Αναμνήσεις από το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης του ΔΠΘ

Του Νικολάου Μακαρώνη,

Απόφοιτος Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης,

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Με αφορμή την πρόσκληση του Συλλόγου Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής να παρουσιάσω τις εμπειρίες μου από τις σπουδές μου στο Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης του Δ.Π.Θ., μπήκα στην ευχάριστη διαδικασία του αναστοχασμού των τεσσάρων ετών που βίωσα ως προπτυχιακός φοιτητής.

Η επιλογή του τμήματος θα έλεγα ότι ήταν τυχαία, μια που δεν είχα προηγούμενη σχέση με το αντικείμενο, ενώ οι επαγγελματικές και οικογενειακές μου δεσμεύσεις δεν προοιώνιζαν την τόσο έντονα βιωματική μου εμπειρία. Η γοητεία που άσκησε πάνω μου, όχι μόνον ο τομέας της Κοινωνικής Πολιτικής, αλλά και το συνολικό περιβάλλον του τμήματος, με οδήγησαν στην σύναψη αυθεντικών σχέσεων με την σχολή, τους ανθρώπους της, αλλά και με το αντικείμενο σπουδών μου.

Το σημερινό Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης που εντάσσεται στην Σχολή Κοινωνικών Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών, έχει δύο εισαγωγικές κατευθύνσεις, της Πολιτικής Επιστήμης και της Κοινωνικής Διοίκησης, οι οποίες επιλέγονται με την διαδικασία των εισαγωγικών εξετάσεων. Η κατεύθυνση της Κοινωνικής Διοίκησης, δίνει την εκ των υστέρων δυνατότητα επιλογής των κατευθύνσεων της Κοινωνικής Εργασίας (κοινωνικοί λειτουργοί) και της Κοινωνικής Πολιτικής, την οποία είχα επιλέξει. Τα κτήρια του Τμήματος εδράζονται εντός της πόλης της Κομοτηνής, σε χώρο όπου συστεγάζονται τα τμήματα της Ιστορίας και Εθνολογίας και Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών. Έτσι, ο προαύλιος χώρος του πανεπιστημίου σφύζει από φοιτητική ζωή και νεανική ζωντάνια, αποτελεί τόπο ιδεολογικών ζυμώσεων, ενώ συχνά πραγματοποιούνται σε αυτόν φοιτητικές εκδηλώσεις.

Το αντικείμενο σπουδών της κατεύθυνσης Κοινωνικής Πολιτικής, είναι η παραγωγή πολιτικών που αναφέρονται σε κοινωνικά ζητήματα. Με εργαλεία την διεπιστημονική προσέγγιση, την προβολή της εθνικής, ευρωπαϊκής και διεθνούς διάστασης, την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και των ικανοτήτων της ανάλυσης και της σύνθεσης, εντοπίζονται και ερμηνεύονται οι τάσεις, οι στόχοι, η εφαρμογή, τα προβλήματα, η ρύθμιση και ο σχεδιασμός των επιμέρους, κρατικών κυρίως, πολιτικών και δράσεων, το πλαίσιο όπου αυτές διαμορφώνονται και αναπτύσσονται, καθώς και η δυναμική τους σχέση με τον ιδιωτικό και κυρίως με τον δημόσιο χώρο.

Ενδεικτικά, οι πολιτικές που μελετούνται κατά την διάρκεια των σπουδών (μέσω της εξοικείωσης με τα γνωστικά αντικείμενα και με αναλύσεις βασικών και συγκριτικών μελετών), είναι αυτές της υγείας, των ανισοτήτων, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, της μετανάστευσης, αντεγκληματικές, περιβαλλοντικές, κ.α. πολιτικές. Τα γνωστικά αντικείμενα τα οποία παρέχονται είναι η κοινωνιολογία, τα οικονομικά (μικρο, μακρο, εργασίας, δημόσια, κ.α.), το management, εγκληματολογία (εγκληματολογία, θυματολογία, αντεγκληματική, σωφρονισμός, κλπ), η μεθοδολογία κοινωνικής έρευνας, το δίκαιο (συνταγματικό, δημόσιο, δικαιώματα, κ.α.), η στατιστική, η πληροφορική, η ψυχολογία (εισαγωγή, διαπολιτισμική, κοινωνική, κλπ), η δημογραφία, και άλλα μαθήματα που συμβάλουν στην ολιστική προσέγγιση της κοινωνικής πολιτικής.

