Ο όρος δυσλεξία αναφέρεται στη δυσκολία των παιδιών στην μάθηση της ανάγνωσης και της ορθογραφημένης γραφής, η δυσκολία η οποία δεν συνδέεται με διανοητικά ή οργανικά ελλείμματα. Πιο συγκεκριμένα δυσλεξία είναι η διαταραχή που παρουσιάζεται στα παιδιά τα οποία ενώ φοιτούν κανονικά στο σχολείο, αποτυγχάνουν να αποκτήσουν τις δεξιότητες που σχετίζονται με την ανάγνωση, τη γραφή και την ορθογραφία, σε βαθμό ανάλογο με τις διανοητικές τους ικανότητες.
Τα άτομα με δυσλεξία δυσκολεύονται να αντιληφθούν τη φωνολογική δομή της γλώσσας, γεγονός που τους εμποδίζει να επεξεργαστούν γλωσσικές πληροφορίες και να απομνημονεύσουν τον προφορικό λόγο. Επίσης παρουσιάζεται δυσκολία στην απόδοση της σωστής αντιστοιχίας φωνήματος- γράμματος, με αποτέλεσμα τη δυσκολία κατάκτησης του βασικού μηχανισμού ανάγνωσης και γραφής.
Ενδείξεις της δυσλεξίας:
- Στα περισσότερα δυσλεκτικά άτομα εμφανίζονται:
- Δυσκολίες στο γραπτό λόγo
- Δυσκολίες στη γραφή
- Σοβαρά προβλήματα στην ορθογραφία
- Αργοπορία στη μάθηση της ανάγνωσης
- Σε ορισμένα δυσλεκτικά άτομα εμφανίζονται:
- Δυσκολίες στα μαθηματικά, ειδικά στην αφομοίωση συμβόλων και μορφών όπως οι πίνακες πολλαπλασιασμού
- Προβλήματα στη βραχυπρόθεσμη μνήμη και οργάνωση
- Δυσκολίες στην παρακολούθηση γραπτών οδηγιών και αλληλουχίας δρωμένων
- Προβλήματα στην ανάγνωση γραπτών κειμένων
- Παλινδρομική εκδήλωση ικανοτήτων
- Επίσης εμφανίζονται:
- Δυσκολίες στον προφορικό λόγο
- Προβλήματα στην εκτίμηση της απόστασης και της ενημερότητας του χώρου
- Σύγχυση δεξιού και αριστερού
Πως αναγνωρίζεται η δυσλεξία;
Εκπαιδευμένοι επαγγελματίες μπορούν να αναγνωρίσουν την δυσλεξία χρησιμοποιώντας μια επίσημη αξιολόγηση. Αυτή εξετάζει την ικανότητα του ατόμου να καταλάβει και να χρησιμοποιήσει την γλώσσα γραπτά και προφορικά. Εξετάζει περιοχές με δυνατά σημεία και αδυναμίες στις δεξιότητες που απαιτούνται για την ανάγνωση. Επιπλέον, λαμβάνει υπόψη πολλούς άλλους παράγοντες. Αυτοί περιλαμβάνουν το οικογενειακό ιστορικό, την νοημοσύνη, την εκπαίδευση που έχει λάβει το άτομο και το κοινωνικό περιβάλλον.
Συμπτώματα Δυσλεξίας
Οι μαθητές με δυσλεξία συχνά:
- Μπερδεύουν γράμματα και αριθμούς ή αντιστρέφουν τα γράμματα και τους αριθμούς, γράφοντας π.χ. 3 αντί ε, 6 αντί 9, 6 αντί φ, 6 αντί 0.
- Κάνουν επαναλήψεις γραμμάτων και συλλαβών.
- Έχουν δυσκολία στο χρωματισμό και τη στίξη των προτάσεων κατά την ανάγνωση.
- Στο κείμενό τους κάνουν αρκετά ορθογραφικά λάθη, γράφουν π.χ. «στιχίο» αντί «στοιχείο», «γενικός» αντί «γενικώς».
- Τα γράμματά τους είναι άσχημα, δυσανάλογα και δυσανάγνωστα.
- Κομπιάζουν κατά την ανάγνωση και δυσκολεύονται πολύ να διαβάσουν λέξεις ολόκληρες προτάσεις.
- Δε διαβάζουν με τη σωστή σειρά τους φθόγγους και τα γράμματα μιας λέξης, αλλά κάνοντας αναστροφές γραμμάτων, π.χ. προφέρει «πρότα» αντί «πόρτα», «αν» αντί «να».
