400 π.Χ. – Αγνοδίκη
Αναγνωρισμένη ως μία από τις πρώτες γυναίκες γυναικολόγους, η Αγνοδίκη λέγεται πως είχε το θάρρος να ασκεί την ιατρική στην Ελλάδα, όταν οι γυναίκες αντιμετώπιζαν την ποινή του θανάτου για την πρακτική της ιατρικής. Όταν τελικά την έπιασαν, δικαιώθηκε και αφέθηκε να συνεχίσει ελεύθερα να ασκεί το επάγγελμα, καθώς οι ασθενείς της την υπερασπίστηκαν.
Παρά τις σημαντικές ιατρικές εξελίξεις σε όλη την ιστορία, περισσότερες από 800 γυναίκες εξακολουθούν να πεθαίνουν κάθε μέρα από αποτρέψιμες αιτίες που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό – 99% από αυτές βρίσκονται στις αναπτυσσόμενες χώρες.
1691 – Αδελφή Χουάνα Ινές ντε λα Κρουζ
Μετά από επικρίσεις για τη μελέτη κοσμικών κειμένων, η συγγραφέας και μοναχή Χουάνα Ινές ντε λα Κρουζ του Μεξικού υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των γυναικών στην εκπαίδευση το 1691, διακηρύσσοντας πως “μπορεί κανείς κάλλιστα να φιλοσοφεί, καθώς μαγειρεύει το δείπνο.” Ένα εθνικό σύμβολο του Μεξικού, σήμερα εμφανίζεται στα μεξικανικά νομίσματα.
Ακόμη και με σημαντική πρόοδο στην επίτευξη της ισότητας των φύλων σε όλα τα επίπεδα της εκπαίδευσης, οι ανισότητες παραμένουν σε ορισμένες αναπτυσσόμενες περιοχές. Για παράδειγμα, για κάθε 100 αγόρια μόνο 70 κορίτσια εγγράφονται στο εκπαιδευτικό επίπεδο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην υποσαχάρια Αφρική.
1860 – Anna Filosofova
Μπροστά από την εποχή της, η ακτιβίτρια υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών και φιλάνθρωπος από την Ρωσία Anna Filosofova, πίστευε ότι ήταν καλύτερο να εκπαιδεύσεις και να μορφώσεις τους φτωχούς παρά να τους προσφέρεις παροχές σε χρήμα. Το 1860, συν-ίδρυσε μια κοινότητα για την παροχή στήριξης στους φτωχούς, συμπεριλαμβανομένων όχι μόνο οικονομικά προσιτής στέγασης, αλλά και αξιοπρεπούς εργασίας για τις γυναίκες.
Η φτώχεια είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της εποχής μας, που επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες και τα κορίτσια, την υγεία, την απασχόληση και την ασφάλειά τους. Σήμερα, 836 εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.
1893 – Kate Sheppard
Η πιο γνωστή σουφραζέτα της Νέας Ζηλανδίας, η Kate Sheppard, μαζί με συναδέλφισες της ακτιβίστριες παρουσίασε μια αναφορά στο Κοινοβούλιο ζητώντας την ψήφο των γυναικών με σχεδόν 32.000 υπογραφές – μια στρατηγική κίνηση που οδήγησε τη Νέα Ζηλανδία στο να γίνει η πρώτη αυτο-κυβερνούμενη χώρα που χορήγησε εθνικά δικαιώματα ψήφου στις γυναίκες το 1893.
Η εκπροσώπηση των γυναικών στην πολιτική εξακολουθεί να υστερεί. Το 2015, μόνο το 22% του συνόλου των εθνικών κοινοβουλίων ήταν γυναίκες, μια αργή αύξηση από το 11,3% του 1995.
