρους χειραφετικής ερμηνείας και κριτικής το επικοινωνιακό μοντέλο της γλώσσας του Jurgen Habermas.
Ο Jurgen Habermas κατά την διατύπωση της κριτικής θεωρίας καλούσε σε μία χειραφετική μορφή κριτικής σκέψης μακριά από όλες τις επιβαλλόμενες μορφές καταπίεσης, εκμετάλλευσης, αδικίας και εξουσίας συνενώνοντας έτσι την θεωρητική έννοια της χειραφέτησης με μία πιο κριτική ερευνητική διάσταση, συστήνοντας παράλληλα τον μη αυταρχικό λόγο, ο οποίος μπορεί να ανθήσει μόνο σε καταστάσεις ουσιαστικής αλληλεπίδρασης και αλληλοσεβασμού.
Ο Habermas επανίδρυσε, ουσιαστικά, την ερμηνευτική ως επιστήμη, παρέχοντας μία χειραφετική, θεμελιώδη, κανονιστική και γνωσιακή θεωρία. Κάποια από τα κύρια ερωτήματά του ήταν: “Τι συμβαίνει από την στιγμή που ξεκινούμε να επικοινωνούμε;” και ”Ποιά σχήματα λόγου υποδεικνύουν αλληλοϋποκειμενικές διαδικασίες, και είναι αυτές κανονιστικά ευπρόσδεκτες;“.
Ο Habermas πιστεύει ακράδαντα ότι η διανόηση πρέπει να μιλά “με την φωνή των αποκλεισμένων”.
Η κριτική που ασκείται κατά του, αναδεικνύει τις σχετιστικές αποχρώσεις της θεωρίας του με την έννοια της απουσίας θεμελιωτικής δύναμης των λογικών και καθολικών στοιχείων του επικοινωνιακού μοντέλου της γλώσσας.
Βιβλιογραφικές παραπομπές
Bernhard Forchtner: «Jürgen Habermas’ Language – Philosophy and the Critical Study of Language», Journal of Critical Approaches to Discourse Analysis across Disciplines, 2010.
Flyvbjerg Bent: «Ideal Theory, Real Rationality:Habermas Versus Foucault and Nietzsche», Aalborg University, Denmark, 2000.
___
* Πηγή: Ντούνης Ανδρέας, Εισαγωγή στην Κριτική Ανάλυση Λόγου, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Μεθοδολογία και Εφαρμογές στην Κοινωνική Πολιτική, Αθήνα Φεβρουάριος 2011.
