Του Κώστα Παπαντωνίου
Για τα λεφτά που θέλουν οι τράπεζες κάθε τρεις και λίγο ώστε να μην καταρρεύσουν έχουν γραφτεί συνθήματα. Τα φωνάζουν εκείνοι που κάθε μέρα τους “υπενθυμίζεται” στο τηλέφωνο ότι έχουν ένα χρέος να αποπληρώσουν. Καμιά φορά το χρέος είναι τόσο μεγάλο, που το τηλεφώνημα γίνεται ειδοποιητήριο κατάσχεσης. Δεν εξετάζεται αν ο οφειλέτης έχασε τη δουλειά του, αν έχει παιδί να ζήσει, αν όταν έμπαινε στην περιπέτεια των δανείων οι τράπεζες τον παρότρυναν να προσπεράσει τους γραμμένους με ψιλά γράμματα όρους του συμβολαίου. Οι οφειλέτες αντιμετωπίζονται αποκλειστικά ως αριθμοί, ακόμη κι αν αυτή η λογική έχει αποδειχτεί πολλές φορές λάθος όχι μόνο για τους ίδιους, αλλά και για τις τις τράπεζες που δεν καταφέρνουν να είναι βιώσιμες.
Στον αντίποδα αυτής της λογικής, η Συνεταιριστική Τράπεζα Kαρδίτσας, ενώ δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα γνωστά brands, δεν κοιτά να «τα πάρει» από τους πελάτες της. Το αποτέλεσμα είναι, κατά την περίοδο της κρίσης και συγκεκριμένα την πενταετία 2010 – 2015, να παρουσιάζει αύξηση στις χορηγήσεις κατά 53%, στις καταθέσεις 47% και στα μέλη της 66%. Τα μέλη της είναι συνολικά 7.060, τη στιγμή που οι κάτοικοι της Καρδίτσας είναι 32.000, ενώ ο πληθυσμός του νομού συνολικά φτάνει τους 113.000 κατοίκους. Η τράπεζα διαθέτει, πέραν του κεντρικού, ακόμη τρία υποκαταστήματα, τα οποία άνοιξε επίσης μέσα στην κρίση. Το 2010 εγκαινίασε το πρώτο και το 2013 το τελευταίο, με τα τωρινά δεδομένα να δημιουργούν προσδοκίες για ακόμη μεγαλύτερη ανάπτυξη.
Μέτοχος η τοπική κοινωνία
“Η θεμελιώδης διαφορά με τις συστημικές τράπεζες είναι ότι η δική μας δημιουργήθηκε από την ανάγκη της τοπικής κοινωνίας να αυτοδιαχειριστεί τον πλούτο που παράγει. Οι μέτοχοι της τράπεζας δεν είναι μεγαλοεπενδυτές. Στηρίζεται σε μικρομετόχους και σε όλους όσοι απαρτίζουν την τοπική κοινωνία», μας είπαν ο πρόεδρος της συνεταιριστικής τράπεζας Γιώργος Μπούκης και ο γενικός διευθυντής Παναγιώτης Τουρναβίτης. Στόχευσή τους μας ανέφεραν ότι είναι «η εξυπηρέτηση του μικρομεσαίου επιχειρηματία». Καθώς λοιπόν η τράπεζα «δημιουργήθηκε από την ίδια την κοινωνία, διαθέτει το πλεονέκτημα ότι ξέρει τον τοπικό παράγοντα, επιχειρηματία, έμπορο και άρα τα κεφάλαια που διαθέτει προς την τοπική αγορά και οικονομία έχουν το μέγιστο αντίκρισμα».
