>> Τα θύματα δικαιούνται τη δέουσα προστασία βάσει ατομικής αξιολόγησης κινδύνου. Η ατομική αξιολόγηση πρέπει να είναι έγκαιρη και πρέπει να αποσκοπεί στον εντοπισμό συγκεκριμένων αναγκών προστασίας και στον καθορισμό εάν και σε ποια έκταση τα θύματα θα πρέπει να επωφεληθούν από ειδικά μέτρα κατά τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, λόγω της ιδιαίτερης ευπάθειας σε δευτερεύουσα ή επαναλαμβανόμενη θυματοποίηση, εκφοβισμό και αντεκδίκηση.
>> Τα θύματα εμπορίας ανθρώπων δεν θα πρέπει να διώκονται ποινικά ούτε να υπόκεινται σε κυρώσεις λόγω της συμμετοχής τους σε εγκληματικές δραστηριότητες τις οποίες υποχρεώθηκαν να διαπράξουν ως άμεσο αποτέλεσμα του γεγονότος ότι αποτέλεσαν αντικείμενα εμπορίας ανθρώπων, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο.
>> Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των θυμάτων επιτρέπεται να συλλέγονται από τις αρμόδιες αρχές μόνο για καθορισμένους, σαφείς και νόμιμους σκοπούς στα πλαίσια των καθηκόντων τους και να υφίστανται επεξεργασία μόνο για τον σκοπό για τον οποίο συλλέχθηκαν. Η επεξεργασία των εν λόγω δεδομένων πρέπει να είναι νόμιμη και κατάλληλη, συναφής προς το θέμα και όχι υπερβολική (σε σχέση με τους σκοπούς για τους οποίους συλλέχθηκαν).
>> Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των θυμάτων πρέπει να διαγράφονται ή να καθίστανται ανώνυμα όταν δεν απαιτούνται πλέον για τους σκοπούς για τους οποίους συλλέχθηκαν.
>> Τα θύματα δικαιούνται ενημέρωση από την πρώτη τους επαφή με τις αρμόδιες αρχές (όπως για παράδειγμα, με την αστυνομία, τις δικαστικές αρχές κ.λπ.) και κατά το δυνατόν σε κοινά κατανοητές γλώσσες.
Τα θύματα δικαιούνται ενημέρωση σχετικά με τα εξής:
• το είδος των υπηρεσιών ή οργανώσεων στις οποίες μπορούν να προσφεύγουν για να τους παρέχεται υποστήριξη·
• το είδος της υποστήριξης που μπορούν να λαμβάνουν·
• πού και με ποιον τρόπο μπορούν να υποβάλουν μήνυση·
• τις διαδικασίες που έπονται της μήνυσης και ποιος είναι ο ρόλος του θύματος στα πλαίσια των διαδικασιών αυτών·
• τον τρόπο και τους όρους βάσει των οποίων μπορούν τα θύματα να απολαύουν προστασίας·
• σε ποιο βαθμό και υπό ποιους όρους έχουν πρόσβαση σε νομικές συμβουλές, νομική συνδρομή και οποιουδήποτε άλλου είδους συμβουλές·
• ποιες προϋποθέσεις πρέπει να συντρέχουν για να δικαιούνται αποζημίωση·
• εάν τα θύματα κατοικούν σε άλλο κράτος μέλος, τους ειδικούς μηχανισμούς που έχουν στη διάθεσή τους για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους·
• τον τρόπο ανάκτησης των δαπανών στις οποίες υποβλήθηκαν λόγω της συμμετοχής τους σε ποινική διαδικασία
Συνδρομή και στήριξη
- Τα θύματα δικαιούνται συνδρομής και στήριξης αμέσως μόλις οι αρμόδιες αρχές έχουν βάσιμους λόγους να πιστεύουν ότι αποτελούν αντικείμενο εμπορίας ανθρώπων.
