Στρατηγική Φορέων, Συλλογική Συμπόρευση, Αυτενέργεια

 Νίκος Κουραχάνης,

Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Παντείου,

Απερχόμενος Πρόεδρος Δ.Σ. ΣΕΚΠ

*Εκλογές ΣΕΚΠ Πέμπτη 12 Μαΐου στις 18.00,

Αμφιθέατρο, Σάκη Καράγιωργα 2, Πάντειο Πανεπιστήμιο*

 

Η μάχη του ΣΕΚΠ είναι μια μάχη της γενιάς μας

Τα φαινόμενα της αποσυλλογικοποίησης και της εξατομίκευσης είναι τα βαθιά συμπτώματα της κρίσης που γεμίζουν μοναξιά τους εαυτούς και τις ζωές μας. Στην εποχή των ρευστών καιρών είδαμε πλήθος βεβαιοτήτων μας να ακυρώνονται μέσα σε ελάχιστους χρόνους. Κάτι που συνέβη πρωτίστως μέσα από την χαλάρωση των κοινωνικών μας δεσμών, μέσα από τον κλονισμό στην πίστη του συλλογικού. Αυτό προσπάθησε να πολεμήσει ο ΣΕΚΠ, και ας υπήρχε διαρκώς στον εσωτερικό μονόλογο η βασανιστική ερώτηση: «μπορεί μια ισχνή συλλογικότητα να τα βάλει με το ‘τέρας’»; Μια ερώτηση που εκ του αποτελέσματος αποδείχθηκε λανθασμένη. Γιατί, για να έρθει μια συλλογικότητα αντιμέτωπη με το ‘τέρας’ πρέπει πρώτα να υπάρξει, να στρατευθεί, να διεκδικήσει. Το πρωταρχικό διακύβευμα των δύο ετών που πέρασαν ήταν επομένως ο ΣΕΚΠ να ενσαρκωθεί από ιδέα σε υπαρκτή οντότητα. Ο ΣΕΚΠ επινοήθηκε στο 4^ο Διεθνές Συνέδριο της ΕΕΚΠ το 2011 και κατάφερε αισίως να ιδρυθεί το 2014. Στην πενταετία αυτή γύρισε ο κόσμος ανάποδα. Οποιαδήποτε αυτονόητα μας διακατείχαν ως φοιτητές ανατράπηκαν και το, προ κρίσης αναδυόμενο, καθεστώς εργασιακής επισφάλειας μετατράπηκε σε κανόνα της δικής μας γενιάς.

Ήταν η πενταετία που είδαμε τους συμφοιτητές μας μετανάστες, όχι για μια φοβερή δουλειά πάνω στο αντικείμενο μας, αλλά, για μια οποιαδήποτε δουλειά. Να μιλάμε πια μαζί τους τα βράδια από τα τσατ και να περιμένουμε τα Χριστούγεννα και το Πάσχα για να τους συναντήσουμε. Είδαμε άλλους φίλους μας, πιο ‘τυχερούς’, ανασφάλιστους σε εξοντωτικά ωράρια εργασίας σε καφετέριες και μπαρ να εξασφαλίζουν ίσα ίσα τον μηνιαίο βιοπορισμό τους χωρίς καμία προοπτική. Είδαμε τους πατέρες μας ηλικίας 50+ απολυμένους και τις μητέρες μας σε διαθεσιμότητα, με ελάχιστες πιθανότητες οικονομικής και ψυχολογικής ανάκαμψης. Είδαμε εμάς, προσοντούχους, σε αδιέξοδο, να αισθανόμαστε την ακύρωση σε όσα μας υπόσχονταν ως ανταμοιβή για την προσπάθεια μας. Είδαμε, ακόμη, τις ελπίδες μας για μια προοδευτική διακυβέρνηση του τόπου να εξανεμίζονται και τα φτερά μας να χαμηλώνουν ακόμη περισσότερο. Για σκέψου, τα φτερά μας χαμηλότερα σε μια ηλικία που μας έταζαν ότι θα πετάμε… Σε αυτή την δυσμενή συγκυρία δημιουργήθηκε ο ΣΕΚΠ, για να δώσει μια μάχη που δεν δόθηκε στους καιρούς της ευημερίας. Μια μάχη, εκ των πραγμάτων, περιορισμένων προσδοκιών και αποδυναμωμένου οπλοστασίου. Μια μάχη που, παρ’ όλα αυτά, δόθηκε.