“Κοιτάμε τον κόσμο στα μάτια και όχι στην τσέπη”
Πρόσφατα, η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηθικών και Εναλλακτικών τραπεζών και είναι η πρώτη ελληνική τράπεζα – μέλος. «Ουσιαστικά πιστοποιείται η προσέγγιση που έχουμε όλα αυτά τα χρόνια και ειδικά στην περίοδο της κρίσης. Η σχέση μας με τον πελάτη στηρίζεται περισσότερο στην αμοιβαία κατανόηση, παρά σε μια σχέση κέρδους και αυτός είναι ο λόγος που είμαστε από τις λίγες τράπεζες που δεν χρειαστήκαμε ανακεφαλαιοποίηση, δεν πήραμε ούτε ένα ευρώ κρατική ενίσχυση και ποτέ δεν ενταχθήκαμε σε πρόγραμμα εξυγίανσης».
Η στάση που κρατά η τράπεζα απέναντι στους δανειολήπτες, και τη διαχωρίζει από τις υπόλοιπες, είναι χαρακτηριστική στη δύσκολη περίπτωση των κόκκινων δανείων. “Μία τράπεζα σαν τη δική μας μπορεί να δει πίσω από τα νούμερα, να δει τον άνθρωπο. Μπορεί να κατανοήσει τους λόγους της μη ανταπόκρισης των οικονομικών του υποχρεώσεων και να δώσει πιο άμεσα λύση. Το σημαντικό είναι ότι υπάρχει με τον πελάτη σχέση ειλικρίνειας”. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι, πριν σκάσει η βόμβα των κόκκινων δανείων, η τράπεζα είχε προνοήσει ώστε η κατάσταση να είναι διαχειρισίμη. “Η διαδικασία χορήγησης του δανείου γινόταν αφού αξιολογούνταν πρώτα αρκετοί παράγοντες. Συνέβαλε επίσης ότι έχουμε επαφή με την τοπική κοινωνία και βαθύτερη γνώση”.
Δεν “ακούγονταν” γιατί δεν μοίραζαν διακοποδάνεια
Το εγχείρημα της Καρδίτσας δεν αποτελεί πάντως γέννημα της κρίσης, καθώς υπάρχει από το 1994. Δεν «ακουγόταν» για χρόνια, ίσως γιατί ποτέ δεν μοίραζε διακοποδάνεια και θαλασσοδάνεια. Ο κόσμος την αγκάλιασε την περίοδο της κρίσης, κάτι που άλλωστε αποτυπώνεται και στους αριθμούς των μελών. «Υπήρξε για μας μια ευκαιρία να δείξουμε το πραγματικό κέρδος που υπάρχει σε μία κοινωνία όταν έχει στη διάθεσή της ένα χρηματοδοτικό εργαλείο όπως η συνεταιριστική τράπεζα». Παράλληλα, το κόστος για να γίνει κάποιος μέλος «είναι μόλις 100 ευρώ, ενώ αυτόματα δίνεται το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι». Σε επίπεδο υπηρεσιών, “έχουν πρόσβαση στα παραδοσιακά τραπεζικά προϊόντα και σε σύγχρονες υπηρεσίες υποστήριξης αγορών, όπως η κάρτα POS”.
Περνούν “για πλάκα” το stress test
Στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Φόρουμ που φιλοξενήθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο αναδείχτηκαν όλα τα τα παραδείγματα εγχειρημάτων που φανερώνουν ότι η “Κοινωνική Οικονομία” δεν είναι το αποκούμπι στην κρίση, αλλά ένας πραγματικός εναλλακτικός δρόμος για την οικονομία. Ακόμη και σύμφωνα με τη νεοφιλελεύθερη λογική, όπου το αποτέλεσμα μετράει και μόνο, ένα από τα δικά μας παραδείγματα εναλλακτικής οικονομίας, η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας, στην πρόσφατη αξιολόγηση – stress test, που έγινε από την Τράπεζα της Ελλάδος και αφορούσε όλες τις τράπεζες, είχε δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας και στο βασικό και στο δυσμενές σενάριο άνω του 18%, την ώρα που η βάση είναι 8% και οι περισσότερες τράπεζες δυσκολεύονται να την “πιάσουν”.
avgi.gr (13/02/2016)
