Η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζει σημαντικές έκτακτες συναντήσεις για να ληφθούν αποφάσεις για την ανταπόκρισή της στην παρούσα προσφυγική και μεταναστευτική κρίση. Η κατάσταση απαιτεί μαζική κοινή προσπάθεια που δεν είναι εφικτή εάν συνεχιστεί η τωρινή αποσπασματική προσέγγιση.
Η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη προσφυγική εισροή εδώ και δεκαετίες. Περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι έχουν διακινδυνεύσει τη ζωή τους για να διασχίσουν τη Μεσόγειο κατά το 2015 έως σήμερα. Περισσότεροι από 2.600 άνθρωποι δεν επέζησαν του επικίνδυνου αυτού περάσματος, μαζί και ο τρίχρονος Αϊλάν, του οποίου η φωτογραφία πολύ πρόσφατα συγκίνησε και άγγιξε τις καρδιές όλου του κόσμου. Αφού φτάσουν στις ακτές και τα σύνορα της Ευρώπης, συνεχίζουν το ταξίδι τους – αντιμέτωποι με το χάος και υπομένοντας ταπεινωτική μεταχείριση, εκμετάλλευση και κινδύνους στα σύνορα αλλά και κατά τη διάρκεια της πορείας τους.
Η ανιδιοτελής γενναιοδωρία ιδιωτών και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που καλωσορίζουν και βοηθούν τους νεοαφιχθέντες πραγματικά εμπνέει. Επίσης έχει υπάρξει υποδειγματική πολιτική και ηθική ηγεσία από αρκετές χώρες. Αλλά συνολικά, η Ευρώπη έχει αποτύχει να βρει μια αποτελεσματική κοινή ανταπόκριση με αποτέλεσμα άνθρωποι να υποφέρουν. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η δύσκολη αυτή κατάσταση, θα πρέπει να έχουμε όλοι στο μυαλό μας κάποια καίρια σημεία:
1. Πρόκειται κατά κύριο λόγο για προσφυγική κρίση, όχι μόνο για μεταναστευτικό φαινόμενο. Η μεγάλη πλειοψηφία όσων έφτασαν στην Ελλάδα προέρχονται από ζώνες συρράξεων όπως η Συρία, το Ιράκ, ή το Αφγανιστάν και απλά τρέπονται σε φυγή για να σώσουν τη ζωή τους. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η αξιοπρέπεια όλων των ανθρώπων που βρίσκονται εν κινήσει στις τραγικές αυτές συνθήκες, αξίζουν να χαίρουν πλήρους σεβασμού, , ανεξάρτητα από το νομικό τους καθεστώς. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε την ιδιαίτερη ευθύνη που έχουν όλα τα κράτη απέναντι στους πρόσφυγες, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
2. Η Ευρώπη δε γίνεται να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στην παρούσα κρίση με αποσπασματικό ή σταδιακά αυξανόμενο τρόπο. Καμία χώρα δε μπορεί να το κάνει από μόνη της, και καμία χώρα δεν πρέπει να αρνείται να αναλάβει το δικό της μερίδιο ευθύνης. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι όταν ένα σύστημα είναι μη ισορροπημένο και δυσλειτουργικό, μπλοκάρουν τα πάντα όταν αυξάνει η πίεση. Είναι μια καθοριστική στιγμή για την Ευρωπαϊκή Ένωση, και δεν έχει πια καμία άλλη επιλογή από το να κινητοποιήσει όλες τις δυνάμεις της για να αντιμετωπίσει την παρούσα κρίση. Ο μόνος τρόπος να βρεθεί λύση στο πρόβλημα αυτό είναι η Ε.Ε. και όλα τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν μια κοινή στρατηγική, που θα βασίζεται στην υπευθυνότητα, την αλληλεγγύη και την εμπιστοσύνη.
3. Πιο συγκεκριμένα, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα και γενναία μέτρα για να σταθεροποιηθεί η κατάσταση και κατόπιν να βρεθεί ένας τρόπος για να υπάρχει πραγματικός επιμερισμός της ευθύνης σε μεσοπρόθεσμο αλλά και μακροπρόθεσμο επίπεδο. Η Ε.Ε. πρέπει να είναι έτοιμη, και με τη συγκατάθεση και την υποστήριξη των εμπλεκόμενων κυβερνήσεων – κυρίως της Ελλάδας και της Ουγγαρίας, αλλά και της Ιταλίας – να εγκαταστήσει επείγουσες και επαρκείς δομές υποδοχής, παροχής βοήθειας και καταγραφής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να κινητοποιήσει τις ευρωπαϊκές υπηρεσίες και μηχανισμούς ασύλου, μετανάστευσης και πολιτικής προστασίας για τον σκοπό αυτό, καθώς και τους πόρους των κρατών μελών αλλά και με τη στήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.), του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και της κοινωνίας των πολιτών. Από την πλευρά μας, η Υ.Α. έχει δεσμευτεί πλήρως να ενισχύσει τις δράσεις της. Είναι εξαιρετικής σημασίας οι οικογένειες προσφύγων που αποβιβάζονται στην Ευρώπη ενώ έχουν χάσει τα πάντα να καλωσορίζονται σε ένα ασφαλές και προστατευτικό περιβάλλον.
