Μετάφραση-Επιμέλεια: Ελένη Τομπέα
Ο θηλασμός είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την εξασφάλιση της υγείας των παιδιών και την επιβίωση τους.
Αν κάθε παιδί θήλαζε μέσα στην πρώτη ώρα από τη γέννηση του, τρεφόταν μόνο με μητρικό γάλα για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του, και συνέχιζε να θηλάζει μέχρι την ηλικία των δύο ετών, περίπου 800.000 ζωές παιδιών θα σώζονταν κάθε χρόνο [1].
Σε παγκόσμιο επίπεδο, λιγότερο από το 40% των βρεφών κάτω των έξι μηνών θηλάζουν αποκλειστικά. Η επαρκής παροχή συμβουλών και υποστήριξη του θηλασμού είναι απαραίτητες για τις μητέρες και τις οικογένειες για να ξεκινήσουν και να διατηρήσουν τη βέλτιστη πρακτική του θηλασμού.
Ο Π.Ο.Υ. προωθεί ενεργά το θηλασμό ως την καλύτερη πηγή διατροφής για βρέφη και μικρά παιδιά. Τα παρακάτω 10 στοιχεία εξερευνούν τα πολλά οφέλη της πρακτικής, και πως η ισχυρή υποστήριξη στις μητέρες μπορεί να αυξήσει το θηλασμό σε όλο τον κόσμο.
1. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά : τον αποκλειστικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής. Στους έξι μήνες, στερεές τροφές, όπως τα πολτοποιημένα φρούτα και τα λαχανικά, θα πρέπει να συμπληρώνουν το θηλασμό μέχρι τα δύο χρόνια ή και περισσότερο. Επιπλέον:
- Ο θηλασμός θα πρέπει να αρχίσει εντός μίας ώρας από τη γέννηση.
- Ο θηλασμός θα πρέπει να είναι “κατ’απαίτηση “, όσο συχνά θέλει το παιδί ημέρα και νύχτα
- Θα πρέπει να αποφεύγονται μπιμπερό ή πιπίλες
2. Οφέλη υγείας για τα βρέφη: Το μητρικό γάλα είναι η ιδανική τροφή για τα νεογνά και τα βρέφη. Δίνει στα βρέφη όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται για μια υγιή ανάπτυξη. Είναι ασφαλές και περιέχει αντισώματα που βοηθούν στην προστασία των βρεφών από κοινές ασθένειες της παιδικής ηλικίας όπως η διάρροια και η πνευμονία, οι δύο κύριες αιτίες της παιδικής θνησιμότητας παγκοσμίως. Το μητρικό γάλα είναι άμεσα διαθέσιμο και προσιτό, κάτι το οποίο βοηθά να εξασφαλιστεί ότι τα βρέφη θα έχουν επαρκή διατροφή.
3. Οφέλη για τις μητέρες: Ο θηλασμός ωφελεί και τις μητέρες. Ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός συνδέεται με μια φυσική μέθοδο ελέγχου των γεννήσεων (98% προστασία κατά τους πρώτους έξι μήνες μετά τη γέννηση). Μειώνει τους κινδύνους του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, του διαβήτη τύπου II, και της επιλόχιας κατάθλιψης.
4. Μακροπρόθεσμα οφέλη για τα παιδιά: Πέρα από τα άμεσα οφέλη για τα παιδιά, ο θηλασμός συμβάλλει στην καλή υγεία καθόλη τη διάρκεια της ζωής. Έφηβοι και ενήλικες που είχαν θηλάσει ως βρέφη είναι λιγότερο πιθανό να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Είναι λιγότερο πιθανό να πάσχουν από διαβήτη τύπου ΙΙ και έχουν καλύτερες επιδόσεις στα τεστ νοημοσύνης.
5. Γιατί όχι βρεφικό γάλα φόρμουλα; Τα βρεφικά γάλατα δεν περιέχουν τα αντισώματα που έχουν βρεθεί στο μητρικό γάλα. Τα μακροπρόθεσμα οφέλη του θηλασμού για τις μητέρες και τα παιδιά δεν μπορούν να αναπαραχθούν με το βρεφικό γάλα σε σκόνη. Όταν το γάλα σε σκόνη δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένο, υπάρχουν κίνδυνοι που προκύπτουν από τη χρήση μη ασφαλούς νερού και μη αποστειρωμένου εξοπλισμού ή την πιθανή παρουσία βακτηρίων στη σκόνη της φόρμουλας. Η υπερβολική αραίωση της φόρμουλας για λόγους οικονομίας μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό. Ενώ ο συχνός θηλασμός του μωρού διατηρεί την προμήθεια του μητρικού γάλακτος, αν χρησιμοποιείται γάλα σκόνη, αλλά δεν είναι διαθέσιμο, μια επιστροφή στο θηλασμό δεν μπορεί να αποτελέσει επιλογή γεγονός που οφείλεται στην μειωμένη παραγωγή μητρικού γάλακτος.
