Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού βιβλίου, το socialpolicy.gr εξερευνά τον πλέον διάσημο συγγραφέα παιδικών βιβλίων και αποκαλύπτει πληροφορίες για τον ίδιο και τα έργα του που είναι άγνωστες στο ευρύ κοινό.
Οι ταινίες, οι κακές μεταφράσεις και οι αστικοί μύθοι έχουν δημιουργήσει διάφορες απόψεις για τον συγγραφέα. Για παράδειγμα, όλοι γνωρίζουμε για το διάσημο μπαλόνι από το έργο του Βέρν “Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες”. Για την ακρίβεια, αυτό το ταξίδι με μπαλόνι έχει γίνει λίγο πολύ ένα σύμβολο όχι μόνο για το βιβλίο, αλλά και για τον ίδιο τον Ιούλιο Βερν.
Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει μπαλόνι στον “Γύρο του Κόσμου σε 80 Ημέρες”.
Αυτοί είναι λοιπόν ορισμένοι μύθοι για το συγγραφέα, που μπορεί να μην είχατε ποτέ συνειδητοποιήσει ότι επρόκειτο για μύθους.
“Ο Βερν ήταν ένας συγγραφέας βιβλίων κυρίως για παιδιά”.
Η ιδέα ότι ο Ιούλιος Βέρν είναι συγγραφέας για τα παιδιά περιορίζεται λίγο-πολύ σε αγγλόφωνες χώρες. Σχεδόν παντού αλλού στον κόσμο, θεωρείται όχι μόνο ένας από τους σημαντικότερες συγγραφείς του 19ου αιώνα, αλλά και ένας συγγραφέας που τον αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά. Ένας πρόσφατος κατάλογος βιβλίων και εγγράφων σχετικά με τον Βερν και των έργων του αναφέρει περισσότερους από 4.000 τίτλους και ο αριθμός αυξάνεται καθημερινά. Κατά ένα ειρωνικό τρόπο, από τα περισσότερα από 60 βιβλία του, ο Βερν έγραψε μόνο δύο ειδικά για παιδιά.
Πως λοιπόν ο Βερν θεωρείται ένας συγγραφέας βιβλίων κατάλληλων μόνο για παιδιά στις ΗΠΑ αλλά ισάξιου επίπεδου με τον Ντίκενς και τον Τολστόι οπουδήποτε αλλού στον κόσμο;
Κατά ένα μεγάλο βαθμό το σφάλμα οφείλεται στις λανθασμένες μεταφράσεις, που ήταν γεμάτες με επιστημονικά λάθη αλλά και τις αλλαγές και τις παραλείψεις οι οποίες έρχονταν σε σύγκρουση με τις πολιτικές και θρησκευτικές απόψεις της βικτωριανής Αγγλίας. Για παράδειγμα, ο αρχικός μεταφραστής του έργου “20.000 λεύγες κάτω από την θάλασσα” διέγραψε περισσότερο από το 20% του βιβλίου, επειδή ήταν ένας συντηρητικός Βρετανός προτεστάντης ενώ ο Βερν ένας φιλελεύθερος Γάλλος καθολικός.
Αυτό σε συνδιασμό με κυριολεκτικά εκατοντάδες μεταφραστικά λάθη (π.χ. το “Badlands of Nebraska” μεταφράστηκε ως “disagreeable territory of Nebraska”) και φοβερά επιστημονικά λάθη (ο μεταφραστής παρέχει μια προσεκτική εξήγηση για το πώς επιπλέει ο Ναυτίλος, διότι ο σίδηρος είναι ελαφρύτερος από το νερό). Όλα αυτά τα λάθη αποδόθηκαν στον Βερν, και επειδή ένα μεγάλο μέρος του κοινωνικού και πολιτικού περιεχομένου των βιβλίων του αφαιρέθηκε, τα έργα του δεν φαίνοταν σαν τίποτα περισσότερο από ασήμαντες ιστορίες περιπέτειας στους αγγλόφωνους αναγνώστες.
Δυστυχώς, όταν κακές και αδέξιες μεταφράσεις όπως αυτές, δημοσιεύθηκαν και μπορούσαν να αναπαραχθούν δωρεάν, έγιναν οι «πρότυπες» μεταφράσεις που εκδίδονται ακόμα και σήμερα. (Μια ένδειξη ότι έχετε την λανθασμένη παλιά μετάφραση του “20.000 Λεύγες” : Ψάξτε για ένα κεφάλαιο με τίτλο, “Από το Γεωγραφικό πλάτος 47 ° 24 έως το γεωγραφικό μήκος 17 ° 28” -το οποίο περιγράφει κάτι αδύνατο).
Στις αρχές τις δεκαετίας του 1960, δημοσιεύθηκαν ευτυχώς, νέες, ακριβείς, χωρίς περικοπές, μεταφράσεις από τα πιο διάσημα μυθιστορήματα του Βερν. Αυτό οδήγησε στη σημερινή αναγέννηση του ενδιαφέροντος για τον Βερν στις αγγλόφωνες χώρες, όπου τώρα λαμβάνεται πολύ πιο σοβαρά ως συγγραφέας από ότι στο παρελθόν.
“Παρόλο που έγραψε ιστορίες περιπέτειας που διαδραματίζονται παντού στον πλανήτη, ήταν ένας συγγραφέας που δεν άφησε ποτέ την γενέτειρά του τη Γαλλία”.
