Η Μελέτη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τις Συμπεριφορές Υγείας σε Παιδιά Σχολικής Ηλικίας (WHO Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) έχει ως εύρημα ότι οι έμφυλες και κοινωνικές ανισότητες επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία των νέων ανθρώπων
Η μελέτη για τις Συμπεριφορές Υγείας σε Παιδιά Σχολικής Ηλικίας {Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)} επικαιροποιείται κάθε τέσσερα χρόνια και παρέχει για περισσότερα από τριάντα χρόνια πληροφορίες για την υγεία, την ευημερία, το κοινωνικό περιβάλλον και τις συμπεριφορές υγείας των νέων ανθρώπων ηλικίας 11, 13 και 15 ετών. Η τελευταία έκδοση της έκθεσης HBSC του ΠΟΥ παρουσιάζει ευρήματα της μελέτης του 2013/14 τα οποία κάλυψαν τις δημογραφικές και κοινωνικές επιδράσεις στην υγεία περίπου 220.000 ερωτηθέντων. Οι ερωτηθέντες της έρευνας προέρχονται από 42 χώρες και περιοχές στην τοποθεσία της Ευρωπαϊκής Περιφέρειας του ΠΟΥ και της Βόρειας Αμερικής. Η τελευταία έκθεση εστιάζει ειδικότερα στις επιδράσεις του φύλου και του κοινωνικοοικονομικού status στην υγεία, την ευημερία και την ανάπτυξη των νέων ανθρώπων.
Τι καλύπτει η έρευνα;
Μέσα από τις ερωτήσεις της έρευνας, οι ερωτηθέντες παρέχουν πληροφορίες για το κοινωνικό τους πλαίσιο (σχέσεις με την οικογένεια, τους συνομήλικους και στο σχολείο), τα αποτελέσματα υγείας (υποκειμενική υγεία, τραυματισμοί, παχυσαρκία και ψυχική υγεία), συμπεριφορές υγείας (πρότυπα διατροφής, βούρτσισμα δοντιών και σωματική δραστηριότητα) καθώς και συμπεριφορές που ενέχουν κινδύνους — (risk behaviours) (χρήση προϊόντων καπνού, αλκοόλ και κάνναβης, σεξουαλική συμπεριφορά, τσακωμοί και εκφοβισμός). Για πρώτη φορά η έρευνα συμπεριέλαβε, επίσης, ερωτήσεις σχετικά με την οικογένεια και τη στήριξη από τους συνομηλίκους, το μεταναστευτικό υπόβαθρο, τον διαδικτυακό εκφοβισμό καθώς και τους σοβαρούς τραυματισμούς.
Συνολικότερα ευρήματα και ικανοποίηση από την ζωή
Μεταξύ άλλων ευρημάτων η έκθεση δείχνει ότι το 80% των ερωτηθέντων αναφέρουν υψηλά επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή τους. Παρόλα αυτά, παράγοντες όπως το φύλο και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση επηρεάζουν αρνητικά την υγεία, την ευημερία και τις επιλογές του τρόπου ζωής. Η έκθεση δείχνει επιπρόσθετα ότι η συνολικότερη ικανοποίηση από την ζωή μειώνεται λίγο με την ηλικία και επίσης ότι οι νέοι άνθρωποι από οικογένειες χαμηλότερου εισόδηματος αναφέρουν χαμηλότερα επίπεδα ικανοποίησης.
Η επίδραση του κοινωνικο-οικονομικού υπόβαθρου
Σε σχέση με τα ευρήματα της μελέτης, η Δρ. Jo Inchley (Συντονίστρια της Μελέτης HBSC σε Διεθνές Επίπεδο) σημειώνει ότι “πολλές πτυχές της υγείας εμφανίζουν κοινωνικά πρότυπα-μοτίβα” και ότι
“οι νέοι άνθρωποι από περισσότερο μειονεκτούντα περιβάλλοντα όχι μόνο αναφέρουν χαμηλότερα επίπεδα συμπεριφορών που προάγουν την υγεία και χειρότερα αποτελέσματα για την υγεία αλλά διαθέτουν επίσης και λιγότερους κοινωνικούς “πόρους” όπως η υποστήριξη από την οικογένεια και τους φίλους”
Οι έμφυλες διαφοροποιήσεις ως παράγοντας
H Δρ. Jo Inchley επεσήμανε επίσης ότι ‘τα ευρήματα καταδεικνύουν σημαντικές έμφυλες ανισότητες στην υγεία, οι οποίες αναδεικνύονται ή/ και επιδεινώνονται κατά τα έτη της εφηβείας.. [..] Οι διαφορές μεταξύ των χωρών δείχνουν την σημαντικότητα της κατανόησης του ρόλου των έμφυλων νορμών και των πολιτιστικών προσδοκιών στην επιρροή της συμπεριφοράς.’. Η Δρ. Zsuzsanna Jakab (Διευθύντρια του ΠΟΥ για την Περιφέρεια Ευρώπης) περιγράφει τις συνδέσεις μεταξύ φύλου και ανισοτήτων μέσω των δεδομένων της μελέτης που δείχνουν ότι τα “κορίτσια και παιδιά από οικογένειες χαμηλότερου εισοδήματος αναφέρουν σε σταθερή βάση χαμηλότερο επίπεδο σωματικής και ψυχικής υγείας και χαμηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας από ότι τα αγόρια και παιδιά οικογενειών με υψηλότερα εισοδήματα’.
Μοτίβα που διαρκούν δια βίου
Η Δρ. Zsuzsanna Jakab περιέγραψε επίσης τους τρόπους με τους οποίους
τα δεδομένα δείχνουν ότι οι συμπεριφορές υγείας σχηματοποιούνται σε κρίσιμα στάδια της ζωής ενός ανθρώπου και επηρεάζονται από παράγοντες όπως το φύλο και το οικογενειακό εισόδημα, ενώ στη συνέχεια εξακολουθούν να επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία ενός ανθρώπου καθόλη τη διάρκεια της ζωής του:
‘Οι συμπεριφορές υγείας και οι κοινωνικές συνήθειες και συμπεριφορές που αποκτώνται κατά την κρίσιμη δεύτερη δεκαετία της ζωής ενός νέου ανθρώπου μπορεί να συνεχιστούν κατά την ενήλικη ζωή και να επηρεάσουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής.’
Χρησιμοποιώντας “ισχυρά” ερευνητικά ευρήματα για την ανάπτυξη παρεμβάσεων πολιτικής για την εφηβική ηλικία
Η μελέτη HBSC παρέχει ισχυρά ερευνητικά ευρήματα δοθέντος του μεγάλου δείγματος των χιλιάδων εφήβων που παρείχαν απαντήσεις στην έρευνα. Τα δεδομένα που παρέχονται επιτρέπουν την ανάπτυξη περισσότερο αποτελεσματικών παρεμβάσεων πολιτικής. Τα δεδομένα που παρέχονται οικοδομούν ήδη την βάση για την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής του ΠΟΥ για τη βελτίωση της παιδικής και εφηβικής υγείας . Σε αυτό το πλαίσιο, η Δρ. Zsuzsanna Jakab επισημαίνει ότι τα ‘δεδομένα της μελέτης HBSC μας κατευθύνουν προς παρεμβάσεις που μπορούν να ελαττώσουν αυτό το χάσμα και να στηρίξουν την ανάπτυξη θετικών, και δια βίου συμπεριφορών υγείας’
Μετάφραση: Ντούνης Ανδρέας
europa.eu/epic/news/2016/20160206
socialpolicy.gr
