Διατροφικές διαταραχές: Συμπτώματα – Στατιστικά Στοιχεία

Ελένη Τομπέα

Μια διατροφική διαταραχή χαρακτηρίζεται από μη-φυσιολογικές διατροφικές συνήθειες που μπορεί να αφορούν είτε την ανεπαρκή  ή  την υπερβολική  πρόσληψη τροφής, εις βάρος της σωματικής και συναισθηματικής υγείας του ατόμου.

Οι αιτίες των διατροφικών διαταραχών είναι περίπλοκες και διαφέρουν δραστικά. Εκτιμάται ότι οι διατροφικές διαταραχές επηρεάζουν 5-10 εκατομμύρια γυναίκες και 1 εκατομμύριο άνδρες στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Αν και δεν έχει ακόμα ταξινομηθεί ως ξεχωριστή διαταραχή, η ευκαιριακή άμετρη διατροφική διαταραχή είναι η πιο κοινή διατροφική διαταραχή στις ΗΠΑ που επηρεάζει το 3,5% των γυναικών και 2% των ανδρών, σύμφωνα με μελέτη του Χάρβαρντ με συνεργάτη το νοσοκομείο McLean (σ.σ. Ψυχιατρικό Νοσοκομείο που συνεργάζεται με την ιατρική σχολή του Χάρβαρντ και εξυπηρετεί άτομα με ψυχιατρικές διαταραχές και διαταραχές εθισμού).

Η νευρική βουλιμία ήταν η δεύτερη συνηθέστερη διατροφική διαταραχή, ακολουθούμενη από την νευρική ανορεξία.

Η ευκαιριακή άμετρη διατροφική διαταραχή είναι μια κοινή διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από τρία βασικά χαρακτηριστικά:

1. Συχνά επεισόδια ανεξέλεγκτης πρόσληψης τροφίμων

2. Αίσθημα αναστάτωσης, ενοχής, αποστροφής και κατάθλιψης κατά τη διάρκεια του επεισοδίου ή μετά από το επεισόδιο υπερφαγίας

3. Σε αντίθεση με βουλιμία, δεν υπάρχουν τακτικές προσπάθειες “διόρθωσης”  για την υπερφαγία, µέσω εµετού, νηστείας, ή υπερβολικής άσκησης

Συμπτώματα διατροφικής διαταραχής

• Ακολούθηση δίαιτας, παρά το γεγονός χαμηλού σωματικού βάρους, με μια σοβαρά περιορισμένη διατροφή. Κατανάλωση μόνο ορισμένων τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες. Απαγόρευση «κακών» τροφίμων όπως υδατάνθρακες και λίπη.
• Εμμονή με τις θερμίδες, τα γραμμάρια λίπους, και τη διατροφή. Ανάλυση ετικετών τροφίμων, μέτρηση και ζύγισμα μερίδων, ημερολόγιο τροφίμων, βιβλία διαιτολογίας.
• Το άτομο που πάσχει από διατροφική διαταραχή προσποιείται ότι τρώει ή λέει ψέματα για το φαγητό. Κρύβει, παίζει ή πετάει το φαγητό για να αποφύγει να φάει. Βρίσκει δικαιολογίες για να παραλείψει τα γεύματα («Έφαγα μεγάλο μεσημεριανό» ή «Το στομάχι μου δεν είναι καλά.»)
• Ενασχόληση με το φαγητό. Το άτομο τρώει λίγο, αλλά συνεχώς σκέφτεται το φαγητό. Μπορεί να μαγειρεύει για τους άλλους, να συλλέγει συνταγές, να διαβάζει περιοδικά διατροφής ή να σχεδιάζει γεύματα.
• Παράξενες ή μυστικοπαθείς τελετουργίες. Αρνείται συχά να φάει μπροστά σε άλλους ή σε δημόσιους χώρους. Τρώει με αυστηρό, τελετουργικό τρόπο (π.χ. Κόβει τα τρόφιμα με συγκεκριμένο τρόπο, μασάει τις τροφές και έπειτα τις φτύνει, χρησιμοποιεί συγκεκριμένο πιάτο.)
• Χρησιμοποιεί χάπια αδυνατίσματος, καθαρτικά ή διουρητικά. Κατάχρηση σε χάπια και βότανα ως κατασταλτικά όρεξης  και σε άλλα φάρμακα για την απώλεια βάρους.
• Πρόκληση εμετού μετά το φαγητό. Συχνά το άτομο εξαφανίζεται μετά τα γεύματα ή πηγαίνει στην τουαλέτα. Μπορεί να χρησιμοποιεί το ήχο του τρεχούμενου νερού για να αποκρύψει τον ήχο του εμετού ή επανεμφανίζεται μυρίζοντας στοματικό διάλυμα ή καραμέλα μέντας.
• Καταναγκαστική σωματική άσκηση. Ακολουθεί μια τιμωρητική αγωγή άσκησης με στόχο την καύση θερμίδων. Ασκείται ακόμα και μετά από τραυματισμούς, ασθένειες και δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Ασκείται πολύ σκληρά μετά από επεισόδιο υπερφαγίας ή από κατανάλωση «κακής» τροφής.
• Δραματική απώλεια βάρους. Γρήγορη, δραστική απώλεια βάρους χωρίς ιατρική αιτία.
• Το άτομα που πάσχει από διατροφική διαταραχή έχει το αίσθημα ότι είναι παχύσαρκο, παρά το γεγονός ότι είναι ελλιποβαρές. Μπορεί να διαμαρτύρεται γενικά ότι είναι υπέρβαρο γενικά ή ότι είναι πολύ παχύ σε ορισμένα σημεία του σώματος όπως το στομάχι, τους γοφούς ή τους μηρούς.
• Διόρθωση της εικόνας του σώματος. Εμμονή με το βάρος, το σχήμα του σώματος ή το μέγεθος των ρούχων. Ζυγίζεται συχνά και ανησυχεί για τις μηδαμινές διακυμάνσεις στο βάρος.
• Ασκεί αυστηρή κριτική στην εμφάνιση του. Ξοδεύει πολύ χρόνο μπροστά από τον καθρέφτη, ελέγχοντας τις ατέλειες. Πάντα υπάρχει κάτι να επικρίνει. Ποτέ δεν είναι αρκετά λεπτό.
• Αρνείται ότι είναι πολύ λεπτό. Αρνείται να πιστέψει ότι το χαμηλό σωματικό του βάρος είναι πρόβλημα, αλλά ενδέχεται να προσπαθεί να το κρύψει (πίνοντας πολύ νερό πριν ζυγιστεί, ή φορώντας φαρδιά ή ρούχα σε μεγαλύτερο μέγεθος).