4. Οι άνθρωποι που έχουν ένα έγκυρο αίτημα προστασίας στην αρχική διαδικασία ταυτοποίησης και διαπίστωσης του προφίλ και των αναγκών τους, θα πρέπει κατόπιν να επωφελούνται από ένα πρόγραμμα μαζικής επανεγκατάστασης, με την υποχρεωτική συμμετοχή όλων των κρατών μελών της Ε.Ε. Σύμφωνα με μια αρχική εκτίμηση, θα λέγαμε ότι υπάρχει ενδεχομένως ανάγκη για αύξηση των ευκαιριών επανεγκατάστασης σε 200.000 θέσεις. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί εάν συνδυαστεί με επαρκή ικανότητα υποδοχής, ιδίως στην Ελλάδα. Η αλληλεγγύη δεν μπορεί να αποτελεί ευθύνη μόνο μερικών ευρωπαϊκών κρατών μελών.
5. Όσοι θεωρηθούν ότι δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας και δεν μπορούν να επωφεληθούν από τις δυνατότητες νόμιμης μετανάστευσης θα πρέπει να τους παρασχεθεί βοήθεια ώστε να επιστρέψουν γρήγορα στην πατρίδα τους, με πλήρη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.
6. Οι μόνοι που επωφελούνται από την έλλειψη κοινής ευρωπαϊκής ανταπόκρισης είναι οι διακινητές που αποκομίζουν κέρδη από την απελπισία των ανθρώπων να φτάσουν στην ασφάλεια. Απαιτείται πιο αποτελεσματική διεθνής συνεργασία για να καταπολεμηθεί το δίκτυο των διακινητών, ακόμα και όσων δρουν εντός της Ε.Ε., αλλά με τρόπους που θα επιτρέπουν στα θύματα /να προστατεύονται. Αλλά καμία από τις προσπάθειες αυτές δε θα έχει αποτέλεσμα εάν δεν δοθούν περισσότερες ευκαιρίες για τους ανθρώπους να έρθουν νόμιμα στην Ευρώπη και να βρουν ασφάλεια μόλις φτάσουν. Χιλιάδες πρόσφυγες γονείς διακινδυνεύουν τις ζωές των παιδιών τους σε μη ασφαλείς βάρκες των διακινητών κυρίως γιατί δεν έχουν καμία άλλη επιλογή. Οι Ευρωπαϊκές χώρες – όπως και οι κυβερνήσεις σε άλλες περιοχές – θα πρέπει να προβούν σε θεμελιώδεις αλλαγές προκειμένου να επιτρέψουν μεγαλύτερες ποσοστώσεις για μετεγκατάσταση και εισδοχή για ανθρωπιστικούς λόγους, διευρυμένα προγράμματα χορήγησης θεωρήσεων (βίζα) και χορηγιών, υποτροφίες και άλλους τρόπους εισόδου στην Ευρώπη με νόμιμους τρόπους. Καίριας σημασίας είναι να αποτελέσει η οικογενειακή επανένωση μια πραγματική, προσβάσιμη επιλογή για πολύ περισσότερους ανθρώπους απ’ ό,τι ισχύει τώρα. Εάν διευρυνθούν οι μηχανισμοί αυτοί και γίνουν πιο αποτελεσματικοί, θα μπορέσουμε να μειώσουμε τον αριθμό των ανθρώπων εκείνων που εξαναγκάζονται να διακινδυνεύσουν τη ζωή τους στη θάλασσα λόγω έλλειψης εναλλακτικών επιλογών.
Πέρα από την επείγουσα ανταπόκριση, είναι σαφές ότι η παρούσα κατάσταση αναγκάζει όλους μας να συλλογιστούμε σοβαρά για το μέλλον. Οι μαζικές αυτές ροές ανθρώπων δε θα σταματήσουν μέχρι να αντιμετωπιστούν οι βασικές αιτίες των δεινών τους. Πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα για την αποτροπή των συρράξεων και την παύση των συνεχών πολέμων που ωθούν τόσους πολλούς ανθρώπους να εγκαταλείπουν τις εστίες τους. Οι χώρες που γειτονεύουν στις ζώνες πολέμου, που φιλοξενούν 9 στους 10 πρόσφυγες παγκοσμίως, θα πρέπει να υποστηριχθούν πολύ περισσότερο, μαζί με τις απαιτούμενες χρηματοδοτήσεις. Παράλληλα, είναι επίσης ουσιαστικής σημασίας να υπάρξει νέος προσανατολισμός των πολιτικών αναπτυξιακής συνεργασίας με στόχο να δοθεί η ευκαιρία στους ανθρώπους να έχουν μέλλον στις δικές τους πατρίδες.
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει τη στιγμή της αλήθειας. Τώρα είναι ο καιρός για να επαναδιαβεβαιώσουμε τις αξίες πάνω στις οποίες χτίστηκε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Πηγή: unhcr.gr