Δόθηκε; Τα Πεπραγμένα της Διετίας 2014-2016

Παρότι ο κύριος συνειρμός για ένα σύλλογο αποφοίτων παραπέμπει στις επαγγελματικές προοπτικές, αυτό κάθε άλλο παρά σωστό πρέπει να θεωρείται. Μέσα από το δικό μου πρίσμα, η προσδοκία (αν όχι το όραμα) ήταν η ανακατάληψη του συλλογικού. Ύψιστος στόχος ήταν ο ΣΕΚΠ να αποτελέσει έναν κόμβο επικοινωνίας μεταξύ φοιτητών και απόφοιτων με κυρίαρχο συνδετικό κρίκο την αγάπη μας για την Κοινωνική Πολιτική (ως διεπιστημονικού αντικειμένου) και τις κοινωνικές πολιτικές (ως μορφής αλληλεγγύης προς τους αδύναμους). Μια μεγάλη ακαδημαϊκή οικογένεια που θα συσφίγγει τους δεσμούς ανάμεσα στους παλαιούς και τους νέους και θα προάγει αυτή την άγνωστη για τους πολλούς ευγενή ενασχόληση. Δυστυχώς, αλλά αναμενόμενα, ο κυρίαρχος λόγος προσκολλήθηκε αποκλειστικά σχεδόν στο ζήτημα των επαγγελματικών προοπτικών. Κάτι που αποδεικνύει ότι η παραπάνω προσδοκία σε αυτή την πρώτη διετία μάλλον απέτυχε.

Ωστόσο, μια σειρά σημαντικών δραστηριοτήτων και ενεργειών δεν αφορούσαν αποκλειστικά το τοπίο των επαγγελματικών προοπτικών και αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας χαροποιεί. Εμβληματική μπορεί να θεωρηθεί η κυκλοφορία του Οδηγού Φορέων Κοινωνικής Πολιτικής, η οποία δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015. Ο Οδηγός αποτελεί μια ουσιαστική συμβολή που δικαιώνει και νομιμοποιεί την αναγκαιότητα ύπαρξης του ΣΕΚΠ μέσα σε ένα πλαίσιο κατακερματισμένης, πολυδαίδαλης και αναποτελεσματικής ελληνικής κοινωνικής διοίκησης. Λίγο πριν το τέλος της θητείας μας κυκλοφορεί μια δεύτερη μελέτη που αφορά στις επαγγελματικές προοπτικές κοινωνικής πολιτικής στους Διεθνείς Οργανισμούς, υπό την ευθύνη των Π. Μπακατσέλου και Α. Ντούνη. Παράλληλα, σε συνεργασία με τους Προέδρους των Τμημάτων και των εκπροσώπων μελών ΔΕΠ που είχαν ορίσει εκπονήθηκε το κείμενο επιστημονικών και επαγγελματικών χαρακτηριστικών των αποφοίτων κοινωνικής πολιτικής. Το κείμενο αυτό θα πρέπει να θεωρηθεί ο καταστατικός χάρτης των επαγγελματικών προοπτικών κοινωνικής πολιτικής στην Ελλάδα και να υιοθετηθεί και από τα τρία Τμήματα. Πρόκειται για ένα πάγιο αίτημα του ΣΕΚΠ που βρίσκεται σε διαδικασία υλοποίησης.

Η δραστηριοποίηση στο πεδίο των επαγγελματικών προοπτικών επικεντρώθηκε στο μεγαλύτερο βαθμό στην αναζήτηση βηματισμού και απόκτησης τεχνογνωσίας όσον αφορά στις διαδικασίες επαφών με την δημόσια διοίκηση. Ως εκ τούτου, η πλειοψηφία των επαφών πραγματοποιήθηκε με τους φορείς του Δημοσίου. Ο ΣΕΚΠ την προηγούμενη διετία εκπλήρωσε μια σειρά επαφών με φορείς σε Κεντρικό Επίπεδο (Υπουργείο Εργασίας, Υπουργείο Υγείας, Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Υπουργείο Παιδείας, Υπουργείο Εσωτερικών, ΟΑΕΔ, ΑΣΕΠ, Συνήγορος του Πολίτη), αλλά, και σε φορείς του Τοπικού (π.χ. Δήμος Αθηναίων). Σε όλες αυτές τις επαφές κεντρικό αίτημα υπήρξε η συμπερίληψη επιστημόνων κοινωνικής πολιτικής σε αντίστοιχες προκηρύξεις και κατατέθηκε με όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες το προαναφερθέν κείμενο επαγγελματικών προοπτικών. Ακόμη, πραγματοποιήθηκαν ενημερωτικές επαφές στους φοιτητές των Τμημάτων Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου και του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, ενώ, εκπροσώπηση υπήρξε στις υποδοχές πρωτοετών φοιτητών των τελευταίων δύο ετών και στα δύο Πανεπιστήμια.

