του Συμεών Ανδρονίδη
«Αλήθεια, αν μπει κανείς, ξαφνικά, στο δωμάτιο θα μας περάσει για θεατρίνους- η Κλυταιμνήστρα, ο Πυλάδης… Εξάλλου μια σειρά μάσκες κρέμονται στον τοίχο, που τις χρησιμοποιήσαμε άλλοτε για ν’ αρέσουμε ή να ωφεληθούμε κι άλλοτε μονάχα από συνήθεια ή σαν την αυτόματη κίνηση που κάνεις για να σωθείς από ‘ να κίνδυνο – ή μάσκα του ανδρείου, του κυνικού, του αλαζόνα ή του σεμνού… Όμως οι μάσκες κάποτε θα τελειώσουν, σαν τα τραγούδια και τις γιορτές, και τότε θα φανεί αυτό το ανύπαρχτο πρόσωπο που υπήρξαμε…. (Τάσος Λειβαδίτης, ‘Στέφανος’, Ποιητική Συλλογή ‘Οι Τελευταίοι’).
Το κείμενο αφιερώνεται στην ιερή μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος
Η Χρυσή Αυγή κατέλαβε την τρίτη θέση στις εκλογές που διεξήχθησαν την περασμένη Κυριακή, λαμβάνοντας το 6,28% των ψήφων. Η ψήφος στο νεοναζιστικό μόρφωμα είναι απολύτως συνειδητή. Όταν συνειδητοποιήσουμε πλήρως την ‘δομική’ αλληλουχία μεταξύ κοινωνικής ‘συνειδητότητας’ ( ‘κρισιακή΄ συνειδητή κίνηση ενός τμήματος του μπλοκ των λαϊκών-καταπιεσμένων τάξεων προς την Χρυσή Αυγή) και ρατσιστικής-φασιστικής ιδεολογίας, τότε θα μπορέσουμε να συμβάλλουμε στην δομική αντιμετώπιση του νεοναζιστικού μορφώματος.
Η Χρυσή Αυγή λειτουργεί ως ένας τύποις κοινωνικός-πολιτικός διαμεσολαβητής που ‘μετατοπίζει’ ενέργεια και κοινωνική ισχύ προς την πλευρά του άρχοντος αστικού συγκροτήματος εξουσίας. Αυτή η διαμεσολάβηση δεν είναι άμεση και ευθύγραμμη, αντιθέτως, θα λέγαμε πως ΄φιλτράρεται’ και διαμεσολαβείται στο πεδίο του κοινωνικού, εκεί όπου συγκεκριμένες κοινωνικές τάξεις και μερίδες τάξεων ‘προσδένονται’ στο ευρύτερο ‘κρισιακό’-ιδεολογικό αφήγημα της Χρυσής Αυγής. Και εύλογα ανακύπτει το ερώτημα: μα πως η Χρυσή Αυγή λαμβάνει ένα σχετικά υψηλό ποσοστό, την στιγμή που τα ηγετική της μέλη είναι προφυλακισμένα; Την στιγμή που κατηγορούνται για ένταξη και διεύθυνση σε εγκληματική οργάνωση;
Το υψηλό ποσοστό που έλαβε το νεοναζιστικό μόρφωμα δεν πρέπει να προξενεί έκπληξη σε κανέναν. Μία άμεση ώσμωση με τις ‘ατομικές’ αφηγήσεις περί κρίσης και περί προφυλάκισης των ηγετικών στελεχών της Χρυσής Αυγής αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Η ατομική πρόσληψη των αιτίων της κρίσης και της προφυλάκισης των στελεχών της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής, δεν ‘συμπληρώνει’, αλλά ακολουθεί την νεοναζιστική επιχειρηματολογία.
Σε αυτό το πλαίσιο είναι που ακούγονται απόψεις περί άδικης στοχοποίησης και δίωξης των ‘εθνικιστών’, καθώς και περί στοχοποίησης τους από το διεθνές ‘σιωνιστικό΄ λόμπυ ( ο αντισημιτισμός αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για την καταστατική συγκρότηση του φασισμού-ναζισμού), το οποίο, ενεργώντας από κοινού με τους προδότες και διεφθαρμένους Έλληνες πολιτικούς απεργάζεται την ‘εξόντωση’ του ελληνικού εθνικιστικού κινήματος. Σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να αναφέρουμε και μία άλλη πτυχή του ζητήματος. Το ποσοστό που έλαβε η Χρυσή Αυγή στα εκλογικά τμήματα όπου ψήφισαν αστυνομικοί είναι ιδιαίτερα υψηλό.
