Υπάρχει, όντως, κάποια σύνδεση μεταξύ της γλώσσας που μιλάμε και του τρόπου που σκεφτόμαστε και συμπεριφερόμαστε; Ως απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, υφίσταται ένα ευρύ πεδίο έρευνας για τη σχέση της γλώσσας, τόσο με την ψυχολογία όσο και με τη συμπεριφορά.
Προσανατολισμός και Pormpuraawans
Στην Pormpuraaw, μια αυστραλιανή κοινότητα Αβοριγίνων , δεν θα αναφερόσουν ποτέ στην κατεύθυνση δίνοντας οδηγίες, όπως “αριστερά” ή “δεξιά”, αλλά ως «βορειοανατολικά» ή «νοτιοδυτικά», αρθρογραφεί η καθηγήτρια ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ Lera Boroditsky (ειδική στις γλωσσικές- πολιτισμικές διασυνδέσεις) στο Wall Street Journal. Σύμφωνα με την Boroditsky , περίπου το ένα τρίτο των γλωσσών του κόσμου αναφέρονται στον χώρο με αυτούς τους απόλυτους όρους παρά με εκείνους που χρησιμοποιούνται στην αγγλική γλώσσα. “Ως αποτέλεσμα αυτής της σταθερής γλωσσικής εκπαίδευσης”, γράφει στο άρθρο της, “οι ομιλητές αυτών των γλωσσών είναι εξαιρετικά καλοί στο να παραμένουν προσανατολισμένοι και να παρακολουθούν τη θέση τους, ακόμα και σε άγνωστες περιοχές.” Σε ένα ερευνητικό ταξίδι στην Αυστραλία, η Boroditsky και η συνάδελφός της διαπίστωσαν ότι οι Pormpuraawans, που μιλούν τη γλώσσα Kuuk Thaayorre, γνώριζαν ενστικτωδώς προς ποια κατεύθυνση πήγαιναν.
Η ενοχοποίηση και η Αγγλική Γλώσσα
Στο ίδιο άρθρο, η Boroditsky σημειώνει ότι στα αγγλικά, αναφέρουμε πως κάποιος έσπασε το βάζο, ακόμη και αν αυτό ήταν ατύχημα, ενώ στα ισπανικά και τα ιαπωνικά οι ομιλητές τείνουν να λένε πως το βάζο έσπασε από μόνο του. Η Boroditsky περιγράφει μια μελέτη της μαθήτριας της Caitlin Fausey, στην οποία ομιλητές της αγγλικής γλώσσας ήταν πολύ πιο πιθανό να θυμηθούν ποιος έσκασε τυχαία μπαλόνια, έσπασε αυγά, ή έχυσε ποτά σε ένα βίντεο, σε σύγκριση με ομιλητές της ισπανικής ή ιαπωνικής γλώσσας. Δεν είναι μόνο αυτό που υποστηρίζει η Boroditsky, αλλά ότι υπάρχει ένας συσχετισμός μεταξύ της έμφασης στους δρώντες στην αγγλική γλώσσα και στην ποινική δικαιοσύνη, τείνοντας προς την τιμωρία των παραβατών και όχι στην επανόρθωση των θυμάτων.
Τα χρώματα στην γλώσσα των Zuni και στους Ρωσόφωνους
Η ικανότητά μας να ξεχωρίζουμε τα χρώματα ακολουθεί τους όρους με τους οποίους μπορούμε να τα περιγράψουμε, σημειώνει ο Keith Chen στην έρευνά του. Μια μελέτη του 1954 διαπίστωσε ότι η φυλή των Zuni, οι οποίοι δυσκολεύονταν να ξεχωρίσουν το πορτοκαλί από το κίτρινο, δυσκολεύονταν στο να τα αναφέρουν ξεχωριστά. Οι Ρωσόφωνοι από την άλλη πλευρά, έχουν ξεχωριστές λέξεις για το ανοιχτό μπλε (Goluboy) και το σκούρο μπλε (siniy). Σύμφωνα με μια μελέτη του 2007, οι Ρωσόφωνοι είναι καλύτεροι από τους αγγλόφωνους στο να διαλέγουν το μπλε χρώμα σύμφωνα με τους γλωσσικούς όρους goluboy/siniy.
Το φύλο στα φινλανδικά και εβραϊκά
Σε άρθρο της στο Scientific American, η Boroditsky αναφέρει πως στα εβραϊκά, ο διαχωρισμός των φύλων βρίσκεται παντού, ενώ η φινλανδική γλώσσα δεν διαχωρίζει το φύλο καθόλου. Μια μελέτη που έγινε στη δεκαετία του 1980 διαπίστωσε ότι, η σκέψη ακολουθεί το φύλο: τα παιδιά που μιλούσαν εβραϊκά γνώριζαν το φύλο τους ένα χρόνο νωρίτερα από ό, τι εκείνα που μεγάλωσαν μιλώντας φινλανδικά. (Ομιλητές της αγγλικής γλώσσας, στην οποία οι αναφορές των φύλων βρίσκονται κάπου στη μέση, ήταν στη μέση αυτού του χρονοδιαγράμματος).
Τέλος, ο Keith Chen ως οικονομολόγος, θέλησε να δει εάν η γλώσσα επηρεάζει τις οικονομικές αποφάσεις μας και έτσι σχεδίασε μια μελέτη για να διαπιστώσει πως η γλώσσα μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του ατόμου να αποταμιεύσει για το μέλλον. Ενώ οι γλώσσες με μελλοντικούς χρόνους, όπως η αγγλική, κάνουν διάκριση ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, οι γλώσσες που δεν περιλαμβάνουν μελλοντικούς χρόνους, όπως η Κινεζική χρησιμοποιούν την ίδια διατύπωση για να περιγράψουν τα γεγονότα του χθες, του σήμερα και του αύριο. Οι ομιλητές των γλωσσών χωρίς μελλοντικούς χρόνους έχουν 30% περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν ότι έχουν αποταμιεύσει σε οποιοδήποτε δεδομένο έτος από ότι οι ομιλητές γλωσσών που περιλαμβάνουν μελλοντικούς χρόνους. (Αυτό ισοδυναμεί με 25% μεγαλύτερη εξοικονόμηση μέχρι την συνταξιοδότηση, εάν το εισόδημα διατηρείται σταθερό.) Η εξήγηση που δίνει ο Chen είναι πως όταν μιλάμε για το μέλλον διαφοροποιώντας το από το παρόν, τότε αισθανόμαστε το μέλλον πιο μακρινό – και έχουμε λιγότερα κίνητρα για αποταμίευση.
Πηγή: ideas.ted.com
socialpolicy.gr
