Μετάφραση: Ελένη Τομπέα – Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την αντιμετώπιση της σύγχρονης δουλείας είναι ότι συχνά “κρύβεται σε κοινή θέα”. Παρακάτω αναφέρονται δέκα περιπτώσεις καταναγκαστικής εργασίας που συνήθως εμπλέκονται οι άνθρωποι.
1. Εξαπάτηση
Πολλά θύματα της σύγχρονης δουλείας εξαπατούνται και αποδέχονται κάτι το οποίο στην αρχή φαινόταν “ως μία καλή ευκαιρία”, όμως στη συνέχεια αποδεικνύεται πώς ήταν ψέμα. Παράδειγμα, μία νεαρή γυναίκα από τη Ζάμπια: της υποσχέθηκαν δουλειά ως σερβιτόρα στην Ευρώπη, αλλά μόλις έφτασε στην Ευρώπη ανακάλυψε πως δεν υπήρχε καμία τέτοια δουλειά και πως το αφεντικό της θα την εξωθούσε στην πορνεία. Την βίασαν, την κακοποίησαν και την ανάγκασαν να εργάζεται ως πόρνη χωρίς να μπορεί να στραφεί πουθενά για βοήθεια.
2. Απομόνωση
Θύματα μπορεί να απομονώνονται και να εξαναγκάζονται να δουλεύουν σε απομακρυσμένες τοποθεσίες ή να απλά να εμποδίζονται από το να έρθουν σε επικοινωνία με φίλους, την οικογένεια τους ή οποιονδήποτε άλλον μιλάει τη γλώσσα τους. Για παράδειγμα, μια οικονόμος από την Κίνα στη Γαλλία, εξαναγκάζονταν να δουλεύει 365 ημέρες το χρόνο και της απαγορευόταν η έξοδος από το σπίτι. Η επιθεώρηση εργασίας που διαπίστωσε την κατάσταση της ανέφερε πως είχε αποκοπεί από τους συγγενείς της στην Κίνα και δεν μιλούσε σχεδόν καθόλου Γαλλικά. Δεν είχε κανέναν να μιλήσει και δεν μπορούσε με κανένα τρόπο να ζητήσει βοήθεια.
3. Κατάσχεση διαβατηρίων
Η κατάσχεση των διαβατηρίων ή άλλων επίσημων εγγράφων είναι ένα κοινό μέσο για τον εξαναγκασμό εργαζομένων στο να αποδεχθούν τις κακές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας. Για παράδειγμα: ένας άνθρωπος από το Νεπάλ που εργαζόταν στη Μέση Ανατολή ανέφερε πως ο εργοδότης του τον εμπόδιζε να αφήσει τη δουλειά του ή να επιστρέψει στο σπίτι του, αφού είχε πάρει το διαβατήριό του και αρνιόταν να του το δώσει πίσω. Χωρίς το διαβατήριο, δεν μπορούσε να ταξιδέψει σπίτι του ή ακόμα και να πάει στην αστυνομία αφού φοβόταν πως θα συλληφθεί για μη κατοχή βίζας.
4. Χρέη
Πολλά θύματα καταναγκαστικής εργασίας προσπαθούν να ξεπληρώσουν ένα χρέος. Δεν πρόκειται όμως για μια συνηθισμένη οφειλή, καθώς το θύμα δεν έχει καμία εξουσία να διαπραγματευτεί τους όρους, και μπορεί αυτό (χρέος) να αλλάξει κατά την κρίση του «δανειστή» και να περάσει από γενιά σε γενιά. Αυτό ονομάζεται δουλεία για χρέη (debt bondage, debt slavery or bonded labor) και είναι ιδιαίτερα κοινή μορφή δουλείας στην Νότια Ασία. Ένα παράδειγμα από το Πακιστάν, ενός ανθρώπου που βρέθηκε δέσμιος σε καταναγκαστική εργασία μετά το δανεισμό ενός χρηματικού ποσού (200 δολάρια) από έναν τοκογλύφο. Αφού είχε σχεδόν ξεπληρώσει το χρέος του (απέμεναν αλλά 50 δολάρια) ο τοκογλύφος επέμενε πως το δάνειο ήταν για 400 δολάρια. Ο άνθρωπος δεν μπορούσε να αποδείξει ότι ο τοκογλύφος έλεγε ψέματα, έτσι αναγκάστηκε να εργαστεί για αυτόν σε ορυχείο με την ελπίδα ότι εργαζόταν για να ξεπληρώσει το χρέος του.