Γίνεται, λοιπόν, φανερός ο πρώτος λόγος που γοητεύθηκα από τις σπουδές μου. Αφού μου καλλιεργήθηκε η κοινωνική ευαισθησία για επίκαιρα φαινόμενα, μου παρασχέθηκαν εφόδια για την ευρεία και διεπιστημονική προσέγγισή τους και την εις βάθος μελέτη τους. Στα 38 μου χρόνια, η εκπαιδευτική διαδικασία μου ενδυνάμωσε την ιδιότητα του πολίτη, αλλά και απελευθέρωσε την σκέψη μου από τα δεσμά της «κονσερβοποιημένης» ενημέρωσης και της καρτεσιανής ερμηνευτικής μεθοδολογίας της πολιτικής. Αξίζει να αναφέρω την εντύπωση που μου έκανε η στροφή στα αντικείμενα συζήτησης των συμφοιτητών μου. Το πρώτο έτος ο μοναδικός προβληματισμός ήταν η χθεσινοβραδινή διασκέδαση, ενώ κατά την εξέλιξη των σπουδών και παρά το νεαρό της ηλικίας τους, οι συζητήσεις στρεφόταν σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα.

Στην μεταστροφή αυτή συνέβαλαν καταλυτικά οι καθηγητές του τμήματος, όχι μόνον για την υπομονή και τον ζήλο που επέδειξαν κατά την εκπαιδευτική διαδικασία, με το προσωπικό ενδιαφέρον και την βοήθεια που προσέφεραν σε κάθε μαθητή τους, αλλά και για τις γνώσεις που μας μεταλαμπάδευσαν. Σημαντικό, επίσης, θεωρώ το γεγονός ότι προκαλούσαν συνεχώς προβληματισμούς για τα ζητήματα που μας απασχολούσαν κατά καιρούς. Φαίνεται, συνεπώς, ότι ικανοποιήθηκε η ρήση του Πλάτωνα «Παιδεία, εστίν ου την υδρίαν πληρώσαι, αλλά ανάψαι αυτήν.». Μας μετέφεραν την ικανότητα να αμφισβητούμε το κάθε τι, όσο και αν αυτό μοιάζει αδιαμφισβήτητο, και να σεβόμαστε όλες τις θέσεις που έχουν επιστημονική τεκμηρίωση ή έμπνευση, άσχετα το πόσο μακριά από την δική μας λογική βρίσκονται. Και πιστεύω αυτά τα τρία, το πάθος, η αμφισβήτηση και η δεκτικότητα, αποτελούν τα κύρια συστατικά της επιστημοσύνης, έστω και σε νηπιακό επίπεδο. Αυτός είναι ο δεύτερος λόγος που γοητεύθηκα κατά την διάρκεια των σπουδών μου.

Σχετικά με τους καθηγητές μου, θα πρέπει επίσης να αναφέρω ότι ο σεβασμός τους προς τους φοιτητές, τους καθιστούσε προσηνείς και συνεργάσιμους, παρά το κύρος τους που αναπτυσσόταν και σε διεθνές επίπεδο, ενώ ορισμένους τους συναντούσες έως και αργά το βράδυ στα γραφεία τους. Ακόμη, θα πρέπει να αναφέρω ότι το τμήμα αποτελεί δεξαμενή επιλογής προσώπων για κάλυψη υψηλών πολιτικών θέσεων, γεγονός που επιβεβαιώνει το υψηλό επίπεδο των καθηγητών.

Όπως προανέφερα, παρά την ηλικία και τις δεσμεύσεις μου, βίωσα την φοιτητική μου ιδιότητα σε όλες της τις διαστάσεις της. Συμμετείχα ενεργά, όχι μόνον στα μαθήματα, αλλά και στις διεκδικήσεις, στις συνελεύσεις και στις παρέες. Οι   συμφοιτητές μου, πέραν της βοήθειας που μου προσέφεραν με την ενημέρωση και τις σημειώσεις των μαθημάτων, με δέχθηκαν στο περιβάλλον τους ως ισότιμο φοιτητή. Η παρέα μαζί τους και οι συζητήσεις εντός και εκτός του χώρου του τμήματος για ζητήματα φοιτητικά, ακαδημαϊκά, αλλά και προσωπικά, με έκαναν να νιώσω και εγώ ως μέλος της «παρέας». Ο αυθορμητισμός τους, ο νεανικός τρόπος σκέψης και ο πλούσιος συναισθηματικός τους κόσμος που κατέκλυζε κάθε δράση τους, ανανέωσε τα «γέρικα εγκεφαλικά μου κύτταρα» δίνοντας μου λίγη γεύση από την δροσιά της νιότης. Να και ο τρίτος λόγος που με γοήτευσε.

