Ο μακρύς δρόμος προς την επίτευξη της ισότητας των φύλων: Οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων

Jorge Cabrita and Isabella Biletta

Επιμέλεια/ Απόδοση στα Ελληνικά: Ντούνης Ανδρέας

Παρόλη την σχεδόν 60ετή δέσμευση για την επίτευξη αυτού του στόχου, η ισότητα των φύλων απέχει πολύ από το να εκπληρώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι “κινούμενοι στόχοι” – δηλαδή η συμμετοχή στην αγορά εργασίας, οι δείκτες απασχόλησης και ανεργίας, και άλλοι ποσοτικοποιήσιμοι στόχοι – δεν καθιστούν διόλου ευκολότερη την επίτευξη της ισότητας των φύλων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Επιπρόσθετα έχουν υπάρξει, τουλάχιστον σε ορισμένους ακαδημαϊκούς και κοινωνικούς κύκλους, εξελίξεις αναφορικά με τη φύση των μέτρων που θα πρέπει να αναληφθούν, με ορισμένους ειδικούς να υποδεικνύουν ότι ίσως θα είναι καλύτερη η μεταστροφή από τα μέτρα που εστιάζουν στις γυναίκες προς τα μέτρα ευρύτερης συμπερίληψης (more encompassing), που θα επιλαμβάνονται της κατάστασης τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών.

• Ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων

Οι κοινωνικοί εταίροι, όπως και άλλοι κύριοι δρώντες σε κοινωνικές και πολιτικές θέσεις, επιτελούν κρίσιμο ρόλο στην βελτίωση της συνολικότερης κατάστασης της ισότητας – ειδικότερα όσον αφορά την ισότητα των φύλων, τόσο στο επίπεδο της κοινωνίας εν γένει – όσο και ειδικότερα στους χώρους εργασίας.

Όπως επιβεβαιώνει η Έκθεση του Eurofound αναφορικά με τους “Κοινωνικούς Εταίρους και την Ισότητα των Φύλων στην Ευρώπη”, οι εθνικές οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων έχουν βρεθεί στο προσκήνιο αναφορικά με την προώθηση της ισότητας των φύλων, αν και εστίασαν περισσότερο σε εξωτερικές δράσεις που επιδρούν στην αγορά εργασίας και στην ευρύτερη κοινωνία και λιγότερο στις εσωτερικές δομές (Eurofound, 2014). Το μήνυμα που απορρέει από τις ρυθμίσεις σε επίπεδο ΕΕ δεν θα μπορούσε να είναι πιο ξεκάθαρο: ο κοινωνικός διάλογος μεταξύ των κοινωνικών εταίρων είναι εξαιρετικά σημαντικός για την προώθηση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών επί ζητημάτων εργασίας και απασχόλησης. Αποτελεί τμήμα της αναδιατυπωμένης Οδηγίας περί Ίσης Μεταχείρισης (Οδηγία 2006/54/ΕΚ), η οποία ενοποιεί σε ένα και μοναδικό κείμενο όλους τους κανόνες και τις νομολογίες του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που σχετίζονται με τις ίσες ευκαιρίες και την ίση μεταχείριση για άντρες και γυναίκες στην εργασία και την απασχόληση.

Αυτό το στοιχείο έχει ακολουθηθεί από τη συνεχιζόμενη δέσμευση που επιδεικνύουν οι Ευρωπαίοι διεπαγγελματικοί κοινωνικοί εταίροι για την αντιμετώπιση της ανισότητας των φύλων στην εργασία και την απασχόληση.

• Προσεγγίσεις των πολιτικών

Ενώ το ζήτημα του επίμονου διαχωρισμού στις αγορές εργασίας είναι εύκολο να κατανοηθεί, η κύρια δυσκολία αναφορικά με το ζήτημα της ισότητας των φύλων αποτελεί ο ορισμός της έννοιας, ο οποίος φυσικά και έχει επιπτώσεις για τη μορφή των μέτρων πολιτικής που απαιτούνται για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος.

Ορισμένα μέτρα για την επίτευξη της ισότητας των φύλων εστιάζουν στην “ισότητα των ευκαιριών” ενώ άλλα εστιάζουν στην “ισότητα των αποτελεσμάτων”. Η πρώτη προσέγγιση εκλαμβάνει την ισότητα των φύλων ως μέρος ευρύτερων στρατηγικών διαφορετικότητας και ένταξης (diversity and inclusion strategies) με στόχο τη διασφάλιση ίσων δικαιωμάτων και ευκαιριών για όλους, ανεξαρτήτως φύλου. Στη δεύτερη προσέγγιση, ο ορισμός εστιάζει περισσότερο στην έννοιας της ισότητας των αποτελεσμάτων, όπου η ισότητα των φύλων εξαρτάται από την σύγκριση των αποτελεσμάτων που έχουν επιτευχθεί από γυναίκες και άντρες (για παράδειγμα, υπό όρους αντιπροσώπευσης ή αμοιβών).

Παρά ταύτα, οι οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων δεν εφαρμόζουν μία τόσο ξεκάθαρη διάκριση κατα το στάδιο του σχεδιασμού μέτρων, αλλά τείνουν να επιδιώκουν και να εφαρμόζουν ένα αμάλγαμα εννοιών και πολιτικών.

Πίνακας – Η Διαφορετική Εστίαση στις Πολιτικές Ισότητας των Φύλων Οδηγεί σε Διαφορετικά Μέτρα Πολιτικής

Πηγή: Eurofound, 2014c.

• Διαφοροποιήσεις σε επίπεδο χωρών

Σε όρους προτεραιοτήτων των ανώτερων οργανώσεων των κοινωνικών εταίρων, η έρευνα αναγνώρισε τρείς ομάδες χωρών. Σε μία μικρή ομάδα χωρών (Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία και Πολωνία), η ισότητα των φύλων δεν αποτελεί εκφρασμένη προτεραιόττηα για τις οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων, και έτσι δεν έχουν αναπτυχθεί ειδικές δεσμεύσεις επί του ζητήματος.

Τα υπόλοιπα κράτη-μέλη διαχωρίζονται σε δύο ομάδες: οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων που έχουν είτε “σχετικά καλά ανεπτυγμένες δραστηριότητες” σχετικά με ζητήματα ισότητας των φύλων (18 χώρων) και αυτές με “μονομερείς δραστηριότητες” (6 χώρες). Είναι ενδιαφέρον ότι η ομάδα των ανεπτυγμένων δραστηριοτήτων εντάσσεται σε δύο κατηγορίες.

Στην πρώτη , τα ζητήματα ισότητας συγκαταλέγονται μεταξύ των στρατηγικών στόχων τουλάχιστον μίας οργάνωσης σε κάθε “πλευρά της βιομηχανίας”. Στη δεύτερη, η σημαντικότητα δίδεται στα ζητήματα φύλου σε όλους τους εταίρους: αυτή η περίπτωση ισχύει για την Αυστρία, τη Φινλανδία, την Ιρλανδία, τη Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πηγή: Foundation Focus, September 2015, Issue 17, Eurofound

socialpolicy.gr

Κράτα το