Τρόποι με τους οποίους επηρεάζει η μουσική τον εγκέφαλο

H μουσική επηρεάζει πολλές διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου, όπως μπορείτε να δείτε στην παρακάτω εικόνα:

Η εύθυμη / λυπηρή μουσική επηρεάζει πώς βλέπουμε τα ουδέτερα πρόσωπα

Συνήθως ξεχωρίζουμε εάν ένα κομμάτι μουσικής είναι ιδιαίτερα εύθυμο ή λυπηρό, αλλά αυτό δεν είναι απλά μια υποκειμενική ιδέα που προέρχεται από το πώς μας κάνει να αισθανόμαστε. Στην πραγματικότητα, είναι ο εγκέφαλός μας που ανταποκρίνεται διαφορετικά στό διαφορετικό ύφος της μουσικής.

Ακόμη και μικρά κομμάτια εύθυμης ή λυπηρής μουσικής μπορεί να μας επηρεάσουν. Μια μελέτη έδειξε ότι μετά από ακρόαση ενός σύντομου μουσικού κομματιού, οι συμμετέχοντες ήταν πιο πιθανό να ερμηνεύσουν μια ουδέτερη έκφραση ως χαρούμενη ή λυπημένη, ώστε να ταιριάζει με το ύφος της μουσικής, που άκουσαν. Αυτό συνέβη  επίσης και με άλλες εκφράσεις του προσώπου, αλλά ήταν πιο αξιοσημείωτο σε εκείνες που ήταν κοντά στην ουδέτερη.

Κάτι άλλο που είναι πραγματικά ενδιαφέρον σχετικά με το πώς τα συναισθήματα επηρεάζονται από τη μουσική είναι ότι υπάρχουν δύο είδη συναισθημάτων που σχετίζονται με τη μουσική: τα συναισθήματα που αντιλαμβανόμαστε και τα συναισθήματα που νιώθουμε.

Αυτό σημαίνει ότι μερικές φορές μπορούμε να κατανοήσουμε τα συναισθήματα ενός μουσικού κομματιού χωρίς πραγματικά να τα αισθανόμαστε, γεγονός που εξηγεί γιατί ορισμένοι από εμάς βρίσκουν την λυπηρή μουσική ευχάριστη, αντί για καταθλιπτική.

Σε αντίθεση με τις πραγματικές καταστάσεις της ζωής, δεν αισθανόμαστε οποιαδήποτε απειλή ή κίνδυνο όταν ακούμε μουσική, έτσι μπορούμε να αντιληφθούμε τις σχετικές συγκινήσεις, χωρίς πραγματικά να τις αισθανόμαστε— σχεδόν σαν αντιπροσωπευτικά συναισθήματα.

Οι ήχοι του περιβάλλοντος (ambient) μπορεί να βελτιώσουν τη δημιουργικότητα

Αποδεικνύεται ότι ένας θόρυβος μέτριου επιπέδου είναι ο ιδανικός για τη δημιουργικότητα. Ακόμη περισσότερο και από τα χαμηλά επίπεδα θορύβου, οι ambient ήχοι ωφελούν τη δημιουργικότητα σε αντίθεση με τα υψηλά επίπεδα θορύβου.

Ο τρόπος με τον οποίο αυτό λειτουργεί,  είναι ότι τα μέτρια επίπεδα θορύβου αυξάνουν τη δυσκολία επεξεργασίας του εγκεφάλου, η οποία προωθεί την αφηρημένη επεξεργασία, οδηγώντας σε μεγαλύτερη δημιουργικότητα. Με απλά λόγια, όταν δυσκολευόμαστε λίγο ούτως ώστε να επεξεργαστούμε πράγματα όπως θα κάναμε κανονικά,  καταφεύγουμε σε πιο δημιουργικές προσεγγίσεις.

Σε υψηλά επίπεδα θορύβου, ωστόσο, η δημιουργική σκέψη είναι μειωμένη επειδή είμαστε “φορτωμένοι” και “παλεύουμε” ώστε να επεξεργαστούμε τις πληροφορίες αποτελεσματικά.

Πρόκειται για κάτι παρόμοιο με το πώς η θερμοκρασία και ο φωτισμός μπορεί να επηρεάσει την παραγωγικότητά μας, όπου παραδόξως ένα ελαφρώς πιο συνωστισμένο μέρος μπορεί να είναι ευεργετικό.

Οι μουσικές μας επιλογές μπορεί να προβλέψουν την προσωπικότητα μας

Σε μια μελέτη έφηβων ζευγαριών που δαπανήθηκε χρόνος για να γνωριστούν μεταξύ τους, βλέποντας τη λίστα ο ένας του άλλου με τα δέκα πιο αγαπημένα του τραγούδια, παρείχε αρκετά αξιόπιστες προβλέψεις όσον αφορά τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ακροατή.

Η μελέτη χρησιμοποίησε πέντε χαρακτηριστικά της προσωπικότητας για το τεστ: ανοικτός/ή σε εμπειρίες, εξωστρέφεια, δεκτικότητα/προθυμία, ευσυνειδησία και συναισθηματική σταθερότητα.

