Η διαφορά μεταξύ εμμονής και εθισμού

Της Christine Hammond -Licensed Mental Health Counselor by the State of Florida with over fifteen years of experience in counseling, teaching and ministry

Μια συμπεριφορά μπορεί να πιστεύεται από τον ασθενή πως είναι εμμονική, όμως στην πραγματικότητα να είναι εθισμός. Η διάκριση μεταξύ των δύο καθορίζει τον τύπο της θεραπείας που απαιτείται.

Μια έμμονη ιδέα και ένας εθισμός μπορεί να φαίνονται το ίδιο, όμως η ρίζα τους είναι διαφορετική. Για παράδειγμα, αν ένας ασθενής ξοδεύει κάθε εβδομάδα ένα συγκεκριμένο ποσό σε τυχερά παιχνίδια τότε η συμπεριφορά του αυτή μπορεί να είναι τόσο εμμονική, όσο να δηλώνει και εθισμό ή και τα δύο.

Το εμμονικό μέρος της συμπεριφοράς είναι αν τα τυχερά παιχνίδια παίζονται κάθε μέρα στο ίδιο κατάστημα, την ίδια ημέρα, με τους ίδιους αριθμούς και αν αυτό δεν γίνεται με αυτόν τον τρόπο τότε δεν υπάρχει η αίσθηση της επιτυχίας. Δεν έχει σημασία αν υπάρχει απόδειξη προηγούμενου κέρδους-νίκης,  σημασία έχει μόνο η διαδικασία να γίνεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο.

Το μέρος της συμπεριφοράς που αφορά τον εθισμό είναι τα όνειρα του ασθενή πώς θα δαπανηθούν τα χρήματα, τι θα αγοραστεί και ποιοι θα ωφεληθούν από τα κέρδη. Τα όνειρα είναι ενεργά, δελεαστικά, συναρπαστικά, με τον ασθενή να καταναλώνει μια ολόκληρη ημέρα σκεπτόμενος τις δυνατότητες.

Ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά

Όταν υπάρχει εμμονή, οι τελετουργικές ρουτίνες γίνονται μέρος της καθημερινής ζωής. Μπορεί κανείς να κάνει επανέλεγχο σε όλες τις πόρτες του σπιτιού πολλές φορές το βράδυ,  ακόμα κι αν του έχουν πει πως είναι ήδη κλειδωμένες.  Ή να πλένει τα χέρια του καθέ φορά που τον αγγίζουν.  Ή να καθαρίζει με χλωρίνη, επειδή πιστεύει πως αυτός είναι ο μόνος τρόπος που καθαρίζουν όλα πραγματικά. Ή να τακτοποιεί τα πάντα με συγκεκριμένο τρόπο.

Όλες αυτές οι συμπεριφορές έχουν ρίζες στο φόβο. Οι ασθενείς φοβούνται ότι αν δεν ακολουθήσουν τη συγκεκριμένη ρουτίνα, θα υπάρξει αρνητική συνέπεια. Όπως από ένα απλό πονοκέφαλο, μέχρι το κάψιμο του σπιτιού, το να χαθεί κάτι σημαντικό, αρρώστια, θάνατος, αρνητικές γνώμες άλλων, αποδιοργανωμένη ζωή ή ή απώλεια ενός αγαπημένου πράγματος.  Ένας φόβος είτε πραγματικός είτε φανταστικός, οδηγεί σε ιδεοψυχαναγκαστική συμπεριφορά.

Εθιστική συμπεριφορά

Ένα άτομο που είναι εθισμένο ποτέ δεν αισθάνεται ικανοποιημένο εκτός αν κάνει χρήση της “ουσίας” στην οποία έχει εθιστεί. Ίσως πίνει αλκοόλ για να χαλαρώσει. Ή προβαίνει σε λήψη φαρμάκων για να μην νιώθει τον πόνο. Ή ψωνίζει ρούχα για να νιώθει καλύτερα με την εμφάνιση του. Ή “τζογάρει” για να κερδίσει γρήγορα εύκολα χρήματα. Ή ασκείται για να ανεβάζει την αδρεναλίνη. Ή παρακολουθεί πορνογραφία για να νιώθει επιθυμητός. Ή καπνίζει για να ηρεμεί. Ή παίζει βιντεοπαιχνίδια για να νιώθει επιτυχημένος. Ή καταναλώνει ζάχαρη για να έχει ενέργεια.

Όλες αυτές οι συμπεριφορές έχουν τις ρίζες τους στη διαφυγή από μια ανεπιθύμητη θέση σε μια επιθυμητή θέση μέσω της φαντασίωσης. Οι φαντασιώσεις είτε μέσα από πραγματικές εμπειρίες είτε από φανταστικές, οδηγούν σε εθιστική συμπεριφορά.

Συνδυασμός

Ο συνδυασμός της ιδεοψυχαναγκαστικής συμπεριφοράς με την εθιστική συμπεριφορά μπορεί να εντείνει την επιθυμία για την αποφυγή του φόβου και την επιθυμία για διαφυγή από την πραγματικότητα. Μπορεί ο ασθενής να καθαρίζει με χλωρίνη, λόγω του φόβου ότι κάτι είναι πάρα πολύ βρώμικο και να εθιστεί στη μυρωδιά της χλωρίνης ενώ φαντασιώνεται πως ζει μια ζωή χωρίς καθόλου βρωμιά.

Αυτός είναι ο λόγος που είναι δύσκολο να απαλλαγεί κανείς από την εμμονική και την εθιστική συμπεριφορά, διότι μπορούν μάλλον εύκολα να συνυπάρχουν. Το κλειδί είναι να γίνει διαχωρισμός στις συμπεριφορές και να εντοπιστούν οι ρίζες του προβλήματος προκειμένου να βοηθηθεί ο ασθενής στο να σταματήσει την ανεπιθύμητη συμπεριφορά.

Πηγή: christinehammondcounseling.com

socialpolicy.gr

Κράτα το