Πρέπει οι υπηρεσίες για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας να είναι ουδέτερες ως προς το φύλο;

Απόδοση : Ελένη Τομπέα

Η Polly Neate (Διευθύνουσα Σύμβουλος της Women’s Aid, εθνική φιλανθρωπική οργάνωση της Μεγάλης Βρετανίας που εργάζεται για τον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών και των παιδιών) και ο Glen Poole (εκδότης του περιοδικού  insideMAN, συν-Συντονιστής για την Παγκόσμια Ημέρα των Ανδρών στην Μεγάλη Βρετανία και συγγραφέας του βιβλίου “Equality For Men”) προερχόμενοι από διαφορετικές κατευθύνσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι γυναίκες και οι άνδρες χρειάζονται ξεχωριστή και προσαρμοσμένη υποστήριξη.

Polly Neate: Η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα έμφυλο έγκλημα

Ενώ δεν διαφωνούμε ότι και οι άνδρες μπορεί να βιώσουν την εμπειρία της ενδοοικογενειακής βίας, η συντριπτική πλειονότητα των σοβαρών και επαναλαμβανόμενων περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας – σχεδόν το 90% – βιώνεται από τις γυναίκες.

Η αυξανόμενη πίεση για την παροχή ουδέτερων υπηρεσιών ως προς το φύλο “gender neutral”,  τόσο στα καταφύγια όσο και στις υπηρεσίες εκτός αυτών των δομών, επιδεινώνει την κρίση της χρηματοδότησης σε εξειδικευμένες υπηρεσίες για την ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών.

Η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα έμφυλο έγκλημα, αυτό δεν θα πρέπει να είναι αμφισβητήσιμο. Στην πολύ πρόσφατη ιστορία, οι γυναίκες θεωρούνταν νόμιμα ως υπάρχοντα των ανδρών – 100 χρόνια πριν οι γυναίκες δεν είχαν τη δυνατότητα να ψηφίσουν, και ο βιασμός στο γάμο ποινικοποιήθηκε στην Αγγλία μόλις το 1991. 89% των ατόμων που βιώνουν περισσότερο από ένα περιστατικό σωματικής βίας είναι γυναίκες.  Oι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν πολλαπλές μορφές κακοποίησης από τους άνδρες, περισσότερες πιθανότητες να βιώσουν σεξουαλική κακοποίηση και τρεισήμισι  φορές περισσότερες πιθανότητες να δολοφονηθούν από έναν σύντροφο ή έναν πρώην σύντροφο. Μια στις τρεις απόπειρες αυτοκτονίας γυναικών σχετίζεται με την ενδοοικογενειακή βία που συμβαίνει σε παροντικό χρόνο ή έχει πραγματοποιηθεί σε παρελθόντα χρόνο. Οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να βιώσουν το μοτίβο της ελεγκτικής και καταναγκαστικής συμπεριφοράς, συμπεριφορά που το Υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου ορίζει ως ενδοοικογενειακή βία, και ως εκ τούτου είναι πολύ πιο πιθανό να χρειάζονται εξειδικευμένες υπηρεσίες υποστήριξης, κυρίως υπηρεσίες ένταξης σε ξενώνες φιλοξενίας.

Τίποτα από όλα αυτά δεν σημαίνει ότι οι άνδρες δεν βιώνουν ενδοοικογενειακή βία, ή δεν χρειάζονται υποστήριξη. Χρειάζονται, και θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για τους άνδρες που επηρεάζονται. Σημαίνει, όμως, ότι οι άνδρες και οι γυναίκες χρειάζονται διαφορετικά είδη στήριξης: για παράδειγμα, οι γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να χρειάζονται βοήθεια ώστε να ξεπεράσουν μια παρατεταμένη σεξουαλική κακοποίηση.Οι άντρες που βιώνουν περιστατικά ενδο-οικογενειακής βίας είναι στις περισσότερες περιπτώσεις σε σχέση με άτομα του ίδιου φύλου, και θα χρειαστούν κατάλληλες υποστηρικτικές υπηρεσίες οι οποίες θα είναι διαφορετικές από αυτές που παρέχονται σε άντρες που κακοκοποιούνται από γυναίκα σύντροφο. 

