Φόρος στα αναψυκτικά στο Μεξικό. Όρια στην περιεκτικότητα αλατιού στη Νότια Αφρική. Απλές συσκευασίες στα προϊόντα καπνού στην Αυστραλία. Eθνική ασφάλεια υγείας στη Γκάνα. Υποχρεωτικά κράνη μοτοσικλέτας στο Βιετνάμ.
Μια νέα έκθεση (Advancing the right to health: the vital role of law) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σε συνεργασία με τον Ιnternational Development Law Organization (IDLO), το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ και το Πανεπιστήμιο Τζωρτζτάουν στην Ουάσιγκτον, περιγράφει τους τρόπους κατά τους οποίους η νομοθεσία οδηγεί σε σημαντικά οφέλη για τη δημόσια υγεία. Η έρευνα περιλαμβάνει περιπτωσιολογικές μελέτες για το πώς νέοι νόμοι έχουν βελτιώσει την υγεία και την ασφάλεια των ανθρώπων, παρέχοντας μία πηγή πληροφοριών για χώρες ώστε να μάθουν από τις θετικές εμπειρίες σε άλλα μέρη του κόσμου.
Το δικαίωμα στην υγεία κατοχυρώνεται στον καταστατικό χάρτη του ΠΟΥ, ο οποίος επιβεβαιώνει ότι η απόλαυση της υγείας στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο είναι ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα κάθε ανθρώπου. Ο ΠΟΥ παρέχει βοήθεια σε χώρες που επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν το νόμο για τη βελτίωση των συστημάτων υγείας και να αντιμετωπίσουν απειλές κατά της υγείας.
Ήδη από το 1875, οι νομοθέτες στο Ηνωμένο Βασίλειο υιοθέτησαν νομοθεσία που απαιτούσε από τους ιδιοκτήτες ακινήτων να παρέχουν κατάλληλες εγκαταστάσεις υγιεινής, εξαερισμό και αποχέτευση για να ανακόψουν την εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών. Σήμερα, ο έλεγχος των λοιμωδών νοσημάτων είναι ένα από τα πιο ισχυρά παραδείγματα, πώς ο νόμος μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο για την προστασία της υγείας.
Οι Νομοθεσίες Υγείας γίνονται συχνά πρωτοσέλιδα στις εφημερίδες όταν έχουν άμεσο αντίκτυπο στις καθημερινές καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων, όπως ο αποκαλούμενος φόρος “soda tax” του Μεξικού, που θεσπίστηκε το 2014 για να μειωθεί η κατανάλωση ζαχαρούχων ποτών. Στο ίδιο πνεύμα, ο νόμος της Αυστραλίας περί απλής συσκευασίας για τα προϊόντα καπνού έχει γίνει παγκόσμιος “εκπρόσωπος” της προσπάθειας για τη μείωση των ποσοστών του καπνίσματος.
«Η χρήση του νόμου για την μείωση του καπνίσματος είναι ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα για τη δημόσια υγεία, αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα που θα μπορούσαμε να κάνουμε με τα ανθυγιεινά τρόφιμα, την υπερβολική χρήση αλκοόλ, τους τραυματισμούς και τη ψυχική υγεία», ανέφερε ο καθηγητής Lawrence Gostin, διευθυντής του Ινστιτούτου O’Neill για το Νομοθετικό Πλαίσιο για την Υγεία σε Εθνικό και Παγκόσμιο Επίπεδο [O’ Neill Institute on National and Global Health Law] του Πανεπιστημίου Georgetown. «Αυτή η Έκθεση προσφέρει ένα μονοπάτι, χρησιμοποιώντας τεκμηριωμένες νομικές παρεμβάσεις για την ανθρώπινη υγεία και ευεξία.»
Χώρες χρησιμοποιούν επίσης τη νομοθεσία με πολλούς αθέατους τρόπους για την ενίσχυση των συστημάτων υγείας και για να διευκολύνουν την πρόοδο προς την καθολική κάλυψη υγείας. Ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν τους νόμους για να δημιουργήσουν τους θεσμούς που διέπουν τα συστήματα υγείας, όπως οι εθνικοί ασφαλιστικοί οργανισμοί (national health insurers), ή οργανισμοί που ρυθμίζουν τα φάρμακα ή εξασφαλίζουν ποιοτικές υπηρεσίες υγείας ώστε να είναι διαθέσιμες σε όλους. Η παγκόσμια αντίδραση στον HIV έχει αποδείξει πώς ο νόμος μπορεί να προστατέψει από τις διακρίσεις, και να διευκολύνει την πρόσβαση σε υπηρεσίες μείωσης των επιβλαβών συνεπειών και στη θεραπεία.
Ενώ η νομοθεσία μπορεί να βοηθήσει στην προστασία της υγείας, η έλλειψή της ή η αμέλεια μπορεί να εκθέσει ολόκληρους πληθυσμούς σε απειλές κατά της υγείας. Η αδύναμη νομοθεσία για προϊόντα καπνού, επιτρέπει σε ισχυρές εταιρείες σε ορισμένες χώρες να εμπορεύονται τα προϊόντα “δίχως δεσμεύσεις” και να ελκύουν νέους καπνιστές. Οι Διεθνείς Κανονισμοί Υγείας και η Σύμβαση – Πλαίσιο του ΠΟΥ σχετικά τον Έλεγχο του Καπνού (WHO’s International Health Regulations and Framework Convention on Tobacco Control) παρέχουν το νομικό πλαίσιο για την ανταπόκριση στις επείγουσες καταστάσεις για τη δημόσια υγεία και την παγκόσμια επιδημία καπνίσματος. Όμως, η αποτυχία ορισμένων χωρών για τη συμμόρφωσή τους με αυτές θέτει τον κόσμο σε κίνδυνο πιθανά καταστροφικών επιδημιών και τα μακροχρόνια κόστη και αντίκτυπο υγείας του καπνίσματος.
Δυστυχώς, η νομοθεσία μπορεί και έχει χρησιμοποιηθεί και για να βλάψει την υγεία. Νόμοι έχουν χρησιμοποιηθεί για να φυλακίζουν άτομα με ψυχικές ασθένειες και για να τους στερούν τα δικαιώματα και τις υπηρεσίες που χρειάζονται. Ομοίως, ταξιδιωτικοί περιορισμοί κατά τη διάρκεια της έξαρσης του Έμπολα στη Δυτική Αφρική εμπόδισαν ιατρικό προσωπικό να εισέλθει στις πληγείσες χώρες, παρατείνοντας την επιδημία.
Όταν όμως αξιοποιηθεί για να προστατεύει, να προάγει και να προωθεί το δικαίωμα στην υγεία, ο νόμος μπορεί να είναι ένας ισχυρός σύμμαχος.
“Μία από τις πιο χρήσιμες πτυχές αυτής της έκθεσης είναι ότι συνδέει τα ανθρώπινα δικαιώματα με τις επείγουσες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία” δήλωσε ο David Patterson ο διευθυντής προγράμματος για το νομοθετικό πλαίσιο για την υγεία της IDLO. Η προσέγγιση αυτή, που βασίζεται στην αρχή της μη-διάκρισης, της συμμετοχής, της διαφάνειας και της λογοδοσίας είναι ο καλύτερος τρόπος να διασφαλιστεί ότι οι αποκρίσεις είναι τοπικά κατάλληλες και βιώσιμες”
Πηγή: Π.Ο.Υ.
socialpolicy.gr
