Μια άδικη πραγματικότητα: Οι ανισότητες υγείας που αντιμετωπίζουν τα άτομα ΛΟΑΤ

της Samantha Backman

Μετάφραση: Τομπέα Ελένη

Τα άτομα που ανήκουν στην ΛΟΑΤ κοινότητα (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι και διεμφυλικοί) αντιμετωπίζουν μυριάδες προκλήσεις όταν αναζητούν ιατρική φροντίδα. Τον Μάρτιο του 2016, ξεκίνησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ που ονομάζεται Health4LGBTI, με στόχο την καλύτερη κατανόηση των ανισοτήτων που βιώνουν οι άνθρωποι της ΛΟΑΤ κοινότητας. Το πρόγραμμα Health4LGBTI στοχεύει στην ευαισθητοποίηση για τις ανισότητες αυτές και στην αναπτύξη των εργαλείων που απαιτούνται μεταξύ των επαγγελματιών υγείας ώστε να επιτευχθεί η μείωσή τους. [1] Λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους της πρωτοβουλίας αυτής, ένα κρίσιμο πρώτο βήμα είναι να εξεταστεί η πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν τα άτομα ΛΟΑΤ στην Ευρώπη σήμερα όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη.

Ιδιαίτερα στην Ανατολική Ευρώπη, υπάρχουν ευρήματα ότι τα ΛΟΑΤ άτομα αντιμετωπίζουν εκτεταμένες κοινωνικές προκαταλήψεις και έλλειψη ανεκτικότητας. [2] Oι συστηματικές διακρίσεις και ο στιγματισμός που έχει στόχο τα ΛΟΑΤ άτομα δύνανται να επεκτείνονται έως και το χώρο της υγειονομικής περίθαλψης. Ένας στους δέκα ερωτηθέντες στην έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) “2012 European Union Lesbian, Gay, Bisexual, and Trans Survey” ανέφεραν ότι κατά την πρόσβαση τους σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης κατά το προηγούμενο έτος, ένιωσαν διάκριση από τους επαγγελματίες υγείας που οφειλόταν στο γεγονός ότι ήταν ΛΟΑΤ άτομα. [3] Φοβούμενοι στίγμα ή διακρίσεις, τα ΛΟΑΤ άτομα μπορεί να επιλέξουν να αποκρύψουν την ΛΟΑΤ ταυτότητά τους κατά την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. [4] Στην πραγματικότητα, το 42% των ερωτηθέντων στην έρευνα του FRA του 2012, υποστήριξαν ότι δεν θα ήταν καθόλου “ανοιχτοί” προς οποιοδήποτε προσωπικό υγειονομικής περίθαλψης για την ΛΟΑΤ ταυτότητα τους. [5] Τα εχθρικά και με διακρίσεις περιβάλλοντα της υγειονομικής περίθαλψης μπορεί να οδηγήσουν τους ΛΟΑΤ ανθρώπους να αποφεύγουν να αναζητήσουν υγειονομική περίθαλψη, εις βάρος της υγείας και της ευημερίας τους. [6]