Είναι ενδιαφέρον το γεγονός πως κάποια χαρακτηριστικά προβλέφθηκαν με μεγαλύτερη ακρίβεια βάσει των μουσικών ακουσμάτων του ατόμου σε σχέση με άλλα. Για παράδειγμα, αν το ένα άτομο ήταν ανοικτό σε εμπειρίες, ήταν εξωστρεφές και είχε συναισθηματική σταθερότητα ήταν το πιο εύκολο να προβλεφθεί σωστά. Ενώ η ευσυνειδησία, για παράδειγμα, δεν ήταν προφανής βάσει των μουσικών γούστων.

Σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Heriot-Watt, παρακάτω θα δείτε πως τα διάφορα είδη μουσικής συνδέονται με διαφορετικές προσωπικότητες :

• Οι φαν των blues έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση, είναι δημιουργικoί, εξωστρεφείς, ευγενικοί και άνετοι.
• Οι φαν της jazz έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση, είναι δημιουργικoί, εξωστρεφείς και άνετοι.
• Οι φαν της κλασικής μουσικής έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση, είναι δημιουργικοί, εσωστρεφείς και άνετοι.
• Οι φαν της ραπ μουσικής έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση και είναι εξωστρεφείς.
• Οι φαν της όπερας έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση, είναι δημιουργικοί και ευγενικοί.
• Οι φαν της country είναι εργατικοί και εξωστρεφείς.
• Οι φαν της reggae έχουν υψηλή αυτοεκτίμηση, είναι δημιουργικοί, δεν είναι εργατικοί, εξωστρεφείς, ευγενικοί και άνετοι.
• Οι φαν της χορευτικής μουσικής (dance) είναι δημιουργικοί και εξωστρεφείς αλλά όχι ευγενικοί.
• Οι φαν της Indie έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, είναι δημιουργικοί, δεν είναι εργατικοί, και δεν είναι ευγενικοί.
• Οι φαν της rock/metal μουσικής έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση, είναι δημιουργικοί, δεν είναι εργατικοί και δεν είναι ευγενικοί.
• Οι φαν της ποπ μουσικής έχουν υψηλή αυτοπεποίθηση, είναι εργατικοί, εξωστρεφείς και ευγενικοί, αλλά δεν είναι δημιουργικοί και δεν είναι άνετοι.
• Οι φαν της soul έχουν υψηλή αυτοπεποίθηση, είναι δημιουργικοί, εξωστρεφείς, ευγενικοί και άνετοι.

 

Φυσικά, η γενίκευση βάσει αυτής της μελέτης είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί.

 

Η μουσική μπορεί να μας αποσπάσει σημαντικά κατά την οδήγηση (αντίθετα με την κοινή αντίληψη)

Άλλη μια μελέτη που έγινε σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες και επικεντρώθηκε στο πώς η οδήγησή τους επηρεάζεται από τη μουσική.

Οι οδηγοί εξετάστηκαν ακούγοντας τη δική τους μουσική επιλογή, σε απόλυτη σιωπή ή με «ασφαλείς» μουσικές επιλογές που παρέχονταν από τους ερευνητές. Αυτό που αποδείχθηκε ήταν ότι η μουσική επιλογή των ίδιων των οδηγών αποσπούσε περισσότερο την προσοχή τους: οι οδηγοί έκαναν τα περισσότερα λάθη και οδηγούσαν πιο επιθετικά όταν άκουγαν τη δική τους μουσική επιλογή.

Ακόμα πιο περίεργο ήταν ότι η μουσική που παρείχαν οι ερευνητές αποδείχθηκε να είναι πιο ευεργετική από την απόλυτη σιωπή.

Η μουσική εκπαίδευση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις κινητικές μας δεξιότητες και τις δεξιότητες συλλογιστικής

Γενικά, θεωρούμε ότι η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου μπορεί να είναι ευεργετική για τα παιδιά, αλλά είναι πραγματικά χρήσιμη με περισσότερους τρόπους. Μία μελέτη έδειξε ότι παιδιά που είχαν μουσική κατάρτιση σε κάποιο όργανο από τρία χρόνια και πάνω, είχαν καλύτερες επιδόσεις σε ικανότητες ακουστικής διάκρισης και λεπτές κινητικές δεξιότητες, από εκείνα που δεν ήξεραν κάποιο μουσικό όργανο.

Επίσης, είχαν καλύτερα αποτελέσμα σε τεστ που αφορούσαν δεξιότητες λεξιλογίου και δεξιότητες μη λεκτικής συλλογιστικής, οι οποίες αφορούν την κατανόηση και ανάλυση οπτικών πληροφοριών, όπως ο προσδιορισμός των σχέσεων, ομοιοτήτων και διαφορών μεταξύ σχημάτων και μοτίβων.