Αναφέρουν ενδεικτικά ο Μάνος Τσαλδάρης και η Άντα Ψαρά: «οι αστυνομικοί της ΓΑΔΑ της Λ. Αλεξάνδρας μοιράστηκαν στα σχολικά συγκροτήματα γύρω από αυτήν και έτσι δεν ήταν δυνατόν να διευκρινιστεί ο τρόπος που ψήφισαν όσοι υπηρετούν σε αυτή. Οι ειδικοί φρουροί όμως ψήφισαν από το 801 ως το 817 Τμήμα Αθήνας και όπως προκύπτει από τον πίνακα όχι μόνο δεν σημειώθηκε μείωση στα ποσοστά της Χ.Α. αλλά υπήρξε και αύξηση, που σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνει τον διπλασιασμό. Όσο για τα τμήματα της Καισαριανής όπου ψήφισαν τα ΜΑΤ υπήρξαν περιπτώσεις που το ποσοστό της Χ.Α. τριπλασιάστηκε».[1] Παρατηρούμε ότι το νεοναζιστικό μόρφωμα αναπαράγεται (ως μορφή επιβολής μίας συγκεκριμένης ιδεολογίας) στο εσωτερικό των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους.[2] Κι αυτή η αναπαραγωγή αφενός μεν αποτελεί βασικό απείκασμα της ιδεολογικής ώσμωσης Χρυσής Αυγής και κατασταλτικών μηχανισμών, αφετέρου δε αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο της εκλογικής επίδοσης της Χρυσής Αυγής.
Η Χρυσή Αυγή δεν απετέλεσε το μακρύ και αποτελεσματικό «χέρι» του κράτους, αλλά μορφή επιβολής και εμπέδωσης της κρατικής «αυταρχικότητας», μία μορφή που κατεξοχήν συνέτεινε στην καταστολή της κοινωνικής πολλαπλότητας. Έχουμε υποστηρίξει ότι η Χρυσή Αυγή ενσωματώθηκε οργανικά και αρμονικά στο πλαίσιο του περιώνυμου «αυταρχικού κρατισμού».[3]
Η επιβολή ενός Μνημονιακού «αυταρχικού κρατισμού», παρήγαγε τους όρους και τις προϋποθέσεις όχι για την ανάδυση αλλά για την κομματική αποκρυστάλλωση εκείνων των ιδεολογικών μορφών που διαπερνούσαν οριζοντίως το πεδίο του κοινωνικού. Σε αυτή την περίπτωση, το νεοναζιστικό μόρφωμα δεν αποτελεί μία απλή και συνεκτική κομματική έκφραση, αλλά έναν «ολικό συσσωρευτή» του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας που εγγράφηκε στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας.
Η λεκτική και σωματική στοχοποίηση του «άλλου» και του «διαφορετικού» απετέλεσε το «κρισιακό» σημείο συνάντησης μεταξύ διάφορων κοινωνικών τάξεων και Χρυσής Αυγής. Έτσι, η άσκηση λεκτικής και σωματική βίας «επικύρωσε» σε συμβολικό όσο και σε πραγματικό επίπεδο αυτή την κοινωνική και ιδεολογική «συνάντηση», ή αλλιώς σύμφυση. Η βία που άσκησε η νεοναζιστική οργάνωση υπερέβη τα ίδια τα όρια της «κανονικότητας», στοχεύοντας στον βίαιη νοηματοδότηση του πεδίου του κοινωνικού. Η ίδια η κοινωνική ολότητα, «θύμα» της καταστροφικής παγκοσμιοποίησης έπρεπε να ανασυγκροτηθεί πάνω σε «νέες» εθνικές βάσεις.
Με αυτόν τον τρόπο, η άσκηση λεκτικής και σωματικής νεοναζιστικής βίας εξέπεμψε το μήνυμα της Χρυσής Αυγής, ένα μήνυμα που απορρίπτει τις πολλαπλές εκφάνσεις και κατευθύνσεις του κοινωνικού γίγνεσθαι. Κι αυτή η βία όπως είναι γνωστό, προσέλαβε τα χαρακτηριστικά της φυσικής εξόντωσης, ήτοι της θανάτωσης του «διαφορετικού». Όπως γράφει η Αφροδίτη Κουκουτσάκη: «Οι συνεχείς επιχειρήσεις-σκούπα, όχι απλώς δεν απέκρυπταν αλλά αντίθετα πρόβαλλαν το φαντασμαγορικό θέαμα μιας υπερβολικής σπάταλης βίας, το οποίο εκτυλισσόταν σχεδόν καθημερινά στη σκηνή των μεγάλων πόλεων. Αυτό το θέαμα, δηλαδή, που δεν σηματοδοτούσε καταστολή εγκληματικότητας αλλά καταστολή της ύπαρξης, ξεπερνούσε κατά πολύ τους διακηρυγμένους στόχους περί νόμου και τάξης, αποτελώντας υπό μία έννοια πρόβα για την «Τελική Λύση» που οραματίζεται η Χ.Α.».[4]
Η ώσμωση μεταξύ κρατικής-νεοναζιστικής βίας υπήρξε μία απτή πραγματικότητα. Η στοχοποίηση του «άλλου» και του «διαφορετικού», η ύπαρξη της ρατσιστικής ιδεολογίας μετέβαλλαν τους όρους πρόσληψης του κοινωνικού και πολιτικού γίγνεσθαι, ιδίως την περίοδο της βαθιάς οικονομικής-κεφαλαιοκρατικής κρίσης.