Επιπρόσθετα, ο Παγκόσμιος Ιατρικός Σύλλογος (WMA) υποστηρίζει ότι οι διακρίσεις και ο στιγματισμός καθώς και η απόρριψη και ο εκφοβισμός  επηρεάζουν σοβαρά την ψυχική και σωματική υγεία των ομοφυλόφιλων και αμφιφυλόφιλων ατόμων. [7] Αυτές οι κοινωνικές δυσκολίες συχνά προκαλούν κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, κατάχρηση ουσιών, και αυτοκτονικούς ιδεασμούς αλλά και απόπειρες αυτοκτονίας. [8] Μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε στην Αγγλία το 2014, έδειξε ότι οι σεξουαλικές μειονότητες (που περιορίστηκαν σε αυτήν την έρευνα στους ομοφυλόφιλους, στις λεσβίες και τους αμφισεξουαλικούς ανθρώπους) ήταν δύο έως τρεις φορές πιο πιθανό να αναφέρουν ότι υποφέρουν από μακροχρόνια ψυχολογικά ή συναισθηματικά πρόβλημα σε σύγκριση με τα ετεροφυλόφιλα άτομα. [9] Τα αποτελέσματα αυτής της εθνικού επιπέδου έρευνας έδειξαν επίσης ότι οι σεξουαλικές μειονότητες στην Αγγλία ήταν πιθανότερο να αναφέρουν κακή ή μέτρια κατάσταση υγείας σε σχέση με τους ετεροφυλόφιλους που συμμετείχαν στην έρευνα [10] Εκτός από χειρότερη συνολική ψυχική και σωματική υγεία, ορισμένες ιατρικές παθήσεις είναι πιο διαδεδομένες στην ΛΟΑΤ κοινότητα από ό, τι στον υπόλοιπο γενικό πληθυσμό. Για παράδειγμα, η υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας μεταξύ των λεσβιών (σε σύγκριση με γυναίκες από άλλους σεξουαλικούς προσανατολισμούς), θέτει τις λεσβίες σε μεγαλύτερο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, στεφανιαία νόσο, εγκεφαλικά επεισόδια, οστεοαρθρίτιδα, και καρκίνο του μαστού και του παχέος εντέρου. [11] Μεταξύ του πληθυσμού των ανδρών που έχουν σεξουαλικές σχέσεις με άνδρες (MSM), το ποσοστό της λοίμωξης HIV είναι δυσανάλογα υψηλό. [12] Υπάρχει σαφώς ανάγκη, οι επαγγελματίες υγείας να γνωρίζουν επαρκώς αυτές τις ειδικές ανάγκες υγείας μεταξύ του πληθυσμού των ΛΟΑΤ προκειμένου να παρέχουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα. Πολλοί συμμετέχοντες στην έρευνα ΛΟΑΤ της ΕΕ (FRA) ισχυρίστηκαν ότι οι ειδικές τους ανάγκες δεν ελήφθησαν υπόψη κατά την παροχή υγειονομικής περίθαλψης. [13] Ο FRA έχει τονίσει τη σημασία του να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες των ΛΟΑΤ ατόμων στη σύνταξη των εθνικών σχεδίων υγείας, πολιτικών και δράσεων και στις εθνικές έρευνες υγείας. [14]

Για να βελτιωθεί ο τρόπος με τον οποίο το υγειονομικό προσωπικό ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ΛΟΑΤ ατόμων, θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλη κατάρτιση σχετικά με τις ανάγκες υγείας των ανθρώπων ΛΟΑΤ. Υπάρχει ακόμα υλικό ιατρικής εκπαίδευσης που προσδιορίζει την ομοφυλοφιλία ως παθολογικό αίτιο, προπαγανδίζοντας τη διάκριση κατά των ατόμων ΛΟΑΤ. [15] Ο FRA προτείνει στην εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας να τονίζεται ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός, η ταυτότητα φύλου και η έκφραση φύλου δεν είναι παθολογικές καταστάσεις. [16] Ο Παγκόσμιος Ιατρικός Σύλλογος έχει επίσης τονίσει συγκεκριμένα για την ανάγκη να εξασφαλιστεί η κατάρτιση των επαγγελματιών στον τομέα της υγείας των διεμφυλικών ατόμων, ένα πεδίο που αναπτύσσεται ανομοιόμορφα στην ΕΕ. [17] Οι ειδικευμένες υπηρεσίες για τα διεμφυλικά άτομα δεν είναι παγκοσμίως διαθέσιμες σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. [18]

Έκθεση του 2013 που κυκλοφόρησε από το Irish College of General Practitioners και από το Gay and Lesbian Equality Network, υπογραμμίζει αρκετές προτάσεις για καλή πρακτική, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας υποστηρικτικών  ή “gay-affirmative” περιβαλλόντων υγειονομικής περίθαλψης. [19] Ένα παράδειγμα μιας τέτοιας ενταξιακής ιατρικής πρακτικής είναι η κλινική Danish Stork Clinic, που παρέχει υπηρεσίες γονιμότητας και  συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ζευγάρια λεσβιών. [20] Στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια σειρά από κέντρα υγείας για ΛΟΑΤ άτομα έχουν θεσπιστεί, όπως το κέντρο υγείας Fenway Community Health Centre, στη Βοστώνη. Το κέντρο αυτό παρέχει μια πληθώρα υπηρεσιών προσαρμοσμένων για τον πληθυσμό των ΛΟΑΤ, συμπεριλαμβανομένων των διαγνωστικών εξετάσεων για τον HIV, υπηρεσίες απεξάρτησης, υπηρεσίες γονικής μέριμνας και υπηρεσίες για θύματα ενδοοικογενειακής και ομοφοβικής βίας. [21] Αναμφίβολα, μόνο μέσω της ανάπτυξης τέτοιων καινοτόμων ρυθμίσεων υγειονομικής περίθαλψης, απαλλαγμένων από διακρίσεις και ευαισθητοποιημένων στα ζητήματα υγείας της ΛΟΑΤ κοινότητας,  οι ανισότητες υγείας που αντιμετωπίζουν τα άτομα ΛΟΑΤ μπορούν να εξαλειφθούν.