Αντί Δελτίου Τύπου…
Για τα παιδιά αρκεί μια μικρή σπίθα για να ξεκινήσουν σιγά-σιγά να «πριονίζουν» τα σίδερα της φυλακής του φύλου… για να αρχίσουν να αναγνωρίζουν τι είναι μια υγιής σχέση και να επιθυμούν να την επιτύχουν…
Με μεγάλη επιτυχία και τεράστια συμμετοχή κοινού και εμπειρογνωμόνων υλοποιήθηκε το Συνέδριο «Χτίζοντας Υγιείς Σχέσεις ανάμεσα στα Δύο Φύλα», που διοργάνωσε το «Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας» (Ε.Δ.κ.Β.) σε συνεργασία με «Το Χαμόγελο του Παιδιού» στις 22-23 Σεπτεμβρίου 2016, στο Αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης.
Εμπειρογνώμονες από 31 Ευρωπαϊκές χώρες (δείτε εδώ το πρόγραμμα του Συνεδρίου) συμμετείχαν προκειμένου να ενημερωθούν για την προσέγγιση και τα αποτελέσματα της παρέμβασης GEAR against IPV αλλά και να συμβάλλουν με προτάσεις και συστάσεις στην διαμόρφωση του κρίσιμου ρόλου που καλείται να διαδραματίσει το σχολείο στην προαγωγή της ισότητας των φύλων και την πρόληψη της βίας κατά γυναικών και κοριτσιών με βάση τις προβλέψεις της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Θα χρειαζόμασταν πολλές σελίδες για να περιγράψουμε τους στόχους, τη μεθοδολογία και τα αποτελέσματα της παρέμβασης «Ευαισθητοποίηση για την Ισότητα των Φύλων ενάντια στη Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων ΙΙ» – GEAR against IPV (Gender Equality Awareness Raising against Intimate Partner Violence).
Τα παιδιά που συμμετείχαν σε αυτήν όμως μπόρεσαν να περιγράψουν με απόλυτη σαφήνεια τα αποτελέσματά της μέσα σε λίγες φράσεις και ένα βίντεο 2,5 λεπτών που δημιούργησαν ειδικά για την καμπάνια ευαισθητοποίησης των συνομηλίκων τους. Ας ακούσουμε εκείνα λοιπόν!
Ομιλία μαθητριών [1], εκπροσώπων της ομάδας που συμμετείχε στο πρόγραμμα
κατά το σχολικό έτος 2015-16 στο 1ο Γυμνάσιο Αγίου Νικολάου Κρήτης,
με υπεύθυνη καθηγήτρια την Μαρία Καρακού
”’ Είμαστε εδώ για να μιλήσουμε για το πρόγραμμα GEAR against IPV ως εκπρόσωποι όλης της ομάδας που συμμετείχε σε αυτό…
Όταν μας προτάθηκε να συμμετέχουμε στο πρόγραμμα, δεν φανταζόμασταν πόσο διαφορετικό είναι σε σχέση με τα προγράμματα που είχαμε παρακολουθήσει μέχρι τότε, κυρίως ως προς την ουσιαστική συμβολή του στην διαφοροποίηση της οπτικής μας απέναντι σε θέματα που μας αφορούν άμεσα. Θα μπορούσαμε μάλιστα να υποστηρίξουμε ότι το πρόγραμμα αυτό συνέβαλλε σε μεγάλο βαθμό ώστε να γίνουν σημαντικές αλλαγές σε επίπεδο γνώσεων αλλά κυρίως σε επίπεδο στάσεων.
Καταρχάς υποκινήθηκε το ενδιαφέρον μας από την 1η κιόλας συνάντηση, θέτοντας τους δικούς μας κανόνες συμπεριφοράς. Αυτό μας βοήθησε να μάθουμε να λειτουργούμε ως μέλη της ομάδας, να εκφραζόμαστε ελεύθερα και να μοιραζόμαστε τις σκέψεις μας. Επίσης αντιληφθήκαμε ίσως για πρώτη φορά τη διαφορά της κριτικής από τη διαφωνία. Ιδιαίτερα σημαντικό βήμα – αν και όχι τόσο απλό όσο ακούγεται- ήταν το γεγονός ότι μάθαμε τι σημαίνει σεβασμός: αποδοχή των απόψεων των άλλων, ακόμα και όταν αυτές διαφέρουν από τις δικές μου.
