Απόδοση: Ελένη Τομπέα
Επιμέλεια: Ντούνης Ανδρέας
H ανοικτή πρόσβαση δεν καλύπτεται με ρητό τρόπο σε καμία από τις εμπορικές διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, υπό καθεστώς μυστικότητας. Σε αυτές τις διαπραγματεύσεις συμπεριλαμβάνονται οι TPP, ΤΤΙΡ και η TISA . Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτές δεν θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο σε όσους επιδιώκουν να δημοσιεύουν ή να χρησιμοποιούν υλικό ανοικτής πρόσβασης.
Κατ ‘αρχάς, οι on line εκδότες (όσοι δημοσιεύουν υλικό στο διαδίκτυο) εφαρμόζουν μερικές φορές TPM (μέτρα τεχνολογικής προστασίας που εφαρμόζουν το DRM) στα έργα που έχουν εκδοθεί βάσει αδειών ανοικτής πρόσβασης, ή τοποθετούν μέρος αυτών των έργων “πίσω από” paywalls, ματαιώνοντας έτσι την πρόθεση του συγγραφέα να διατίθενται τα έργα ελεύθερα. Και στις δύο περιπτώσεις, η “παράκαμψη” των TPM ή του “ελέγχου” του paywall, προκειμένου κάποιος να αποκτήσει ελεύθερη πρόσβαση στο έργο, όπως ο/η συγγραφέας του το προόριζε, μπορεί να αποτελέσει αστικό ή ποινικό αδίκημα.
Η Καναδική Ένωση Βιβλιοθηκών (σ.σ. μη κερδοσκοπικός οργανισμός που εκπροσωπεί την καναδική κοινότητα βιβλιοθηκών και πληροφόρησης) περιέγραψε το παραπάνω πρόβλημα πολύ καλά :
Οι κάτοχοι δικαιωμάτων είναι πλέον σε θέση να ξεπερνούν τα όρια των νόμιμων δικαιωμάτων της πνευματικής τους ιδιοκτησίας στην καναδική αγορά με την εγκατάσταση τεχνολογικών μέτρων προστασίας. Επειδή το μέτρο τεχνολογικής προστασίας έχει εγκατασταθεί από τον ιδιοκτήτη των δικαιωμάτων, η χρήση και η διατήρηση των υποκείμενων έργων από μια καναδική βιβλιοθήκη ή άλλων αρχείων που ήταν άλλοτε νομικά προστατευμένες, καθίσταται ακατάλληλη.
Όσο για εκείνους που διανέμουν δημόσια έργα που χρηματοδοτούνται πίσω από paywalls, οι κατηγορίες που απαγγέλθηκαν εναντίον τόσο στον αποθανόντα Aaron Swartz, όσο και στον Diego Gomez αποτελούν περιστατικά που προειδοποιούν. Η ρύθμιση “trade secrets” του TPP δημιουργεί την προοπτική για περαιτέρω τέτοιες άδικες διώξεις. Παρά το γεγονός, όπως ανεφέρεται, ότι η διάταξη δεν αφορά τα εμπορικά μυστικά με την παραδοσιακή έννοια (δηλαδή, εκείνους που εν γνώσει τους αναλαμβάνουν και παραβιάζουν την υποχρέωση της εμπιστοσύνης), αλλά απευθύνεται σε hackers που έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με ένα σύστημα υπολογιστή που υπερβαίνει την άδειά τους, ακόμη και αν δεν είχαν συμφωνήσει ποτέ να κρατήσουν εμπιστευτικές τις πληροφορίες.
Αυτές είναι δύο μόνο από τις διατάξεις του TPP που θα μπορούσαν να είναι πιο επικίνδυνες για εκείνους που επιδιώκουν να έχουν πρόσβαση και να μοιράζονται εκπαιδευτικό υλικό στο διαδίκτυο. Αλλά αυτό που είναι πιο “εμφανές” για τις συμφωνίες σε σχέση με την ανοικτή πρόσβαση είναι αυτό που δεν αναφέρεται. Εάν τα πνευματικά δικαιώματα πρόκειται να αντιμετωπίζονται ως εμπορικές συμφωνίες, τότε η συμπερίληψη εντολής για δημόσια χρηματοδοτούμενες έρευνες να είναι ελεύθερες υπό άδειες ανοιχτής πρόσβασης, φαίνεται σαν μια προφανής συμπερίληψη . Όμως, ούτε η συμφωνία TPP ούτε η ΤΤΙΡ ή η TISA έχουν συμπεριλάβει μια τέτοια διάταξη.
Στην πραγματικότητα, κάνουν -σχεδόν- ακριβώς το αντίθετο. Αν και αφορά τον ανοικτό κώδικα και όχι την ανοικτή πρόσβαση, το κείμενο του άρθρου 6 του σχετικού κεφαλαίου για το ηλεκτρονικό εμπόριο της TISA που έχει διαρρεύσει, θα απαγορεύει στην πραγματικότητα σε κάθε συμβαλλομένο μέρος της συμφωνίας να απαιτεί τον πηγαίο κώδικα του λογισμικού μαζικής αγοράς να κυκλοφορεί ανοιχτά από παρόχους υπηρεσιών άλλου μέρους.
Δεν ξέρουμε ακριβώς τι περιέχει το κεφάλαιο E-commerce της TPP συμφωνίας αλλά μπορεί να περιέχει μια παρόμοια διάταξη όπως αυτή της TISA. Εάν αυτό αποτελεί οποιαδήποτε ένδειξη, γνωρίζουμε ότι το IP κεφάλαιο της TPP απαιτεί “οι κυβερνητικές υπηρεσίες να χρησιμοποιούν μόνο μη παραβιάζοντα λογισμικό υπολογιστή που να προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και άλλων συγγενικών δικαιωμάτων” — που, αν εφαρμοστεί κατά γράμμα, θα αποκλείει τη χρήση δημόσιου λογισμικού.
Λάθη όπως αυτά είναι αναπόφευκτα, σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης που είναι κλειστή για το κοινό και που ουσιαστικά αποκλείει την είσοδο σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι διαπραγματεύσεις αυτές είναι αντιδημοκρατικές, αποτελούν ένα κατάλοιπο μιας εποχής προ-Διαδικτύου, και δεν έχουν καμία νόμιμη θέση στη άσκηση δημόσιας πολιτικής κατά τον 21ο αιώνα.
Πηγή: Electronic Frontier Foundation (ημερομηνία δημοσίευσης άρθρου 21/10/2015)
socialpolicy.gr