Όπως υποστηρίχθηκε και παραπάνω, αυτή η λεκτική και σωματική στοχοποίηση του πολλαπλά «διαφορετικού» απετέλεσε το «κρισιακό» σημείο συνάντησης μεταξύ διάφορων κοινωνικών τάξεων και Χρυσής Αυγής. Δεν έχει δοθεί ιδιαίτερη ερευνητική προσοχή στους συμβολικούς «τόπους» αυτής της συσχέτισης, ή αλλιώς της αλληλουχίας της βίας. Και οι «τόποι» αυτοί ήταν τα διάφορα καφενεία καθώς και τα γυμναστήρια, που ιδίως πριν την έλευση της οικονομικής κρίσης «ξεφύτρωναν» σαν μανιτάρια σε πολλές επαρχιακές πόλεις.
Αυτοί οι συμβολικοί «τόποι» οριοθέτησαν το πλαίσιο εκφοράς και άρθρωσης της ρατσιστικής και φασιστικής ιδεολογίας. Εντός αυτών των χώρων εκφράστηκαν (και εκφράζονται) μορφές μίας πρωτόλειας πρόσληψης της «κρισιακής» οικονομίας, την ίδια στιγμή που αυτοί οι χώροι λειτουργούν ως «παραγωγοί» πολιτικών και ιδεολογικών συγκρούσεων. Στα καφενεία «ζυμώνονται» οι ιδεολογίες, λαμβάνουν «σάρκα και οστά».
Τα καφενεία και τα γυμναστήρια αποτελούν χώρους που λειτουργούν ως ‘φίλτρα’ άμεσης διάχυσης της ρατσιστικής-φασιστικής ιδεολογίας και επιχειρηματολογίας. Ιδιαίτερα στα καφενεία παρατηρείται η συνάρθρωση μεταξύ κομματικού-ιδεολογικού λόγου και ατομικής υποκειμενοποίησης. Στα καφενεία παρατηρείται μία άμεση και ‘λαϊκή’ πρόσληψη του κοινωνικού-πολιτικού γίγνεσθαι. Δεν πρόκειται για την μορφή ενός προσίδιου πολιτικού ανορθολογισμού. Αντιθέτως, είναι η λογική του κοινού νου και της κοινής ‘λογικής’ που γεννά μαύρα τέρατα. Οι ημέρες είναι δύσκολες. Απαιτείται συστηματική δουλειά για την οριστική κοινωνική, πολιτική και ιδεολογική εκρίζωση της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής.
_________________
[1] Βλ. σχετικά, Τσαλδάρης Μ. & Ψαρρά Α., ‘Η ακτινογραφία της ψήφου αστυνομικών και κρατούμενων στις εθνικές εκλογές. «Μαύρες» στολές και «κόκκινες» φυλακές’, Εφημερίδα των Συντακτών, 27/01/2015.
[2] Αποτελεί επιτακτική ανάγκη η διεξαγωγή μίας ενδελεχούς έρευνας η οποία και θα εξετάσει την «διείσδυση» της ιδεολογικής Χρυσής Αυγής στο εσωτερικό των κατασταλτικών μηχανισμών του κράτους. Μία κυβέρνηση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς δεν πρέπει να αδιαφορήσει για το συγκεκριμένο μείζον ζήτημα.
[3] Βλ. σχετικά, Ανδρονίδης Συμεών, ‘Αυταρχικός κρατισμός και Χρυσή Αυγή’, Περιοδικό Θέσεις, τεύχος 128, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2014, σελ. 49-57.
[4] Βλ. σχετικά, Κουκουτσάκη Αφροδίτη, ‘Από το κοινωνικό στο «ποινικό» κράτος. Η Χρυσή Αυγή και οι συμβολικές λειτουργίες των ποινικών θεσμών’, στο, Εμμανουηλίδης Μάριος & Κουκουτσάκη Αφροδίτη, (επιμ.), ‘Χρυσή Αυγή και στρατηγικές διαχείρισης της κρίσης’, Πρόλογος: Ψαρράς Δημήτρης, Εκδόσεις Futura, Αθήνα, 2013, σελ. 130.