5. Αμισθί εργασία
Οι καθυστερημένοι μισθοί ή μη-τακτικές αμειβές δεν υποδειλώνουν πάντα σύγχρονη δουλεία. Όταν όμως αυτό γίνεται σκόπιμα ως μέσο πίεσης των εργαζομένων για να δεχθούν κακές συνθήκες ή να τους εμποδίσει να αλλάξουν εργασία, τότε αποτελεί ένα σημάδι καταναγκαστικής εργασίας. Για παράδειγμα, ένας νεαρός άνδρας από τον Νίγηρα πήγε να εργαστεί σε ένα αγρόκτημα σε ένα άλλο μέρος της χώρας για να βοηθήσει την οικογένειά του οικονομικά. Του υποσχέθηκαν ένα δωμάτιο, σίτιση και ένα καλό μισθό — ο οποίος δεν καταβλήθηκε ποτέ. Κάθε φορά που ρωτούσε, ο ιδιοκτήτης της φάρμας του υποσχόταν πως θα τον πληρώσει αργότερα. Όταν τελικά ο νεαρός απείλησε πως θα φύγει, ο ιδιοκτήτης της φάρμας τον χτύπησε και απείλησε πώς δεν θα τον πληρώσει καθόλου.
6. Πολύωρη εργασία άνευ πληρωμής υπερωριών
Ένας νεαρός άνδρας από το Μπαγκλαντές που βρήκε δουλειά στον κατασκευαστικό τομέα ανέφερε πως εργαζόταν 19-ώρες χωρίς διακοπή, δεν του καταβάλλονταν οι υπερωρίες και δεν είχε ποτέ άδεια. «Μου φέρθηκαν σαν να ήμουν ένα ζώο,» είπε. Τα ακραία ωράρια φαίνεται να είναι μια προφανής ένδειξη καταναγκαστικής εργασίας, αλλά στην πράξη, για να κοθοριστεί πως πρόκειται για τέτοια περίπτωση, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Ως γενικός κανόνας, αν ένας υπάλληλος είναι αναγκασμένος να εργάζεται υπερωρίες για περισσότερο από όσο καθορίζουν οι εθνικές εργατικές νομοθεσίες — και τελεί υπό κάποιου είδους απειλής — τότε θεωρείται καταναγκαστική εργασία.
7. Καταχρηστικές συνθήκες εργασίας και διαβίωσης
Ένας επιθεωρητής εργασίας στη Βραζιλία θυμάται εργαζομένους σε fazenda / φυτεία, να στεγάζονται σε πλαστικές παράγκες και να πίνουν μη-πόσιμο και μολυσμένο νερό. «Τους κρατούσαν σε τρύπες πίσω από τους θάμνους για να τους κρύψουν ώσπου να φύγουμε.» Άνθρωποι σε σύγχρονη δουλεία υπομένουν συνθήκες διαβίωσης και εργασίας που κανείς δεν θα δεχόταν ποτέ υπό συνθήκες ελευθερίας. Ενώ δεν αποτελούν απόδειξη καταναγκαστικής εργασίας από μόνες τους, οι κακές συνθήκες εργασίας αποτελούν συχνά κόκκινη σημαία.
8. Απειλή ή εκφοβισμός
Οι απειλές και ο εκφοβισμός αποτελούν “βάσεις” της σύγχρονης δουλείας, συνήθως εκμεταλλευόμενοι την ευπάθεια ενός προσώπου που είναι ήδη σε ασθενέστερη θέση. Αυτή ήταν η εμπειρία μιας υπηρέτριας από την Αιθιοπία στο Λίβανο που είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει την εργασία της. “Η γυναίκα για την οποία εργαζόμουν με απείλησε πως αν δεν της έδινα 600 δολάρια, θα με κατέδιδε στην αστυνομία ότι δεν έχω χαρτιά. Δεν υπήρχε τίποτα που να μπορούσα να κάνω, επειδή δεν είχα χαρτιά και γνώριζα πως η αστυνομία δεν θα με βοηθούσε.»
9. Σωματικά παγιδευμένοι
Ένα 16χρονο κορίτσι από το Καζακστάν, το οποίο διακινήθηκε προς τη Ρωσία για πορνεία, θυμάται ότι ζούσε σε ένα δωμάτιο με μπάρες στα παράθυρα και με σιδερένια πόρτα. «Ήταν αδύνατο να ξεφύγω. Διήρκησε για δύο μήνες. Με πήγαιναν στους «πελάτες» και στη συνέχεια με έφερναν πίσω, πάντα υπό φρούρηση.” Η απαγωγή ανθρώπων για εκμετάλλευση ή η διατήρησή τους σε κλειδωμένο χώρο είναι σαφές σημάδι καταναγκαστικής εργασίας.
10. Σωματική βία ή βιασμός
Η σωματική βία είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα της σύγχρονης δουλείας. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ελέγξει τα θύματα ή για την εξώθηση τους στην εκτέλεση καθηκόντων για τα οποία δεν συμφωνούν, όπως είναι η σεξουαλική επαφή με έναν εργοδότη ή η εργασία αμισθί. “Η κακοποίηση ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μόλις έφθασα και έγινε πιο συχνή και βίαιη, με την πάροδο του χρόνου,” θυμάται η 22χρονη οικιακή βοηθός από την Καμπότζη που πήγε να εργαστεί για μια οικογένεια στη Μαλαισία. «Με χαστούκιζαν, με μαστίγωναν και με γρονθοκοπούσαν συχνά.»
Πηγή: 50forfreedom.org
socialpolicy.gr