Η ασφάλεια μιας επαρχιακής και ήσυχης πόλης, οι δυνατότητες που δίδονται για δραστηριότητες, η πολιτισμική ποικιλότητα που προσδίδει πλούσιες εναλλαγές των αισθήσεων, αλλά και η έντονη και ποικίλη βραδινή ζωή με τα καφέ και τα μπαράκια που κατακλυζόταν από φοιτητές των έξι πανεπιστημιακών τμημάτων, συνέθεταν το ιδανικό περιβάλλον για να βιώσουν τα νεανικά τους χρόνια οι φοιτητές της Κομοτηνής.

Υπήρχαν όμως ορισμένα προβλήματα τα οποία έως σήμερα δεν βρήκαν ακόμη την λύση τους. Αν και πιστεύω ότι η ποιότητα της εκπαίδευσης εξαρτάται κατά μικρό ποσοστό από τις υποστηρικτικές δομές, η στέγαση ορισμένων αιθουσών σε προκατασκευασμένα κτήρια αφαιρούσε το κύρος που αναλογεί στο τμήμα, ενώ τις ημέρες που έβρεχε έντονα ο θόρυβος ήταν ανυπόφορος. Ακόμη, απουσιάζουν εργαστήρια (λ.χ. ανισοτήτων, εγκληματικότητας, φτώχειας, κλπ), τα οποία θα μπορούσαν να ενδυναμώσουν την σχέση της τοπικής κοινωνίας με το τμήμα, αλλά και να παράσχουν σημαντικές εμπειρίες στους φοιτητές. Ένα ακόμη πολύ σημαντικό μειονέκτημα των σπουδών αποτελεί η απουσία κατοχύρωσης επαγγελματικών δικαιωμάτων και η μη πρόβλεψη πλήρωσης σχετικών θέσεων με την κοινωνική πολιτική από αποφοίτους σχετικών σχολών.

Ιδιαίτερα για τα επαγγελματικά δικαιώματα και τις θέσεις εργασίας, αποτελεί ευθύνη όλων μας, των φοιτητών, των αποφοίτων, των καθηγητών, των αναγνωρισμένων και επιφανών επιστημόνων, του ΣΕΚΠ, αλλά και όλων όσων εμπλέκονται με το αντικείμενο της κοινωνικής πολιτικής, να αγωνιστούμε, ώστε το κράτος όχι μόνον να αναγνωρίσει έμπρακτα το αντικείμενο των σπουδών και την επιστημονική μας επάρκεια, αλλά να αξιοποιήσει κατά τον βέλτιστο δυνατό τρόπο την επένδυση της λειτουργίας των τμημάτων αυτών, και να αυξήσει την αποδοτικότητα των σχετικών θέσεων εργασίας ιδιαίτερα σήμερα στην οικονομική κρίση.

Εν κατακλείδι, η εμπειρία μου αυτή δεν πρόκειται να ξεθωριάσει με το πέρασμα των χρόνων, διότι δεν στηρίζεται σε μνημονικές εικόνες, αλλά αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ψυχής μου. Απόδειξη αποτελεί η συνέχιση (πιστεύω δια βίου) των σπουδών στο πεδίο της κοινωνικής πολιτικής, δίχως να αποσκοπώ σε άλλο προσωπικό όφελος, παρά μόνον σε αυτό της διατήρησης του ομφάλιου λώρου με την αρχική μου εμπειρία.

————————————

Πληροφορίες σχετικά με το Τμ. Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης στο :

Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης

του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

Παναγή Τσαλδάρη 1, Τ.Κ.69100 Κομοτηνή

Τηλέφωνο: 25310-39412

Email:secr@socadm.duth.gr

Περισσότερες πληροφορίες για το τμ. Κοιν. Διοίκησης στο http://www.socadm.duth.gr/ και στο http://duth.gr/department/socadm/