Νευρική ανορεξία — Η ανορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή που περιλαμβάνει περιορισμό στην πρόσληψη τροφίμων και αυτο-λιμοκτονία. Οι ασθενείς με ανορεξία συνήθως ζυγίζουν 15% λιγότερο από το κανονικό υγιές βάρος και στο αναμενόμενο σε σχέση με το ύψος τους. Περίπου 15% των ατόμων με ανορεξία πεθαίνουν από επιπλοκές της πάθησης.

Για τα άτομα με ανορεξία, είναι πραγματικά αλήθεια ότι αισθάνονται πως δεν είναι ποτέ αρκετά λεπτά. Παρά το γεγονός ότι είναι ελλιποβαρή σε επικίνδυνο βαθμό, οι ανορεκτικοί βλέπουν ένα παχύσαρκο άτομο όταν κοιτούνται στον καθρέφτη. Αυτό που δεν βλέπουν είναι τις τεράστιες σωματικές και συναισθηματικές βλάβες που τους προκαλεί η αυτο-λιμοκτονία, έτσι συνεχίζουν να κάνουν δίαιτα, νηστεία, αποτοξίνωση, και υπερβολική σωματική άσκηση.

Η ανορεξία αρχίζει συνήθως στους νέους γύρω από την έναρξη της εφηβείας και προσβάλλει κυρίως τα έφηβα κορίτσια. Τα άτομα που πάσχουν από ανορεξία είναι πολύ αδύνατα, αλλά είναι πεπεισμένα ότι είναι υπέρβαρα. Οι ανορεκτικοί έχουν ένα έντονο φόβο να μην γίνουν παχύσαρκοι. Οι διατροφικές τους συνήθειες αναπτύσσονται εξαιτίας αυτού του φόβου. Οι άνθρωποι με ανορεξία εξακολουθούν να πιστεύουν ότι είναι υπέρβαροι, ακόμη και αφού έχουν γίνει εξαιρετικά λεπτοί, είναι πολύ άρρωστοι ή κοντά στο θάνατο. Συχνά θα αναπτύξουν παράξενες διατροφικές συνήθειες όπως να αρνούνται να φάνε μπροστά σε άλλους. Μερικές φορές ετοιμάζουν μεγάλα γεύματα για τους άλλους, ενώ αρνούνται οι ίδιοι να φάνε.

Νευρική βουλιμία – Η βουλιμία, είναι μια διατροφική διαταραχή κατά την οποία ο ασθενής τρώει ακατάσχετα, συχνά χιλιάδες θερμίδες σε ένα μόνο γεύμα και στη συνέχεια αποβάλει την τροφή. Η αποβολή της τροφής μπορεί να περιλαμβάνει την πρόκληση εμετού, την καταναγκαστική άσκηση, τη νηστεία ή την κατάχρηση καθαρτικών ή και διουρητικών. Η νευρική βουλιμία μπορεί να κρυφτεί από τους άλλους, δεδομένου ότι οι βουλιμικοί συχνά φαίνεται να κυμαίνονται μεταξύ των ορίων του φυσιολογικού βάρους. Τα επεισόδια υπερφαγίας/”αποτοξίνωσης” μπορεί να υπάρχουν από μερικές φορές την εβδομάδα ή αρκετές φορές μέσα στην ημέρα. Ο σκοπός της αποτοξίνωσης είναι η αναίρεση της υπερφαγίας. Είναι μια προσπάθεια ανακουφίσης της ενοχής της άμετρης κατανάλωσης τροφίμων και ελαχιστοποίησης τυχόν αύξησης του σωματικού βάρους που συνήθως μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα.

