F. Tanay – L. Salanauskaite *
Μετάφραση / Απόδοση: Ντούνης Ανδρέας
Οι μακροχρόνια άνεργοι (LTU) είναι όσοι/όσες βρίσκονται εκτός αγοράς εργασίας και ψάχνουν για δουλειά για 12 μήνες ή/και περισσότερο.
Ο αριθμός των μακροχρόνια ανέργων διπλασιάστηκε μεταξύ του 2007 και του 2014, προσεγγίζοντας τους 12,4 εκατομμύρια ανθρώπους ή το 5% του ενεργού πληθυσμού της Ε.Ε. Αυτός ο αριθμός ισούται με το 50% περίπου του συνολικού αριθμού των ανέργων. Το γεγονός που είναι ιδιαιτέρως ανησυχητικό είναι ότι έξι στους δέκα μακροχρόνια ανέργους βρίσκονται εκτός εργασίας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των δύο ετών και το ποσοστό τους παραμένει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Η έκταση του προβλήματος διαφέρει σε σημαντικό βαθμό μεταξύ των κρατών-μελών, με τα ποσοστά μακροχρόνιας ανεργίας στο τρίτο τρίμηνο του 2015 να κυμαίνονται από μόλις 1,5 % του εργατικού δυναμικού στη Σουηδία σε περίπου 18% στην Ελλάδα.
Ποιοί άνθρωποι επηρεάζονται περισσότερο από τη μακροχρόνια ανεργία;
Η Έκθεση Απασχόληση και Κοινωνικές Εξελίξεις στην Ευρώπη του έτους 2015 εξετάζει στατιστικά στοιχεία και πραγματοποιεί ανασκόπηση των πολιτικών που φαίνεται να λειτουργούν καλύτερα ώστε να βοηθήσουν τους μακροχρόνια ανέργους να επιστρέψουν στην απασχόληση.
Το διάγραμμα που ακολουθεί, που συμπεριλαμβάνεται στην Έκθεση, καταδεικνύει ότι οι νέοι άνθρωποι, με χαμηλό επίπεδο δεξιοτήτων και οι μετανάστες από τρίτες χώρες, που ήδη αντιμετώπιζαν υψηλότερο κίνδυνο μακροχρόνιας ανεργίας προ-κρίσης, εμφανίζονται μαζί με τους ενδοκοινοτικούς μετανάστες, ως οι άνθρωποι που επλήγησαν περισσότερο κατά τη διάρκεια της κρίσης. Έτσι, η κατάσταση αυτών των ομάδων χειροτέρευσε ακόμη περισσότερο. Το ήδη υψηλό ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας του εργατικού δυναμικού χαμηλότερου εκπαιδευτικού επιπέδου υπερδιπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης φθάνοντας στο 10,5 % το 2014.
Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης ότι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας και χαμηλότερων δεξιοτήτων εμφανίζουν τις μικρότερες πιθανότητες επιστροφής στην εργασία.
Η κρίση έχει “κλείσει” το χάσμα μεταξύ αντρών και γυναικών σε όρους μακροχρόνιας ανεργίας, κυρίως εξαιτίας του γεγονότος ότι οι άντρες χάνουν δυσανάλογα περισσότερες θέσεις εργασίας. Παρά ταύτα, οι άντρες τείνουν να έχουν περισσότερες πιθανότητες εύρεσης απασχόλησης στα περισσότερα κράτη-μέλη.
Σημείωση: Η χώρα γέννησης χρησιμοποίηθηκε για το μεταναστευτικό υπόβαθρο (ενδοκοινοτικοί μετανάστες, μετανάστες τρίτων χωρών).
Η μακροχρόνια ανεργία επηρεάζει διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες μεταξύ των Κρατών Μελών. Για παράδειγμα στην Φινλανδία, τη Γερμανία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, την Ολλανδία, τη Βουλγαρία και τη Σλοβενία, μερικοί μόνο μακροχρόνια άνεργοι (λιγότερο από το 10%) είναι νέοι. Το αντίθετο μπορεί να παρατηρηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο όπου περίπου το 1/3 των μακροχρόνια ανέργων είναι νεαρής ηλικίας. Συνεπώς, οι πολιτικές που στοχεύουν στη μείωση της μακροχρόνιας ανεργίας θα πρέπει να στοχεύουν ορθά ώστε να καλύπτουν τις διαφοροποιημένες και διαφορετικές ανάγκες.
Ο υψηλός κίνδυνος αποκλεισμού από την αγορά εργασίας ζημιώνει τους πάντες
Τα επίπεδα μακροχρόνιας ανεργίας βρίσκονται επί του παρόντος σε ποσοστά ρεκόρ, και ακόμη και όταν υπάρξουν συνθήκες μεγέθυνσης, οι μελλοντικές προοπτικές δεν είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικές. Ενώ οι θετικές εξελίξεις στην οικονομία συμπερικλείουν την πιθανότητα μείωσης των μακροχρόνια ανέργων, υφίσταται μεγάλος κίνδυνος οι άνθρωποι αυτοί να επωφεληθούν από τη μεγέθυνση μόνο σε περιορισμένο βαθμό εξαιτίας της μικρότερης απασχολησιμότητάς τους, η οποία διαβρώνεται περαιτέρω καθώς παρατείνεται η περίοδος ανεργίας τους.
Δίχως αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη της κατάστασης της ανεργίας και την διευκόλυνση της επιστροφής στην απασχόληση, υφίσταται ο κίνδυνος πολλοί άνθρωποι να οδηγηθούν στο μόνιμο αποκλεισμό από την αγορά εργασίας και να εγκαταλείψουν τις προσπάθειές τους για εύρεση εργασίας. Κάθε χρόνο, ένας στους 5 μακροχρόνια ανέργους εγκαταλείπει την προσπάθεια εύρεσης εργασίας και γίνεται “ανενεργός”.
Η καταπολέμηση της μακροχρόνιας ανεργίας είναι, έτσι, κρίσιμη για μια βιώσιμη και ενταξιακή ανάπτυξη στο πλαίσιο ενός γηρασκόμενου και συρρικνούμενου εργατικού δυναμικού. Μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση των δημόσιων οικονομικών μέσω της μείωσης των δαπανών για κοινωνική βοήθεια και μέσω της αύξησης των φορολογικών εσόδων. Επιπρόσθετα, η επιστροφή στην αγορά εργασίας είναι ευεργετική για την υγεία και ευημερία των μακροχρόνια ανέργων.
*Authors: F. Tanay works as a policy analyst in the unit of Thematic Analysis and L. Salanauskaite as a socio-economic analyst in the unit of Country Reform in the DG EMPL.
European Commission –> Employment – Social Affairs and Inclusion
socialpolicy.gr
