Του Αντώνη Πύργου,
Κοινωνικός Ερευνητής,
Απόφοιτος Τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής,
Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
Το κοινωνικό περιβάλλον
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σταδιακή μεταβολή και συρρίκνωση του Κράτους και η κατά περίπτωση άσκηση ενός νέου μοντέλου διοίκησης, με έμφαση τις περικοπές των δημόσιων και κοινωνικών δαπανών και αποτέλεσμα τη σταδιακή μείωση της κρατικής χρηματοδότησης και τον ακραίο περιορισμό της κοινωνικής προστασίας, πλήττοντας έτσι τις ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες, εξωθώντας τες σε βίαιη μαζική φτωχοποίηση και κοινωνικό αποκλεισμό.
Στο ζοφερό κοινωνικό οικονομικό περιβάλλον που μας περικλείει μπορεί κανείς να παρατηρήσει εγχειρήματα, ενέργειες και δράσεις που προκύπτουν μέσα από τοπικές συμπράξεις, φορείς αλληλεγγύης και συνεργασίας. Πρωτεργάτες σε αυτό το νέο μοντέλο άσκησης κοινωνικής πολιτικής είναι συνεργαζόμενοι φορείς της δημόσιας και ιδιωτικής πρωτοβουλίας, της κοινωνίας των πολιτών, όπως σύλλογοι, οργανώσεις, συνεταιρισμοί, Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις [1] και ΜΚΟ. Οι συνέργειες αυτές επιδιώκουν να παράσχουν τα απαραίτητα εφόδια στις ομάδες στόχου ώστε, με την κατάλληλα προσαρμοσμένη υποστήριξη να καταφέρουν να επανενταχθούν.
Μια νέα επαγγελματική πρόκληση για την αποκατάσταση των αποφοίτων Κοινωνικής Πολιτικής
Καταθέτοντας την προσωπική μου εμπειρία στον επαγγελματικό χώρο της διαχείρισης προγραμμάτων ΕΣΠΑ και άλλων χρηματοδοτούμενων αναπτυξιακών προγραμμάτων, στόχος μου είναι να αναδείξω τις προοπτικές που μπορούμε να δημιουργήσουμε, δρώντας είτε σαν φυσικά πρόσωπα είτε σαν ομάδες. Ως απόφοιτος του τμήματος Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής αρχικά δραστηριοποιήθηκα επαγγελματικά σε ΜΚΟ παρέχοντας συμβουλευτική υποστήριξη σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες (μετανάστες, πρόσφυγες, ρομά), σε θέματα που σχετίζονταν με την οικογένεια, την απασχόληση, την εκπαίδευση, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα του παιδιού. Σταδιακά, η απασχόλησή μου αφορούσε το σχεδιασμό δράσεων υλοποίησης των παραπάνω θεωρητικών πρακτικών με σκοπό την απόκτηση μετρήσιμων αποτελεσμάτων, που μετέπειτα αξιοποιήθηκαν στη σύνταξη και την υποβολή προτάσεων ένταξης και ομαλής ενσωμάτωσης.
Όταν ο κύκλος με τις ΜΚΟ ολοκληρώθηκε, οι συνθήκες που επικρατούσαν στην αγορά εργασίας με κατεύθυναν σε έργα που υλοποιούσαν Τοπικές Συμπράξεις για ολοκληρωμένες παρεμβάσεις ενίσχυσης ευπαθών κοινωνικά ομάδων (νέοι άνεργοι, μακροχρόνια άνεργοι, μετανάστες, παλιννοστούντες, άτομα ευρισκόμενα σε κατάσταση φτώχειας). Στις δράσεις αυτές συμμετείχαν φορείς του δημοσίου, του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών και σχετίζονταν με τοπικές πρωτοβουλίες για την απασχόληση και την επανένταξη στην τοπική κοινωνία. Παρουσιάζοντας συνοπτικά τις δράσεις, αναφέρω ενδεικτικά την υποστήριξη μέσω εξεύρεσης εργασίας, την ενδυνάμωση στη θέση απασχόλησης, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας με ένταξη των επιχειρήσεων σε επενδυτικά προγράμματα ΕΣΠΑ, την ανάπτυξη της αλληλέγγυας Κοινωνικής Οικονομίας με έμφαση στη λειτουργία κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων, την παροχή συμβουλών και κατάρτισης προσαρμοσμένης στις συγκεκριμένες ανάγκες των μειονεκτούντων.
Η μεγάλη ευκαιρία που παρουσιάζεται μέσα από τα αναπτυξιακά προγράμματα ΕΣΠΑ
Στο νέο αναπτυξιακό περιβάλλον παρατηρείται η τάση για αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αδυναμιών της χώρας που συνετέλεσαν στην εμφάνιση της οικονομικής κρίσης αλλά και των οικονομικών και κοινωνικών παθογενειών.
Στόχος της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» είναι η προαγωγή της ανάπτυξης, με αποτελεσματικότερες επενδύσεις στην εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία, χωρίς αποκλεισμούς, με ιδιαίτερη έμφαση στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στη μείωση της φτώχειας.
Το νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 δίνει έμφαση κυρίως στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, στην ποιοτική επιχειρηματικότητα με αιχμή την καινοτομία, στην ανάπτυξη και αξιοποίηση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού – στην ενεργό κοινωνική ενσωμάτωση μέσω της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας και στην ενίσχυση εκείνων των κοινωνικών στρωμάτων που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση.
Από τα παραπάνω προκύπτει πως στο προσεχές χρονικό διάστημα, αναμένονται προσκλήσεις για την υποβολή προτάσεων έργων ενίσχυσης στους παραπάνω άξονες προτεραιότητας, όπου απόφοιτοι Κοινωνικής Πολιτικής είναι κατ’ ουσίαν κατάλληλοι για το σχεδιασμό προτάσεων, το συντονισμό, τη διαχείριση και την ομαλή υλοποίηση έργων και δράσεων του νέου ΕΣΠΑ.
Καταληκτικά, η επαγγελματική ενασχόληση στον τομέα της Κοινωνικής Πολιτικής παρουσιάζει πολλές προκλήσεις, πολλές δυνατότητες αλλά και πολλές δυσκολίες. Οι συνθήκες είναι κατάλληλες αυτό που απομένει είναι η δημιουργία ενός ισχυρού πλέγματος συνεργασίας και συναδελφικής αλληλεγγύης ώστε από κοινού να προχωρήσουμε στη χάραξη μιας Κοινωνικής Πολιτικής από τους ευάλωτους για τους ευάλωτους, ο χρόνος είναι το παρόν.
«Δεν υπάρχει αληθινή ηδονή, εκτός από εκείνη που δίνει η δημιουργικότητα. Είτε φτιάχνει κανείς μολύβια, είτε μπότες, είτε ψωμί, είτε παιδιά. Χωρίς δημιουργία δεν υπάρχει αληθινή ευχαρίστηση..»
Λέων Τολστόι
——————————
[1] Σύμφωνα με τον Ν. 4019/2011, Κοινωνική Οικονομία ορίζεται: “το σύνολο των οικονομικών, επιχειρηματικών, παραγωγικών και κοινωνικών δραστηριοτήτων, οι οποίες αναλαμβάνονται από νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων, των οποίων ο καταστατικός σκοπός είναι η επιδίωξη του συλλογικού οφέλους και η εξυπηρέτηση γενικότερων κοινωνικών συμφερόντων”. Ως φορέας της Κοινωνικής Οικονομίας, θεσπίζεται η Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (Κοιν.Σ.Επ.).