- Τα θύματα δικαιούνται συνδρομής και στήριξης πριν, κατά τη διάρκεια και επί εύλογο χρόνο μετά την ολοκλήρωση της ποινικής διαδικασίας.
- Η συνδρομή και η στήριξη δεν θα πρέπει να εξαρτώνται από την προθυμία του θύματος να συνεργαστεί σε ποινική έρευνα, δίωξη ή δίκη· στις περιπτώσεις που το θύμα δεν διαμένει νόμιμα στο σχετικό κράτος μέλος, η συνδρομή και η στήριξη θα πρέπει να παρέχονται άνευ όρων τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της προθεσμίας περίσκεψης.
- Η συνδρομή και η στήριξη είναι δυνατόν να παρέχονται μόνο με τη συναίνεση του θύματος κατόπιν πλήρους ενημέρωσής του.
- Τα θύματα δικαιούνται τουλάχιστον συνθήκες διαβίωσης που να εξασφαλίζουν τη συντήρησή τους, κατάλληλη και ασφαλή στέγη και υλική βοήθεια.
- Τα θύματα δικαιούνται την αναγκαία ιατρική περίθαλψη συμπεριλαμβανομένης ψυχολογικής βοήθειας, παροχής συμβουλών και ενημέρωσης.
- Τα θύματα δικαιούνται υπηρεσίες μετάφρασης και διερμηνείας κατά περίπτωση.
- Τα θύματα με ειδικές ανάγκες (ανάγκες που προκύπτουν ειδικότερα από εγκυμοσύνη, την κατάσταση της υγείας, αναπηρία, διανοητικές ή ψυχολογικές διαταραχές, ή έχουν υποστεί σοβαρές μορφές ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας) λαμβάνουν ιδιαίτερη φροντίδα.
- Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα θύματα, ανάλογα με τις ανάγκες τους, να έχουν δωρεάν πρόσβαση σε εμπιστευτικές υπηρεσίες υποστήριξης, οι οποίες ενεργούν προς το συμφέρον των θυμάτων πριν, κατά και, για εύλογο χρονικό διάστημα, μετά την ποινική διαδικασία. Τα μέλη της οικογένειας δικαιούνται πρόσβαση σε υπηρεσίες υποστήριξης θυμάτων, ανάλογα με τις ανάγκες τους και με τη βαρύτητα της βλάβης που υπέστησαν λόγω της αξιόποινης πράξης που διεπράχθη εις βάρος του θύματος.
- Οι υπηρεσίες ειδικής υποστήριξης πρέπει να παρέχουν α) κέντρα υποδοχής ή άλλη κατάλληλη προσωρινή στέγαση για θύματα που χρειάζονται ασφαλή τόπο παραμονής λόγω άμεσου κινδύνου δευτερογενούς και επαναλαμβανόμενης θυματοποίησης, εκφοβισμού και αντεκδίκησης· β) στοχευμένη και ολοκληρωμένη υποστήριξη για τα θύματα με ειδικές ανάγκες, όπως είναι τα θύματα σεξουαλικής βίας και βίας λόγω φύλου, συμπεριλαμβανομένης της μετατραυματικής υποστήριξης και συμβουλευτικής.
- Τα θύματα που είναι υπήκοοι τρίτων χωρών πρέπει να ενημερώνονται για την περίοδο περίσκεψης και ανάκαμψης και να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες να τους παρασχεθεί διεθνής προστασία.
- Τα θύματα έχουν δικαίωμα να ζητήσουν άσυλο και να ενημερωθούν για τις δυνατότητες να τους παρασχεθεί διεθνής προστασία και θα πρέπει να προστατεύονται από επαναπροώθηση (επιστροφή στη χώρα όπου υπάρχει κίνδυνος να τους επιβληθεί η ποινή του θανάτου ή να υποβληθούν σε βασανιστήρια ή σε άλλη απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή ποινή).
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Τα δικαιώματα της ΕΕ για τα θύματα εμπορίας ανθρώπων, Εσωτερικές υποθέσεις, 2013.