Μια μεγάλη επιτυχία του Δ.Σ. ήταν η θεμελίωση συστηματικής επικοινωνίας με τα μέλη και τους φίλους του ΣΕΚΠ. Αυτό εκπληρώθηκε με δύο συμπληρωματικούς τρόπους και με την πολύτιμη συνεργασία του socialpolicy.gr. Πρώτον, με την κυκλοφορία του newsletter με θέμα θέσεις εργασίας και κατάρτισης για απόφοιτους κοινωνικής πολιτικής. Δεύτερον, με την κυκλοφορία της ηλεκτρονικής εφημερίδας. Το newsletter απαριθμεί αισίως 35 τεύχη ενώ η εφημερίδα ήδη συμπλήρωσε τα 8 φύλλα. Οι δράσεις αυτές διεξάγονται δύο φορές τον μήνα η κάθε μια, με αποτέλεσμα σε εβδομαδιαία βάση να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ ΣΕΚΠ, φοιτητών και αποφοίτων.

Ανεπιτυχώς ο ΣΕΚΠ επιχείρησε να υλοποιήσει χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα κινητικότητας αποφοίτων για κατάρτιση και πρακτική άσκηση σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόγραμμα δεν κατάφερε να υλοποιηθεί, καθώς δεν συμπληρώθηκε ο ελάχιστος αριθμός αιτήσεων που απαιτούνταν για την έναρξη του. Τέλος, για έναν σύλλογο που ξεκινάει από το μηδέν, χρειάστηκε να δοθεί μεγάλο βάρος στις εργασίες υποδομών. Ολοκληρώθηκε η κατασκευή της ιστοσελίδας, η δημιουργία ηλεκτρονικής εγγραφής μελών, η δημιουργία λίστας ενημέρωσης μελών που ξεπερνάει τα 300, η δημιουργία σελίδας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που πλέον αριθμεί περίπου 1200 μέλη, η απόκτηση αριθμού Α.Φ.Μ. του Συλλόγου και η τακτοποίηση όλων των απαιτούμενων λογιστικών και φορολογικών του υποχρεώσεων, η παράδοση ενός οικονομικού αποθέματος 200 ευρώ από την εθελοντική συνεισφορά μελών και φίλων.

Αν έχουμε μια ελπίδα την χρωστάμε σε αυτούς που δεν έχουν καμία

Ο ΣΕΚΠ, παρά την αντικειμενικά μικρή υπόσταση του, δεν αρκέστηκε σε μια συντεχνιακή αντίληψη του ρόλου του ως σωματείου. Αντίθετα, στο απόγειο της προσφυγικής κρίσης πρωτοστάτησε στη δημιουργία ομάδας αλληλέγγυων για τους πρόσφυγες στο Λιμάνι του Πειραιά. Με συμμετοχή κυρίως φοιτητών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, αλλά και του Παντείου και του ΕΚΠΑ, στους οποίους οφείλουμε κάτι παραπάνω από τις ευχαριστίες, την εκτίμηση μας και την ειλικρινή αναγνώριση της συνεισφοράς τους, συμμετείχε με δύο βάρδιες καθημερινά την στιγμή που η κοινωνική ανάγκη ήταν μεγαλύτερη από ποτέ. Η στιγμή αυτή ας γίνει πυξίδα για τον μελλοντικό ρόλο του Συλλόγου μας στο πλευρό των αδύναμων, όπως υποχρεούται επιστημονικά και ηθικά.

The darker the night the brighter the stars

Μπορεί στην πιο δραματική και αποθαρρυντική στιγμή της μεταπολιτευτικής ιστορίας της χώρας ένας μικρός σύλλογος να αλλάξει ουσιαστικά την μοίρα των φοιτητών και αποφοίτων που τον απαρτίζουν; Τα απτά αποτελέσματα της ύπαρξης του ΣΕΚΠ δεν θα φανούν παρά μόνο μακροπρόθεσμα. Για να καρποφορήσει η ενέργεια που διοχετεύθηκε αυτά τα δύο χρόνια απαιτούνται πολλές ακόμη διετίες συστηματικής και επίπονης προσπάθειας. Το μεγαλύτερο επίτευγμα των δύο πρώτων ετών ζωής ήταν η απόκτηση γνώσης. Κάτι που αποτυπώθηκε στο σχέδιο μακροπρόθεσμης στρατηγικής, το οποίο ψηφίστηκε ομόφωνα στο τελευταίο Δ.Σ. Ήδη, στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής έχουν σταλεί επιστολές στους Προέδρους και των τριών Τμημάτων για την εκπλήρωση των σχετικών ενεργειών. Κρίσιμο σημείο είναι η υλοποίηση αυτής της στρατηγικής που ψηφίστηκε από το επόμενο Δ.Σ. του ΣΕΚΠ. Παράλληλα με το δρομολογημένο πλαίσιο που θέτει ο οδικός χάρτης της στρατηγικής, ζωτικές για την συνέχεια είναι άλλες δύο συμπληρωματικές παράμετροι που συνθέτουν το συμπληρωματικό δίπολο: «συλλογική συμπόρευση – αυτενέργεια».