Πολλές από τις γυναίκες που βοηθάμε δεν θα άφηναν μια καταχρηστική σχέση, εάν η μόνη  τους επιλογή ήταν να καταφύγουν σε ένα “καταφύγιο ουδέτερο ως προς το φύλο”.  Η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να είναι εξαιρετικά τραυματική, και ως αποτέλεσμα, πολλές γυναίκες δεν θα αισθάνονται απόλυτα ασφαλείς με την παρουσία ανδρών όταν θα έχουν μόλις εγκαταλείψει έναν καταχρηστικό σύντροφο.

Η πρόκληση είναι ότι έχουμε σήμερα μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι η ενδοοικογενειακή βία είναι ουδέτερη ως προς το φύλο. Στατιστικά στοιχεία από την ONS (Office for National Statistics: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου) που παρουσιάζουν πως 1 στις 4 γυναίκες και 1 στους 6 άνδρες θα βιώσουν ενδοοικογενειακή βία,  έχουν οδηγήσει στην πεποίθηση ότι οι άνδρες και οι γυναίκες χρειάζονται υποστήριξη σε σχεδόν ίδια επίπεδα. Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά σχετίζονται με τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν βιώσει ένα μεμονωμένο περιστατικό σωματικής βίας από τον σύντροφό τους ή κάποιο μέλος της οικογένειας – δεν μας παρέχουν οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία. Δεν μας υποδηλώνουν πόσοι άνθρωποι ζουν με το φόβο του συντρόφου τους, ή βιώνουν ένα μοτίβο καταχρηστικής συμπεριφοράς. Όταν οι αποφάσεις λαμβάνονται και προσαρμόζονται με βάση ότι η ενδοοικογενειακή βία είναι ουδέτερη ως προς το φύλο, υπάρχει μια διπλή αρνητική επίδραση στις υπηρεσίες των γυναικών. Δεν είναι μόνο ότι περικόπτονται οι προϋπολογισμοί συνολικά, αλλά και ότι τα δημοτικά συμβούλια απαιτούν ένα ποσοστό των μικρότερων πια προϋπολογισμών να αποσπούνται στην υποστήριξη των ανδρών.

Οι αποφάσεις χρηματοδότησης θα πρέπει να βασίζονται στην ανάγκη. Θα πρέπει να υπάρχουν ξεχωριστές και ασφαλείς υπηρεσίες για άνδρες θύματα, προσαρμοσμένες στις ανάγκες των ανδρών που τις χρειάζονται. Όμως αυτό δεν θα πρέπει να γίνεται εις βάρος των υπηρεσιών για τις γυναίκες και τα παιδιά, που αποτελούν τη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων υψηλού κινδύνου. Οι ουδέτερες υπηρεσίες ως προς το φύλο δεν είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική λύση για κανέναν.

Glen Poole: Οι άντρες θύματα χρειάζονται επίσης βοήθεια και υποστήριξη

Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι όλοι όσοι επηρεάζονται από την ενδοοικογενειακή βία λαμβάνουν τη βοήθεια και την υποστήριξη που χρειάζονται; Αυτό είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα που καμία κοινωνία δεν έχει επιλύσει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να σταματήσουμε να προσπαθούμε. Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει μια αξιοσημείωτη αύξηση των διώξεων, τόσο ανδρών όσο και γυναικών δραστών και μια σημαντική μείωση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας. Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην προσπάθεια για την εξάλειψη της ενδοοικογενειακής βίας είναι ότι σχεδόν κάθε νέα λύση φέρνει μαζί της και μια νέα σειρά από προβλήματα.