1911 – Raichō Hiratsuka
Μια πρωτοποριακή ιαπωνική συντάκτρια, συγγραφέας και πολιτική ακτιβίστρια, η Raicho Hiratsuka συν-ίδρυσε το πρώτο γυναικείο λογοτεχνικό περιοδικό στη χώρα, το “Seito” το 1911, μέσω του οποίου αμφισβήτησε τους παραδοσιακούς ρόλους των γυναικών στο σπίτι. Στο πρώτο τεύχος του περιοδικού, ενθάρρυνε τις γυναίκες να “αποκαλύψουν την ιδιοφυΐα που κρύβουν μέσα τους!”
Οι γυναίκες σήμερα υποεκπροσωπούνται κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στις ειδήσεις. Μόνο περίπου 1 στους 4 ανθρώπους που ακούγονται ή διαβάζονται στις ειδήσεις είναι γυναίκες. Επίσης, οι γυναίκες κατέχουν μόνο το 27% των υψηλόβαθμων θέσεων εργασίας στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
1951 – Doria Shafik
Η Doria Shafik έπαιξε καταλυτικό ρόλο σε κίνημα υπέρ των γυναικείων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο, όταν το 1951, μαζί με 1.500 γυναίκες εισέβαλαν στο κοινοβούλιο απαιτώντας πλήρη πολιτικά δικαιώματα, ισότητα στις αμοιβές και μεταρρυθμίσεις στους νόμους περί προσωπικής κατάστασης. Οι προσπάθειες αυτές, μαζί με αμέτρητες άλλες, βοήθησαν για να ανοίξει ο δρόμος για το δικαίωμα των γυναικών στην ψήφο το 1956.
Η ισότητα των φύλων ενώπιον του νόμου ακόμα δεν ισχύει πάντα στην πραγματικότητα. Παρά το γεγονός ότι περισσότερες από 140 χώρες εγγυώνται την ισότητα των φύλων στα συντάγματά τους, οι γυναίκες αντιμετωπίζουν ανισότητες άμεσα και έμμεσα μέσω των νόμων, πολιτικών, στερεότυπων και κοινωνικών πρακτικών.
1951 – Rosalind Franklin
Το 1951, η Βρετανή χημικός Rosalind Franklin άνοιξε το δρόμο για την ανακάλυψη της διπλής έλικας του DNA, μέσω της επαναστατικής χρήση περίθλασης ακτίνων Χ. Η Franklin συνέλαβε την κρίσιμη αποδεικτική φωτογραφία μετά από έκθεση 100 ωρών σε δέσμες ακτίνων Χ από ένα μηχάνημα που είχε η ίδια τελειοποιήσει.
Το μερίδιο των γυναικών σήμερα στις φυσικές επιστήμες, τη μηχανική και την τεχνολογία, την ιατρική και τις επιστήμες υγείας, τις γεωργικές επιστήμες, τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, είναι μόνο περίπου 30%.
1960 – Ριγκομπέρτα Μεντσού
Η πρώτη ιθαγενής που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, η Rigoberta Menchu πραγματοποίησε εκστρατείες για την κοινωνική δικαιοσύνη, την εθνο-πολιτισμική συμφιλίωση και τα δικαιώματα των αυτοχθόνων πληθυσμών κατά τη διάρκεια και μετά τον εμφύλιο πόλεμο στη Γουατεμάλα (1960-1996). Το 2006, συν-ίδρυσε την Πρωτοβουλία των Γυναικών κατόχων Νόμπελ για να δώσει έμφαση στην συνεισφορά των γυναικών για την ειρήνη, τη δικαιοσύνη και την ισότητα.
Οι γυναίκες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι για την διαρκή ειρήνη. Μελέτες δείχνουν ότι υπάρχει μια μεγαλύτερη πιθανότητα κατά 35% οι ειρηνευτικές συμφωνίες να διαρκέσουν 15 χρόνια, όταν συμμετέχουν γυναίκες. Ωστόσο, οι γυναίκες εξακολουθούν να απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό από τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
1973 – Μπίλυ Τζιν Κινγκ
Η πρωτοπόρα Αμερικανή πρωταθλήτρια του τένις και ακτιβίστρια για την κοινωνική αλλαγή, Billie Jean King, απείλησε να μποϊκοτάρει το US Open το 1973, εάν δεν δινόταν στις γυναίκες ίσο χρηματικό έπαθλο – ένα αίτημα που ικανοποιήθηκε, καθιστώντας το US Open το πρώτο μεγάλο τουρνουά στο είδος του που προσέφερε ισότητα στις αμοιβές.