Η πρώτη διάσταση αφορά στην πρωτοβουλία για έναρξη συνομιλιών και διαμόρφωση ενός πλαισίου διαρκούς διαλόγου με όλους τους συλλόγους κοινωνικών επιστημόνων (κοινωνιολόγων, ανθρωπολόγων, κοινωνικών λειτουργών). Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί αρχικά με την δημιουργία ενός φόρουμ για τις επαγγελματικές προοπτικές και με απώτερο σκοπό την σύσταση επιμελητηρίου κοινωνικών επιστημόνων. Παράλληλα, το διακύβευμα του συλλογικού απευθύνεται και στον ίδιο τον ΣΕΚΠ. Είναι σημαντικό να γνωριστούμε μεταξύ μας, να συνυπάρξουμε, να αλληλεπιδράσουμε, να (επαν)οικειοποιηθούμε τους ακαδημαϊκούς μας χώρους. Να δώσουμε δημιουργική πνοή στα κτίρια που ξεθωριάζουν στις 20.00 με επιρροές από την πολύχρωμη έμπνευση της κοινωνικής πολιτικής. Μετατρέποντας τα σε κοιτίδες πολιτισμού, σε ψυχικά υποστηρίγματα των ανέργων συναδέλφων μας, σε κόμβους ελπίδας και διαύλους πληροφόρησης για τους μικρούς μας εκκολαπτόμενους επιστήμονες που πολλοί από αυτούς δεν γνωρίζουν καλά καλά τι σπουδάζουν και στους καιρούς της κρίσης βιώνουν την απαισιοδοξία και την ανασφάλεια για το μέλλον.

Η δεύτερη διάσταση αφορά στην διείσδυση του ΣΕΚΠ στη σφαίρα της κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας με το διττό όραμα εκπόνησης δράσεων κοινωνικής πολιτικής για τις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες μέσω της πρόσληψης επιστημόνων κοινωνικής πολιτικής από τον ίδιο τον Σύλλογο. Να γίνει ο ίδιος ο Σύλλογος μας εργοδότης για κάθε νέο συνάδελφο μας που βιώνει την ανεργία, την υποαπασχόληση, την ετεροαπασχόληση ή, στην καλύτερη εκδοχή, τον εργασιακό μεσαίωνα των ΜΚΟ. Μια από τις θετικές εξωτερικότητες αυτού του αρνητικού κοινωνικοοικονομικού τοπίου είναι ότι τέτοιες στοχεύσεις δεν είναι πλέον ουτοπικές. Χρειάζονται κυρίως χρόνος, σχέδιο και διαθέσιμους ανθρώπινους πόρους. Για την επίτευξη του συνόλου αυτών των αξόνων είναι απαραίτητη η εκ προοιμίου ανάθεση συγκεκριμένων χαρτοφυλακίων σε όλα τα μέλη του νέου Δ.Σ. Για την αποτελεσματική διακυβέρνηση του συλλόγου είναι αναγκαία η δημιουργία μιας ‘μίνι κυβέρνησης’ με συντονισμό, έλεγχο και συμπληρωματικότητα.

Παίρνοντας το θάρρος να σας κοιτάξω στα μάτια, φοιτητές και απόφοιτους, μικρούς και μεγάλους, θέλω να πιστεύω ότι τα δύο αυτά χρόνια (και τα τρία που προηγήθηκαν για να υπάρξουν τα δύο) έκανα το καλύτερο που μπορούσα από την θέση που μου εμπιστευθήκατε. Το καλύτερο δυνατό που περνούσε από τα χέρια μου για ένα μέλλον μας διαφορετικό από αυτό που προστάζει το κυρίαρχο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο. Με την ηθική δέσμευση ότι μέσα στην επόμενη διετία θα εργαστώ συστηματικά για την προώθηση του τρίπτυχου ‘στρατηγική φορέων, συλλογική συμπόρευση, αυτενέργεια’ σας ενημερώνω για την πρόθεση μου να θέσω εκ νέου υποψηφιότητα για το Δ.Σ. 2016-18.

 

***