Μέσα από την ομαδική δουλειά λοιπόν, καταφέραμε σε πρώτη φάση να κατανοήσουμε την επίδραση των στερεότυπων στη ζωή μας και εν συνεχεία να αποτινάξουμε από πάνω μας αρκετές στερεοτυπικές αντιλήψεις. Νιώσαμε θυμό για τις κοινωνικές κατασκευές που μας εγκλωβίζουν σε συγκεκριμένους ρόλους – συχνά αταίριαστους με το χαρακτήρα μας. Στην προσπάθειά μας λοιπόν να αρχίσουμε σιγά-σιγά να «πριονίζουμε» τα σίδερα της φυλακής του φύλου, αλλάξαμε οπτική για πολλά θέματα:
- Μπορώ να εκφράζω ελεύθερα τα συναισθήματά μου. Ναι, είμαι ευαίσθητος και δεν φοβάμαι να το δείξω.
- Θα ζητάω βοήθεια αν χρειαστεί. Δεν είναι απαραίτητο να τα καταφέρνω πάντα μόνος μου.
- Είμαι ανεξάρτητη.
- Είμαι ικανή για ηγετικές θέσεις.
- Μπορώ να επιλέξω σπορ–ενασχολήσεις–επάγγελμα ελεύθερα, σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά μου.
Οι παραπάνω απόψεις έτσι όπως διαμορφώθηκαν οδήγησαν στην εμφάνιση αντίστοιχων συμπεριφορών:
- Ο Α δήλωσε ότι εκφράζει τα συναισθήματά του με μεγαλύτερη άνεση.
- Ο Β δε φοβάται να δείξει τις αδυναμίες του.
- Η Γ επέλεξε ως άθλημα το μπάσκετ.
- Η Ε συζήτησε με τους γονείς της το θέμα της εμπιστοσύνης και της ανεξαρτησίας της σε σχέση με το μεγαλύτερο αδερφό της.
Ένα πολύ σημαντικό σημείο σε όλο το πρόγραμμα ήταν και η φάση που αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε πόσο διαφορετική οπτική έχουν τα αγόρια από τα κορίτσια για διάφορα θέματα. Αντιληφθήκαμε λοιπόν ότι δικές μας συμπεριφορές έχουν πληγώσει τους άλλους ασυνείδητα, καθώς κάτι που θεωρούσαμε εμείς ασήμαντο, για τους άλλους είχε διαφορετικές διαστάσεις και ήταν μείζονος σημασίας.
Προχωρώντας λίγο παρακάτω, στο θέμα των χαρακτηριστικών των υγιών και μη υγιών σχέσεων, συνειδητοποιήσαμε και εντοπίσαμε πολλά από αυτά σε δικές μας ρομαντικές σχέσεις. Επίσης αναγνωρίσαμε τις προειδοποιητικές ενδείξεις για μια μη υγιή σχέση, κάτι που θεωρούμε πολύ σημαντικό καθώς θα μας βοηθήσει να αποφύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις στο μέλλον. Αρκετά παιδιά, κορίτσια κυρίως δήλωσαν ότι θα είναι πιο προσεκτικά στην αρχή μιας σχέσης. Αγόρια και κορίτσια ξεκαθαρίσαμε ποιες συμπεριφορές αποτελούν μορφές βίας, όπως για παράδειγμα η ζήλεια ή ο διαρκής έλεγχος, κάτι που μέχρι τώρα όλοι θεωρούσαμε ένδειξη αγάπης. Έτσι ξέρουμε τώρα τι πρέπει να δεχόμαστε και τι όχι σε μια σχέση και κυρίως ξέρουμε ότι οι παραχωρήσεις και η αλλαγή της δικής μας συμπεριφοράς δεν θα ωφελήσει καθόλου ώστε να τροποποιηθεί η βίαιη συμπεριφορά του άλλου.
