Δήμητρα Πρώιου,
Φοιτήτρια Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης,
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Από την έναρξη της οικονομικής κρίσης η Ελλάδα υιοθέτησε αυστηρές πολιτικές λιτότητας για να καταφέρει να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα. Η συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας της χώρας και η περιδίνηση της έγινε γρήγορα αισθητή από τους πολίτες, καθώς το φάσμα της κρίσης επηρέαζε ολοένα και περισσότερο κάθε παραγωγικό και επαγγελματικό τομέα της χώρας, κάθε νοικοκυριό και κάθε πολίτη ξεχωριστά, φέρνοντας τον αντιμέτωπο με αντικειμενικές δυσκολίες όπως την ανεργία, την αύξηση της άμεσης και έμμεσης φορολογίας, τη μείωση του μισθού και των συντάξεων, και τις περικοπές των δημοσίων δαπανών από αγαθά όπως η Παιδεία και η Υγεία. Τις επιπτώσεις όμως της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που εκδηλώθηκε το 2008 με την χώρα να οδηγείται το 2010 στη δίνη των Μνημονίων βιώνει και ένα ακόμη κομμάτι της κοινωνίας μας , οι φοιτητές.
Οι φοιτητές στη χώρα μας ήρθαν αντιμέτωποι με μνημονιακές πολιτικές που καθόρισαν το είδος και την ποιότητα των σπουδών τους. Αντίκρισαν απώλειες ως προς τους προϋπολογισμούς των Πανεπιστημίων τους μέσα από κάθετες περικοπές των κρατικών χρηματοδοτήσεων αλλά παράλληλα και με τη συμμετοχή του PSI, αποθεματικά πολλών ιδρυμάτων χάθηκαν με το κούρεμα ομολόγων που κατείχαν. Αποτέλεσμα λοιπόν ήταν η μείωση των λειτουργικών δαπανών των ΑΕΙ και ΤΕΙ, ιδρύματα σε υπολειτουργία και εκπαιδευτικό προσωπικό με σημαντικές μισθολογικές απώλειες. Ωστόσο ίσως ένα από τα μεγαλύτερα πλήγματα που δεχτήκαν οι φοιτητές στο χρονικό της κρίσης ήταν η εφαρμογή του σχεδίου ΄Αθηνά΄ το 2013 με κατάργηση ή συγχώνευση 129 Τμημάτων των Πανεπιστημίων εκ των 534 Τμημάτων που υπήρχαν. Τα γεγονότα αυτά προκάλεσαν τριγμούς σε όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα προκαλώντας έντονες αντιδράσεις, κλειστές σχολές, φοιτητές και καθηγητές στους δρόμους.
Βλέπουμε λοιπόν πως η κατάσταση στα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας δεν διαφέρει πολύ από εκείνη της ελληνικής κοινωνίας. Τα συνολικά προβλήματα προσαρμόζονται στο μικρόκοσμο του πανεπιστημίου και τείνουν να διαμορφώσουν ένα διαφορετικό πανεπιστήμιο από εκείνο που γνωρίσαμε και κυρίως πολύ διαφορετικό από εκείνο που θέλουμε να έχουμε.
Στο χρονικό της κρίσης λοιπόν οι φοιτητές είναι εκείνοι που προσπαθούν να διαχειριστούν τις αλλαγές αυτές και να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Έτσι λοιπόν τα έξοδα διαβίωσης μειώνονται, η διασκέδαση περιορίζεται, πολλοί φοιτητές έχουν ως μοναδική λύση τις υποστηρικτικές δομές των πανεπιστημίων τους όπως η φοιτητική λέσχη και οι εστίες, για τις οποίες τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί αύξηση των αιτήσεων από ενδιαφερόμενους. Η παρατεταμένη οικονομική κρίση έχει επιδράσει αρνητικά και στην προσπάθεια των φοιτητών να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, τα πέντε τελευταία χρόνια παρατηρούμε ένα μεγάλο ποσοστό φοιτητών οι οποίοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στα έξοδα διαβίωσης στην πόλη φοίτησης και αναγκάζονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους από απόσταση, γεγονός που επιβραδύνει τον ρυθμό ολοκλήρωσης των σπουδών τους, ή να ζητήσουν μετεγγραφή στην πόλη καταγωγής τους ή ακόμα και να τις εγκαταλείψουν.
Όμως πέρα από τις αντικειμενικές αυτές δυσκολίες η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει αρνητικά την μέχρι πρότινος καλή ψυχολογία των φοιτητών, οι οποίοι έχουν να διαχειριστούν την αβεβαιότητα που πηγάζει από την ελληνική αγορά εργασίας που μοιάζει με κινούμενη άμμο. Η αναντιστοιχία του εκπαιδευτικού συστήματος με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας προβληματίζει τους νέους σχετικά με τις προοπτικές απορρόφησης τους από την κορεσμένη αυτή αγορά δημιουργώντας ένα κλίμα ανασφάλειας για τους ίδιους αλλά και για τις οικογένειες τους, οι οποίες θεωρούν υποχρέωση τους να προικίσουν τα παιδιά τους με εφόδια. Το γεγονός αυτό κάνει ακόμη πιο ελκυστική την ιδέα της μετεγκατάστασης τους σε χώρες με περισσότερο ευνοϊκές για εκείνους συνθήκες ανέλιξης, αμέσως μετά από την ολοκλήρωση των σπουδών τους την Ελλάδα. Το ποσοστό λοιπόν των φοιτητών που έχει συμβιβαστεί με το ενδεχόμενο της μετανάστευσης τείνει να αυξάνεται συνεχώς.
Το να είσαι φοιτητής σε περιόδους κρίσης δεν είναι πάντα κάτι εύκολο, χαρακτηρίζεται από ανασφάλεια, απογοήτευση και σημαντικές αποφάσεις που τις περισσότερες φορές δεν είσαι έτοιμος να πάρεις, όμως οι νέοι είναι προικισμένοι με πείσμα, αισιοδοξία, ικανότητες και ξεκάθαρους στόχους, όπλα που τους βοηθούν να κερδίζουν την ζωή. Ακόμα και σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες οι φοιτητές δεν επιτρέπουν να γίνει η αβεβαιότητα μια παγιωμένη κατάσταση αλλά αναγνωρίζουν την εκπαίδευση ως μέσο διαχείρισης της, και την αισιοδοξία ως κινητήριο δύναμη για να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους.