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων εξακολουθεί να υφίσταται για τις γυναίκες σε όλους τους τομείς της ζωής. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι γυναίκες κερδίζουν 24% λιγότερο από τους άνδρες.
1992 – Unity Dow
Ως ενάγων, η Unity Dow κέρδισε μια ιστορική υπόθεση το 1992, επιτρέποντας στις γυναίκες που είναι παντρεμένες με μη-πολίτες της Μποτσουάνα να έχουν το δικαίωμα να απονέμουν ιθαγένεια στα παιδιά τους. Αργότερα, ως η πρώτη γυναίκα δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου της Μποτσουάνα, απέκτησε διεθνή αναγνώριση για μια υπόθεση που επέτρεψε σε αυτόχθονες της Μποτσουάνα να επιστρέψουν στις πατρογονικές εστίες τους.
Υπάρχει ακόμα δρόμος για πρόοδο όσον αφορά την ιθαγένεια. Σε περισσότερες από 60 χώρες, οι γυναίκες στερούνται το δικαίωμα να αποκτούν, να αλλάζουν ή να διατηρούν την εθνικότητά τους, μεταξύ των οποίων την απόκτηση ιθαγένειας στους αλλοδαπούς συζύγους.
1990 – Βαντάνα Σίβα
Μια αφοσιωμένη οικολόγος, η Vandana Shiva δημιουργεί το Ίδρυμα Ερευνών Ναντβάνια για την Επιστήμη, την Τεχνολογία και την Οικολογία στην Ινδία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, για τη διατήρηση των μοναδικών στελεχών των καλλιεργειών σπόρων και για την εκπαίδευση αγροτών σχετικά με την οικολογική ποικιλομορφία. Μέσω του Ιδρύματος Ναντβάνια, δημιούργησε επίσης ένα πρόγραμμα για τη βιοποικιλότητα, τα τρόφιμα και το νερό, το οποίο εξουσιοδοτεί τις γυναίκες όσον αφορά την προστασία των συνθηκών διαβίωσης των κοινοτήτων τους.
Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι μια βασική κινητήρια δύναμη για την οικονομική χειραφέτηση των γυναικών. Ωστόσο, σήμερα, λιγότερο από το 20% των γαιοκτημόνων είναι γυναίκες. Οι έμφυλες διαφορές στην πρόσβαση σε γαίες και πιστώσεις μπορεί να περιορίσουν τις οικονομικές ευκαιρίες για τις αγρότισσες.
2016 – Loveness Mudzuru και Ruvimbo Tsopodzi
Οδηγώντας την κυβέρνηση της Ζιμπάμπουε στο δικαστήριο για τους παιδικούς γάμους, οι πρώην παιδιά-νύφες Loveness Mudzuru και Ruvimbo Tsopodzi έγραψαν ιστορία το 2016, όταν το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ζιμπάμπουε αποφάνθηκε υπέρ τους, δηλώνοντας ότι κανείς στη χώρα δεν μπορεί να συνάψει γάμο, συμπεριλαμβανομένων των γάμων με το εθιμικό δίκαιο, πριν από την ηλικία των 18 ετών.
Παγκοσμίως, περισσότερες από 700 εκατομμύρια γυναίκες που ζουν σήμερα παντρεύτηκαν πριν από την ηλικία των 18 ετών. Από αυτές, 250 εκατομμύρια παντρεύτηκαν πριν τα 15 τους έτη.
Πηγή: unwomen.org
Απόδοση-Επιμέλεια: Τομπέα Ελένη
socialpolicy.gr