Προφανώς η αποτοξίνωση είναι πιο καταστροφική από την άμετρη κατανάλωση τροφίμων για δύο λόγους. Κατ ‘ αρχάς, υπάρχουν πολλοί φυσικοί και ιατρικοί κινδύνοι που συνδέονται με την αποτοξίνωση. Δεύτερον, η αποτοξίνωση αποβολή της τροφής βοηθά στη καθιέρωση της υπερφαγίας δηλαδή, με αναίρεση της υπερφαγίας, η αποτοξίνωση καθιστά την υπερφαγία πιο πιθανή να συμβεί στο μέλλον.

Τα άτομα με βουλιμία έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, κάνουν αυτο-αρνητικές σκέψεις, εκφράζουν την βαθύτατη ανησυχία τους για το βάρος και το σώμα τους, έχουν καταπιεσμένα αισθήματα και ένα αίσθημα ντροπής. Μπορεί να αντιμετωπίζουν θέματα που αφορούν την ταυτότητα τους,  να έχουν ανησυχίες σχετικά με τις σχέσεις, οικογενειακά προβλήματα ή να έχουν υποστεί στο παρελθόν σεξουαλική κακοποίηση. Αισθάνονται εκτός ελέγχου και επιδιώκουν να είναι λεπτά ως ένας τρόπος για να αισθάνονται καλύτερα. Ωστόσο, η συνέπεια της δίαιτας και της στέρησης θέτει τις βάσεις για επεισόδιο υπεφαγίας ακολουθούμενο από μια αποβολή/αποτοξίνωση.  Ο κύκλος επαναλαμβάνεται, καθώς τα προβλήματα του υποβόσκουν δεν έχουν αντιμετωπιστεί.

Στατιστικά Στοιχεία

Έφηβοι

• Η ανορεξία είναι η 3η πιο κοινή χρόνια ασθένεια στους εφήβους.
• Το 95% όσων αντιμετωπίζουν διατροφικές διαταραχές είναι μεταξύ των ηλικιών 12 και 25 ετών.
• Το 50% των κοριτσιών ηλικίας 11 έως 13 ετών θεωρούν τους εαυτούς τους υπέρβαρα άτομα.
• Το 80% των 13 χρονων έχουν επιχειρήσει να χάσουν βάρος.

Φυλετικές και Εθνοτικές μειονότητες

• Τα ποσοστά των μειονοτήτων με διατροφικές διαταραχές είναι παρόμοια με εκείνα των λευκών γυναικών.
• Το 74% των Αμερικανών Ιθαγενών κοριτσιών (Ινδιάνες)  ανέφεραν πως έκαναν δίαιτα και αποτοξίνωση με χάπια αδυνατίσματος.
• Το περιοδικό Essense, το 1994, ανέφερε ότι το 53,5% από τις ερωτηθέντες Αφρο-αμερικανές βρίσκονταν σε κίνδυνο διατροφικής διαταραχής.
• Οι διατροφικές διαταραχές είναι ένα από τα πιο κοινά ψυχολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέες γυναίκες στην Ιαπωνία.

Πρόσβαση στην θεραπεία

• Μόνο 1 στα 10 άτομα με διατροφικές διαταραχές λαμβάνει θεραπεία.
• Περίπου το 80% των κοριτσιών/γυναικών που είχαν πρόσβαση σε περίθαλψη για διατροφικές διαταραχές δεν έλαβαν την απαραίτητη θεραπεία που θα έπρεπε για να παραμείνουν στη θεραπεία και συχνά αποστέλονται σπίτι εβδομάδες νωρίτερα από τη συνιστώμενη διαμονή. Εκτιμάται ότι τα άτομα με διατροφικές διαταραχές θα πρέπει να λαμβάνουν από 3 έως 6 μήνες ενδονοσοκομειακής περίθαλψης.

Ποσοστά Θνησιμότητας

• Οι διατροφικές διαταραχές εμφανίζουν το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από οποιασδήποτε άλλη ψυχική ασθένεια.
• Μελέτη από την Εθνική Ένωση για την νευρική ανορεξία και άλλες σχετικές διαταραχές ανέφερε ότι το 5 έως 10% των ανορεκτικών πεθαίνουν μέσα σε 10 χρόνια μετά την εμφάνιση της ασθένειας.
• 18 έως 20% των ανορεκτικών θα πεθάνουν μετά από 20 χρόνια και μόνο το 30 έως 40% αναρρώνουν πλήρως.
• Το ποσοστό θνησιμότητας που συνδέεται με την νευρική ανορεξία είναι 12 φορές υψηλότερο από το ποσοστό των θανάτων από ΟΛΕΣ τις αιτίες θανάτου για τις γυναίκες ηλικίας από 15 έως 24 ετών.
• Το 20% των ατόμων που πάσχουν από ανορεξία θα πεθάνουν πρόωρα από επιπλοκές που σχετίζονται με τη διατροφική διαταραχή, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκτονίας και των καρδιακών προβλημάτων.

Πηγή: ecstudents.net

socialpolicy.gr