6. HIV και θηλασμός: Μια μητέρα μολυσμένη με HIV μπορεί να περάσει τη μόλυνση στο βρέφος της κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού και μέσω του θηλασμού. Ωστόσο, τα αντιρετροϊκά (ARV) φάρμακα που χορηγούνται είτε στην μητέρα είτε στο βρέφος που είναι εκτεθειμένο στον HIV, μειώνουν τον κίνδυνο μετάδοσης. Μαζί, ο θηλασμός και τα αντιρετροϊκά φάρμακα έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν σημαντικά τις πιθανότητές τα βρέφη να επιβιώσουν, παραμένοντας μη μολυσμένα από τον ιό. Ο Π.Ο.Υ. συνιστά ότι όταν οι οροθετικές μητέρες θηλάζουν, θα πρέπει να λαμβάνουν αντιρετροϊκά φάρμακα και να ακολουθούν τις οδηγίες του Οργανισμού για τη διατροφή των νεογνών.
7. Ρύθμιση των υποκατάστατων του μητρικού γάλακτος: Ένας διεθνής κώδικας για τη ρύθμιση της εμπορίας των υποκατάστατων του μητρικού γάλακτος εγκρίθηκε το 1981. Καλεί:
- όλες οι ετικέτες και οι πληροφορίες των βρεφικών γαλάκτων σε σκόνη να αναφέρουν τα οφέλη του μητρικού θηλασμού και τους κινδύνους για την υγεία των υποκατάστατων
- να μην γίνεται προώθηση των υποκατάστατων μητρικού γάλακτος
- να μην δίνονται δωρεάν δείγματα των υποκαταστάτων σε έγκυες γυναίκες, μητέρες ή τις οικογένειές τους
- να μην γίνεται καμία διανομή δωρεάν ή επιδοτούμενων υποκατάστατων μητρικού γάλακτος στους εργαζομένους στον τομέα της υγείας ή σε εγκαταστάσεις δομών υγείας
8. Η υποστήριξη στις μητέρες είναι απαραίτητη: Ο θηλασμός πρέπει να μαθευτεί και πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αρχή. Πολλές πρακτικές ρουτίνας, όπως ο διαχωρισμός της μητέρας και του μωρού, η χρήση θαλάμων νεογέννητων, και η συμπλήρωση της διατροφής του με βρεφικό γάλα φόρμουλα , στην πραγματικότητα κάνουν δυσκολότερη την κατάσταση για τις μητέρες και τα βρέφη για να θηλάσουν. Οι δομές υγείας που υποστηρίζουν το θηλασμό, αποφεύγοντας αυτές τις πρακτικές και έχοντας εκπαιδευμένους συμβούλους θηλασμού στη διάθεσή των νέων μητέρων, ενθαρρύνουν υψηλότερα ποσοστά της πρακτικής του θηλασμού. Για την παροχή αυτής της υποστήριξης και για τη βελτίωση της φροντίδας για τις μητέρες και τα νεογνά, υπάρχουν εγκαταστάσεις φιλικές προς τα βρέφη σε περίπου 152 χώρες, χάρη στην Πρωτοβουλία του Π.Ο.Υ. και της UNICEF «Νοσοκομεία Φιλικά Προς τα Βρέφη».
9. Εργασία και θηλασμός: Πολλές μητέρες που επιστρέφουν στην εργασία τους εγκαταλείπουν το θηλασμό εν μέρει ή εξ ολοκλήρου, επειδή δεν έχουν επαρκή χρόνο, ή ένα μέρος για να θηλάσουν, να αντλήσουν και να αποθηκεύουν το γάλα τους. Οι μητέρες χρειάζονται ένα ασφαλές, καθαρό και ιδιωτικό χώρο μέσα ή κοντά στο χώρο εργασίας τους, για να συνεχίσουν το θηλασμό. Ενεργοποιώντας συνθήκες στο χώρο εργασίας, όπως η άδεια μητρότητας, ένα καθεστώς μερικής απασχόλησης, βρεφονηπιακούς σταθμούς στις εγκαταστάσεις , χώρους για άντληση και αποθήκευση του μητρικού γάλακτος, και διαλείμματα θηλασμού, μπορούν να βοηθήσουν.
10. Το επόμενο βήμα-Σταδιακή εισαγωγή στερεών τροφών: Προκειμένου να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες των βρεφών κατά την ηλικία των έξι μηνών, αλεσμένες στερεές τροφές (πουρές) θα πρέπει να εισαχθούν ως συμπλήρωμα για τη συνέχιση του θηλασμού. Οι τροφές για το μωρό μπορεί να είναι ειδικά παρασκευασμένες ή να έχουν τροποποιηθεί από τα οικογενειακά γεύματα. Ο Π.Ο.Υ σημειώνει ότι:
- Ο θηλασμός δεν θα πρέπει να μειωθεί κατά την εισαγωγή στερεών τροφών στην διατροφή του παιδιού
- Τα τρόφιμα θα πρέπει να δίδονται με ένα κουτάλι ή φλιτζάνι, και όχι σε μπουκάλι
- Τα τρόφιμα θα πρέπει να είναι καθαρά και ασφαλή
- Χρειάζεται άφθονος χρόνος για τα μικρά παιδιά να μάθουν να τρώνε στερεά τρόφιμα
Πηγή : who.int