- Ενίοτε τα δυσλεκτικά παιδιά αδυνατούν να κατανοήσουν (να καταλάβουν το τι λέει) το κείμενο και για να καταλάβουν τι γράφει ένα κείμενο βάζουν άλλον να τους το διαβάσει.
Διευκολύνοντας τους μαθητές με Δυσλεξία
Το να κερδίσεις την προσοχή των μαθητών και να τους κρατήσεις συγκεντρωμένους για ένα χρονικό διάστημα απαιτεί πολλές δεξιότητες διδασκαλίας και διαχείρισης.
Κάποιοι τρόποι για να ενισχυθούν πετυχημένες διαδραστικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες είναι:
- Επαναλαμβάνετε τις οδηγίες. Οι μαθητές που έχουν δυσκολία στο να ακολουθούν οδηγίες συχνά βοηθούνται όταν τους ζητείται να επαναλάβουν τις οδηγίες με δικά τους λόγια.
- Διατηρήστε καθημερινές ρουτίνες. Πολλοί μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες χρειάζονται την δομή των καθημερινών συνηθειών για να γνωρίζουν και να κάνουν ότι προσδοκάται από αυτούς.
- Παρέχετε στους μαθητές σας νοητικούς χάρτες. Ένα σχεδιάγραμμα, ένας πίνακας ή ένας κενός ιστός μπορούν να δοθούν στους μαθητές για να συμπληρώνονται κατά την διάρκεια των παρουσιάσεων. Αυτό βοηθάει τους μαθητές να επικεντρώνονται στις βασικές πληροφορίες και να βλέπουν τις σχέσεις ανάμεσα στις έννοιες και τις πληροφορίες που σχετίζονται με αυτές.
- Διδάξτε βήμα προς βήμα. Οι καινούργιες ή δύσκολες πληροφορίες μπορούν να παρουσιάζονται με μικρά διαδοχικά βήματα.
- Συνδυάστε ταυτόχρονα λεκτικές και οπτικές πληροφορίες. Οι λεκτικές πληροφορίες μπορεί να παρέχονται με οπτικές απεικονίσεις (πχ με ένα projector ή μια φωτοτυπία).
- Γράψτε σημαντικά σημεία ή λέξεις κλειδιά στον πίνακα.
- Δώστε έμφαση στην καθημερινή επανάληψη. Η καθημερινή επανάληψη προηγούμενης γνώσης ή μαθημάτων μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να συνδέσουν τις καινούργιες πληροφορίες με την προηγούμενη γνώση.
- Μειώστε τον όγκο της αντιγραφής συμπεριλαμβάνοντας πληροφορίες ή δραστηριότητες σε φυλλάδια ή φύλλα εργασίας.
- Μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μεσολάβηση των συνομηλίκων με σκοπό τη μάθηση. Ο δάσκαλος μπορεί να φτιάχνει ζευγάρια με μαθητές διαφορετικών ικανοτήτων για να κάνουν επανάληψη τις σημειώσεις τους, να μελετήσουν για ένα διαγώνισμα, να διαβάσουν μεγαλόφωνα ο ένας στον άλλο, να γράψουν ιστορίες ή να διεξάγουν πειράματα στο εργαστήριο. Επίσης, το ένα μέλος του ζευγαριού μπορεί να διαβάσει ένα μαθηματικό πρόβλημα για να το λύσει ο μαθητής που μπορεί να έχει προβλήματα με την ανάγνωση.
- Χρησιμοποιήστε ευέλικτες ώρες εργασίας. Στους μαθητές που δουλεύουν αργά μπορεί να δίνεται επιπλέον χρόνος για να ολοκληρώσουν τις γραπτές εργασίες τους.
Βασικό είναι να θυμάστε ότι οι μαθητές με δυσλεξία δεν διαφέρουν από τους άλλους μαθητές, απλά έχουν ανάγκη διαφοροποίησης στον τρόπο διδασκαλίας ώστε να πετύχουν το μέγιστο δυνατό των ικανοτήτων τους.
«Για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή διευκρίνιση μπορείτε να καλέσετε στην «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056» ή ηλεκτρονικά στην διεύθυνση sos1056@hamogelo.gr, ώστε να συζητήσετε με ψυχολόγο όλα αυτά που μπορεί να σας απασχολούν σε σχέση με το παιδί σας.
Το παραπάνω άρθρο αποτελεί μέρος της εκστρατείας αφύπνισης και ενημέρωσης από το «Το Χαμόγελο του Παιδιού» με τίτλο «Πριν χτυπήσει το κουδούνι», που πραγματοποιήθηκε από τις 7 έως τις 13 Σεπτεμβρίου, για την συνειδητοποίηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα παιδιά, οι γονείς αλλά και οι εκπαιδευτικοί στο σχολείο.