Για πολλά χρόνια, μια βασική λύση ήταν (και εξακολουθεί να είναι) η προσέγγιση της ενδοοικογενειακής βίας ως ένα έμφυλο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μέρος μιας ευρύτερης παγκόσμιας εκστρατείας για τον τερματισμό της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών. Το πρόβλημα το οποίο δημιουργεί αυτή η συγκεκριμένη προσέγγιση είναι ότι εξαιρεί σαφώς τους άνδρες θύματα.

Για πολλούς υποστηρικτές των δικαιωμάτων των ανδρών, η απάντηση στα προβλήματα που προκαλούνται από την έμφυλη προσέγγιση είναι η δημιουργία μιας ιδεαλιστικής προσέγγισης ουδέτερης ως προς το φύλο, όπου όλα τα θύματα θα βοηθούνται εξίσου, ανεξάρτητα από το φύλο τους. Στην δική μου εμπειρία, οι πάροχοι υπηρεσιών που γεννήθηκαν από το γυναικείο κίνημα δεν είναι γενικά σε θέση να βοηθήσουν τους άνδρες. Ένας από τους σημαντικούς ρόλους που έχει παίξει το γυναικείο κίνημα στην βοήθεια των γυναικών θυμάτων είναι ότι έχουν υπάρξει ισχυροί συνήγοροι των γυναικών. Δεν είναι ρεαλιστικό να αναμένουμε  ότι με τις ίδιες εκστρατείες θα είναι εξίσου ισχυροί συνήγοροι και για τους άνδρες. Μπορούν επίσης να είναι επιρρεπείς σε ότι αφορά την υποτίμηση της σημασίας της γυναικείας βίας κατά των ανδρών.

Για να εξασφαλιστεί ότι όλοι όσοι επηρεάζονται από την ενδοοικογενειακή βία λαμβάνουν τη βοήθεια και την υποστήριξη που χρειάζονται, χρειαζόμαστε όσο το δυνατόν περισσότερα μυαλά. Χρειαζόμαστε γυναίκες και άνδρες, φεμινίστριες/ες και μη, υποστηρικτές των ανδρών και υπερασπιστές των γυναικών, ψυχολόγους και κοινωνιολόγους. Όμως, οι προσπάθειες για μια προσέγγιση στην αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας από μια μη-φεμινιστική σκοπιά,  βρίσκουν συχνά έντονες αντιστάσεις, και όπως σημείωσε η έκθεση του Κέντρου Κοινωνικής Δικαιοσύνης (Centre for Social Justice) “Πέρα από τη Βία” (Beyond Violence) : “Η ανάλυση “πατριαρχία, δύναμη και έλεγχος” παραμένει περίπου άθικτη, παρά την ασυμβατότητά της με τα αναδυόμενα ευρήματα σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία ».

Κατά την δική μου προσωπική εμπειρία στην παροχή βοήθειας στους άνδρες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας,  οι άνδρες χρειάζονται εξίσου μια έμφυλη προσέγγιση, και το πιο σημαντικό που χρειάζονται είναι υποστηρικτές που να καταλαβαίνουν τις μοναδικές τους ανάγκες και να είναι χαρούμενοι που βρίσκονται στο πλευρό τους. Από τις πιο καθησυχαστικές εξελίξεις των τελευταίων ετών υπήρξε η ανάπτυξη και η ανάδειξη φιλανθρωπικών οργανώσεων, όπως η  ManKind Initiative και η Abused Men στη Σκωτία, οι οποίες έχουν βοηθήσει στο να προωθηθούν οι ανάγκες των ανδρών-θυμάτων στην δημόσια και πολιτική ατζέντα.

Αυτό είναι μια καλή είδηση στο πεδίο της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία δεν χρειάζεται απλά περισσότερη χρηματοδότηση – αν και αυτό είναι πάντα ευπρόσδεκτο – αλλά, τελικά, χρειάζεται περισσότερη ποικιλομορφία, και ιδίως μια ποικιλία στην σκέψη που να καλωσορίζει τις μη-φεμινιστικές προσεγγίσεις για την υποστήριξη των θυμάτων όλων των φύλων.

Πηγή: theguardian.com

socialpolicy.gr