Η κλασική μουσική μπορεί να βελτιώσει την οπτική προσοχή

Δεν είναι μόνο τα παιδιά που μπορούν να επωφεληθούν από τη μουσική κατάρτιση ή τα μουσικά ακούσματα. Ασθενείς με εγκεφαλικό επεισόδιο σε μια μικρή μελέτη έδειξαν βελτιωμένη οπτική προσοχή κατά την ακρόαση κλασικής μουσικής.

Στη μελέτη δοκιμάστηκε επίσης ο λευκός ήχος (τυχαίο σήμα) και η σιωπή για σύγκριση αποτελεσμάτων και διαπιστώθηκε ότι, όπως και στην μελέτη της οδήγησης που αναφέρθηκε παραπάνω, η σιωπή οδήγησε σε χειρότερα αποτελέσματα.

Οι μονόπλευρες τηλεφωνικές κλήσεις αποσπούν περισσότερο την προσοχή από ό, τι οι κανονικές συνομιλίες

Μια άλλη μελέτη επικεντρώθηκε στο θόρυβο, αντί για τη μουσική, δείχνοντας ότι όταν πρόκειται για απόσπαση της προσοχής από τις συζητήσεις τρίτων, οι τηλεφωνικές κλήσεις όπου μπορούμε να ακούσουμε μόνο τη μία πλευρά της συνομιλίας, είναι οι χειρότερες περιπτώσεις.

Μετά από έρευνα που έδειξε ότι έως το 82% των ανθρώπων βρίσκουν ενοχλητικό το άκουσμα των τηλεφωνικών συνομιλιών τρίτων, η Veronica Galván,  γνωστική ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο, αποφάσισε να μελετήσει γιατί συμβαίνει αυτό.

Στη μελέτη, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν παζλ λέξεων ενώ οι μισοί από αυτούς άκουγαν τη μία πλευρά μιας τηλεφωνικής συνομιλίας στο παρασκήνιο. Το άλλο μισό των εθελοντών ακούσαν ολόκληρη τη συζήτηση, καθώς πραγματοποιήθηκε μεταξύ δύο ατόμων που βρίσκονταν στο ίδιο δωμάτιο.

Εκείνοι που άκουσαν την μονόπλευρη τηλεφωνική συνομιλία, ανέφεραν πως τους αποσπούσε την προσοχή περισσότερο από ό, τι εκείνοι που άκουσαν και τους δύο ανθρώπους να μιλούν. Επίσης, θυμήθηκαν περισσότερα από τη συνομιλία, με αυτό να δείχνει πως τους είχε τραβήξει περισσότερο την προσοχή από ότι σε εκείνους που άκουσαν και τις δύο πλευρές και δεν μπορούσαν να θυμηθούν ένα μεγάλο μέρος της συζήτησης.

Η  έλλειψη προγνωσιμότητας σε μια μονόπλευρη συνομιλία φαίνεται να είναι η αιτία που τραβά την προσοχή μας περισσότερο. Ακούγοντας και τις δύο πλευρές μιας συνομιλίας, από την άλλη πλευρά, μας δίνει περισσότερο συγκείμενο, πράγμα που καθιστά ευκολότερο να αποτραβηχτούμε από την απόσπαση της προσοχής.

Η μουσική βοηθά στην άσκηση

Έρευνες για την επίδραση της μουσικής κατά την άσκηση έχουν γίνει εδώ και χρόνια. Το 1911, ένας Αμερικανός ερευνητής, ο Leonard Ayres, διαπίστωσε ότι οι ποδηλάτες έκαναν πετάλι γρηγορότερα ενώ άκουγαν μουσική από ό, τι έκαναν έαν επικρατούσε σιωπή.

Αυτό συμβαίνει επειδή η μουσική μπορεί να διώξει τα σήματα που στέλνει ο εγκέφαλος για την κόπωση. Καθως το σώμα συνειδητοποιεί πως είμαστε κουρασμένοι και θέλει να σταματήσει την άσκηση, στέλνει σήματα στον εγκέφαλο για να σταματήσουμε. Η ακρόαση μουσικής συναγωνίζεται για την προσοχή του εγκεφάλου μας και μας βοηθά να παρακάμψουμε τα σήματα της κόπωσης, αν και αυτό είναι ως επί το πλείστον επωφελές για χαμηλής- και μέτριας έντασης άσκηση.

Η μουσική δεν μας βοηθά μόνο για περισσότερη και εντονότερη άσκηση,  αλλά μπορεί να μας βοηθήσει πραγματικά για αποτελεσματικότερη χρήση της ενέργειας μας. Μελέτη του 2012 έδειξε ότι οι ποδηλάτες που άκουγαν μουσική, χρειάστηκαν 7% λιγότερο οξυγόνο από τους ποδηλάτες που έκαναν πετάλι στη σιωπή.

Πρόσφατες έρευνες ωστόσο έχουν δείξει ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο όριο στην επίδραση της μουσικής, στα περίπου 145 bpm, και οτιδήποτε “γρηγορότερο” δεν φαίνεται να προσθέτει περισσότερο κίνητρο.

socialpolicy.gr

Κράτα το

Κράτα το

Κράτα το