“Πραγματοποιώντας την υπέρβαση για τα δικαιώματα του παιδιού”

Ομιλία του Διευθυντή του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) κατά την διάρκεια της διαβούλευσης για την “Υπεράσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού στην υφιστάμενη μεταναστευτική κρίση” (‘Upholding the rights of the child in the current migration crisis’) που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του συνεδρίου υψηλού επιπέδου του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Δικαιώματα του Παιδιού (2016-2021) στη Σόφια, στη Βουλγαρία, στις 5 Απριλίου 2016.

Υπουργοί, κυρίες και κύριοι, διακεκριμένοι σύνεδροι,

Σας ευχαριστώ για την εισαγωγή, και ευχαριστώ πολύ τους οργανωτές για αυτό το σημαντικό συνέδριο. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος για την πρόσκληση μου στο πάνελ για την “υπεράσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού στην υφιστάμενη μεταναστευτική κρίση’, ένα θέμα που έχει απασχολήσει τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και εμένα προσωπικά για αρκετό καιρό τώρα.

Προτού συνεχίσω αναφερόμενος στα παιδιά-πρόσφυγες με περισσότερες λεπτομέρειες, θα ήθελα να χαιρετήσω τους νέους στρατηγικούς τομείς του Συμβουλίου της Ευρώπης που βοηθούν στην ενδυνάμωση και προστασία όλων των παιδιών. Οι τρεις πρώτοι από τους πέντε στρατηγικούς τομείς προτεραιότητας που αναγνωρίζονται σε αυτή την ολοκληρωμένη στρατηγική είναι:

• ισότητα ευκαιριών για όλα τα παιδιά
• συμμετοχή όλων των παιδιών
• μία ζωή απαλλαγμένη από την βία για όλα τα παιδιά

Η έμφαση σε όλα τα παιδιά είναι ευπρόσδεκτη, και θυμίζει τον στόχο των Ηνωμένων Εθνών για ‘όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους’. Με στόχο να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός, θα πρέπει να θυμηθούμε ότι συγκεκριμένες ομάδες ανήλικων όπως αυτές με υπόβαθρο Ρομά ή με αναπηρία έχουν ανάγκη την ιδιαίτερη εστίαση και προσοχή μας.

Μιλώντας για τις ιδιαιτέρως ευάλωτες ομάδες παιδιών, επιστρέφω στο θέμα των προσφύγων. Τα παιδιά-μετανάστες και τα παιδιά-πρόσφυγες αποτελούν στις ημέρες μας από τις πλέον εκτεθειμένες ομάδες στην Ευρώπη, με χιλιάδες παιδιά με οικογένειες ή μόνα τους να καταφθάνουν καθημερινώς με πολλά από αυτά να χάνουν τη ζωή τους στην προσπάθεια αυτή. Σχεδόν μόλις δύο μήνες πριν στάθηκα σε ένα κέντρο στη Λέσβο και είδα παιδιά να με κοιτάζουν πίσω από έναν φράχτη από συρματόπλεγμα. Παρότι κλείστηκαν σε αυτή την δομή για την δική τους ασφάλεια, είναι απόλυτα δικαιολογημένο να θεωρήσουν ότι βρίσκονται φυλακισμένοι.

Από όλα τα παιδιά που καταφθάνουν, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι είναι ασφαλώς οι πιο ευάλωτοι. Ο αριθμός των ασυνόδευτων παιδιών που εξαφανίζονται από τις δομές υποδοχής τόσο στις χώρες – μετάβασης (transit) όσο και στις χώρες προορισμού έπειτα από την άφιξη στην Ε.Ε. προσεγγίζει τις δεκάδες χιλιάδες, ένας σοκαριστικά υψηλός αριθμός. Στην Σουηδία, ένα στα τέσσερα παιδιά χάνεται από τις δομές φιλοξενίας. Στη Σλοβενία, έχει υπολογιστεί ότι το 80% των παιδιών που φιλοξενούνται στην Υπηρεσία Ασύλου εξαφανίζεται.

Τι μπορεί να γίνει για τα παιδιά-μετανάστες; 

Πρωταρχικά, ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων καλεί στην άμεση ανάθεση καθηκόντων σε εξειδικευμένους κηδεμόνες. Η διαδικασία αυτή στην παρούσα φάση διαρκεί ως και οχτώ μήνες, και ακόμη και μετά την ανάθεσή τους, ορισμένοι κηδεμόνες θα πρέπει να φροντίσουν ως και 150 παιδιά. Ο Οργανισμός καλωσορίζει τις προτάσεις του Γενικού Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης για την αύξηση της παιδικής προστασίας σε αυτό τον τομέα.

Με τον σταθερά αυξανόμενο αριθμό των νέων αφίξεων, τα εθνικά συστήματα παιδικής προστασίας και οι τοπικές κοινότητες δέχονται επίσης εξαιρετικές πιέσεις. Για να ξεκινήσει η επανόρθωση αυτής της κατάστασης, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα προστατευτικά πλαίσια τίθενται σε ισχύ για την προστασία των παιδιών από τη βία, την εκμετάλλευση και το trafficking. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Την ανάπτυξη στελεχών παιδικής προστασίας και έτερου καταρτισμένου προσωπικού.
• Την ανάπτυξη ενός μηχανισμού παραπόνων που θα είναι προσβάσιμος σε παιδιά σε συνθήκες υποδοχής και κράτησης.
• Μέτρα για τη διατήρηση της οικογενειακής ενότητας και την αποτροπή του αποχωρισμού.
• Την ενδυνάμωση των συστημάτων παιδικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων υγείας, εκπαίδευσης και δικαιοσύνης, που όχι μόνο θα βοηθήσει στην καλύτερη δυνατή φροντίδα των παιδιών προσφύγων και μεταναστών και των οικογενειών τους, αλλά θα στηρίξει επίσης την ένταξη τους στις τοπικές κοινότητες.

Στον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., πραγματοποιούμε αρκετά βήματα για να αυξήσουμε το επίπεδο παιδικής προστασίας εντός της μεγαλύτερης μεταναστευτικής κρίσης που έχει αντιμετωπίσει η Ευρώπη από την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πρόσφατα εκδόσαμε ένα εγχειρίδιο σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την κηδεμονία για παιδιά που στερούνται της γονεϊκής φροντίδας, ενώ παράλληλα αξιοποιούμε αυτήν την εργασία σε πρακτικό επίπεδο καθώς αναπτύσσουμε εμπειρογνώμονες για την μετανάστευση και την παιδική προστασία στα “hotspots” στην Ελλάδα, όπου θα παράσχουμε συμβουλευτική περί των θεμελιωδών δικαιωμάτων και θα στηρίξουμε την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία υποστήριξης για το Άσυλο, την EASO, και την FRONTEX.

{…}

Κυρίες και κύριοι,

Καθώς συναντιόμαστε αυτή την ανοιξιάτικη ημέρα, αντιμετωπίζουμε την προοπτική σημαντικά αυξημένων αριθμών παιδιών – προσφύγων που θα πραγματοποιήσουν το επικίνδυνο ταξίδι στη Μεσόγειο καθώς βελτιώνονται οι καιρικές συνθήκες. Ποιά θα είναι η τύχη τους; Θα γίνουν σεβαστά τα δικαιώματά τους; Αυτή είναι η πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη μας.

Σας ευχαριστώ.

Michael O’ Flaherty

Μετάφραση / Απόδοση – Ντούνης Ανδρέας

fra.europa.eu

socialpolicy.gr