Πήραμε λοιπόν αρκετά εφόδια για να αντιδράσουμε σε περίπτωση που βρεθούμε σε μια βίαιη σχέση…κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι μπορεί να εμπλακούμε στο μέλλον σε μια τέτοια περίπτωση. Θεωρούμε λοιπόν ότι έχουμε αναπτύξει την ικανότητα να αμφισβητούμε στάσεις και συμπεριφορές συνομηλίκων μας που υποστηρίζουν τη βία κατά των κοριτσιών και γυναικών. Γνωρίζουμε τι μπορούμε να κάνουμε για να σταματήσουμε τη ΒΕΣ και σε ποιους ανθρώπους και υποστηρικτικές υπηρεσίες να αποταθούμε αν παραστεί ανάγκη για βοήθεια.
Εκτός από τα παραπάνω που θα μας βοηθήσουν να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας σε περίπτωση ΒΕΣ, θεωρούμε ότι έχουμε πλέον αποκτήσει την ικανότητα να βοηθήσουμε τους φίλους – φίλες μας που πιθανόν να βρίσκονται ή να βρεθούν στη θέση του θύματος ή ακόμα και του δράστη, καθώς όλοι αναφέραμε ότι γνωρίζουμε περιστατικά βίας από το φιλικό μας περιβάλλον. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό λοιπόν ότι η γνώση που αποκτήσαμε θα συμβάλει αφενός στο να καταφέρουμε να ξεπεράσουμε την αδυναμία μας σε περίπτωση που γίνουμε μάρτυρες ενός βίαιου περιστατικού και να αντιδράσουμε και αφετέρου στο να είμαστε σε θέση να συμβουλέψουμε κατάλληλα ανθρώπους που το χρειάζονται.
Θα μπορούσαμε λοιπόν με λίγα λόγια να κλείσουμε ως εξής: Το πρόγραμμα μας βοήθησε να αναγνωρίζουμε τι είναι μια υγιής σχέση και να επιθυμούμε να την επιτύχουμε, όχι μόνο για εμάς αλλά για όλους τους συνομήλικους/-κές μας, λειτουργώντας όλοι μαζί ως σύμμαχοι στην προσπάθεια εναντίον της έμφυλης βίας. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε λοιπόν για αυτό το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας που μας έδωσε την ευκαιρία να συμμετέχουμε στο πρόγραμμα και να τονίσουμε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δοθεί αυτή η ευκαιρία σε όσο το δυνατόν περισσότερα παιδιά, σε όσο το δυνατόν περισσότερα σχολεία”””.
Το υλικό και η μεθοδολογία της προσέγγισης GEAR against IPV, που δημιουργήθηκε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας (Ε.Δ.κ.Β.) στο πλαίσιο δύο Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων DAPHNE, έχει χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία επτά Εθνικών Εκδόσεων GEAR against IPV για ισάριθμα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε. (Αυστρία, Γερμανία, Ελλάδα, Ισπανία, Κροατία, Κύπρο, Ρουμανία), οι οποίες καθοδήγησαν την πιλοτική υλοποίηση και αξιολόγηση παρεμβάσεων σε Γυμνάσια και Λύκεια των επτά χωρών: έως σήμερα έχουν καταρτιστεί περισσότερες/-οι από 450 εκπαιδευτικοί δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και έχουν υλοποιηθεί περισσότερα από 100 Εργαστήρια, στα οποία συμμετείχαν πάνω από 2.000 έφηβες και έφηβοι. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του 2016, σε 5 Κράτη-Μέλη (Ελλάδα, Ισπανία, Κροατία, Κύπρο, Ρουμανία), οι ήδη ευαισθητοποιημένες ομάδες εφήβων σχεδίασαν υλικά για την υλοποίηση Εκστρατειών ευαισθητοποίησης συνομηλίκων τους και διεξήχθησαν Εθνικά Συνέδρια με προσκεκλημένους/-ες ομιλητές/-τριες δύο έφηβους/-ες από κάθε ομάδα και την/τον εκπαιδευτικό που συντόνισε το Εργαστήριο.
Δείτε εδώ το βίντεο
—————–
[1] Οι υπογραμμίσεις είναι του Ε.Δ.κ.Β. και αποτελούν τη μοναδική παρέμβαση στην ομιλία