Αυτή είναι μια “πραγματικότητα” για τον Βέρν που μπορεί να βρείτε σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό βιβλίων αναφοράς … και αυτό είναι απολύτως αναληθές. Ο Βέρν όχι μόνο ταξίδεψε εκτενώς σε όλη την Ευρώπη, την Σκανδιναβία, τις Βρετανικές Νήσους και τη Μεσόγειο, αλλά είχε στην κατοχή του και ένα γιοτ στο οποίο ουσιαστικά ζούσε (Οι “20.000 Λεύγες” γράφτηκαν κατά ένα μεγάλο βαθμό εκεί). Ο Βερν ταξίδεψε ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες μια φορά.
“Ο Βερν αντέγραψε πολλές από τις «εφευρέσεις» του από τα αμερικανικά μυθιστορήματα”.
Αυτό είναι ίσως το πιο διαδεδομένο ψέμα για τον Βερν και υπάρχουν αρκετές ιστοσελίδες που είναι αφιερωμένες στη διαιώνιση αυτού του μύθου. Η ιστορία είναι ότι ένας έφηβος – συγγραφέας που έγραφε μυθιστορήματα (dime novels) o Luis Senerans έστειλε μερικά έργα του στον Βερν και εκείνος έκλεψε τις περισσότερες ιδεές του.
Η αλήθεια είναι ότι εκτός από το γεγονός πως δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι υπήρξε ποτέ τέτοια αλληλογραφία ή ότι ο Βερν διάβασε ποτέ κάποιο από τα μυθιστορήματα του Senarens (υπάρχει επίσης το ζήτημα για την ικανότητα του Βερν να διαβάζει αγγλικά), η χρονολογική σειρά των γεγονότων καταρρίπτει ουσιαστικά τον μύθο.
Ο Senarens γεννήθηκε το 1863 και δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα σε ηλικία 19 ετών. Το μυθιστόρημα του ήταν το “Frank Reade, Jr., and His Steam Wonder”, το οποίο δημοσιεύθηκε το 1882, σχεδόν είκοσι χρόνια μετά αφότου ο Βερν είχε δημοσιεύσει το πρώτο του μυθιστόρημα. Το μυθιστόρημα του Βερν που συνήθως χρησιμοποιείται ως αποδεικτικό στοιχείο της κλοπής του Βερν είναι ο “Ροβήρος ο Κατακτητής”, στο οποίο πρωταγωνίστησε η γιγαντιαία μηχανή, Άλμπατρος, μια μηχανή σχεδόν πανομοιότυπη με εκείνη που ο Senarens περιγράφει στο έργο του “Queen Clipper of the Clouds.” Όμως το μυθιστόρημα του Βερν δημοσιεύθηκε σε συνέχειες για πρώτη φορά το 1886, ενώ του Senarens δεν είχε δημοσιευθεί μέχρι το 1893. Τέλος στον αστικό αυτό μύθο δίνει το γεγονός ότι ο Βερν είχε αρχίσει να γράφει το έργο του πριν ο Senarens είχε καν γεννηθεί!
Όχι μόνο ο Senaren έκλεψε τις ιδέες από τον Verne, αλλά και οι εκδότες του χρησιμοποίησαν τις εικόνες από τα μυθιστορήματα του Βερν για τις ιστορίες του Frank Reade!
“Ο Βερν ήταν κατά κύριο λόγο συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας”
Όχι ακριβώς. Από τα 54 μυθιστορήματα που δημοσιεύθηκαν στη διάρκεια της ζωής του, μόλις και μετά βίας 12 από αυτά μπορεί κανείς να τα κατονομάσει «επιστημονικής φαντασίας». Από την άλλη πλευρά, σχεδόν όλα τα βιβλία του σχετίζονταν ιδίως με μία επιστήμη, αυτή με την πια ήταν ο Βερν γοητευμένος ολόκληρη τη ζωή του: τη γεωγραφία. Όλα τα μυθιστορήματά του σχετίζονται με διάφορα μέρη και κάθε ένα από αυτά μεταφέρει τους αναγνώστες του σε ένα διαφορετικό μέρος της Γης.
Ακόμα και όταν ο Βερν έγραφε για γιγάντια υποβρύχια και διαστημόπλοια, ο πραγματικός του στόχος του ήταν να μεταφέρει τους αναγνώστες του σε μέρη που δεν θα μπορούσε να τους πάει χωρίς να εφεύρει κάποια ειδική συσκευή. Ο Ναυτίλος δημιουργήθηκε έτσι ώστε να μπορέσει να περιγράψει στους αναγνώστες του τα θαύματα που ανακαλύφθηκαν από τη νέα επιστήμη της ωκεανογραφίας. Το έργο ” Ταξίδι στο Κέντρο της Γης” αφορούσε τη Σκανδιναβία, την Ισλανδία και τη γεωλογία.
Φυσικά, ο Βερν ήταν κάτι περισσότερο από ένας απλός “ξεναγός”. Ήταν ένας εξαιρετικός συγγραφέας, έτσι τα βιβλία του είναι επίσης γεμάτα με πολύπλοκα πολιτικά ζητήματα, ψυχολογία και κοινωνική σάτιρα.
Πηγή: gizmodo.com
socialpolicy.gr